FAŁSZ

"Następny dowód, że wszystko zaplanowali"? Nie, szczepionka na COVID-19 nie powstała w 2008 roku


Rozpowszechniana w mediach społecznościowych ilustracja ma dowodzić, że jedna ze szczepionek przeciw COVID-19 została wyprodukowana już w 2008 roku, czyli jest dowodem na to, "że wszystko zaplanowali". Wskazuje na to rzekomo data produkcji na fiolce. Tylko że na opakowaniach tych szczepionek nie ma dat produkcji.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Jedną ze szczepionek na COVID-19 wyprodukowano w 2008 roku - sugeruje autor grafiki, która jest masowo rozpowszechniana na Facebooku. Widać na niej kadr programu niemieckiej telewizji ARD, w którym wykorzystano zdjęcie fiolek szczepionki firmy AstraZeneca. Na fiolkach są trzy oznaczenia numeryczne: AB0003, 05-2021 i 3041572008. Cztery ostatnie cyfry – 2008 - wyróżniono na zdjęciu czerwonym kółkiem. A pod spodem jest komentarz: "Data produkcji 2008. Ważne do maj 2021. Następny dowód na to że wszystko zaplanowali" (pisownia wszystkich wpisów i komentarzy internautów w tekście oryginalna). Ilustracja krąży też w zagranicznych mediach społecznościowych.

fałsz

Popularny na Facebooku obrazek. Widać na nim nieprawdziwy napis sugerujący, że szczepionkę przeciw COVID-19 wyprodukowano w 2008 r.
Krążący na Facebooku obrazek wykorzystywany jako sugestia, że szczepionkę przeciw COVID-19 wyprodukowano w 2008 rokuPopularny na Facebooku obrazek. Widać na nim nieprawdziwy napis sugerujący, że szczepionkę przeciw COVID-19 wyprodukowano w 2008 r.facebook

Polski wpis z cytowanym wyżej komentarzem podało dalej ok. 1,4 tys. użytkowników Facebooka. "Data produkcji 2008. Śpijcie dalej i dawajcie się eksperymentować"; "I niech mi ktoś powie, że to wszystko nie było zaplanowane. MASAKRA. Wszystko znajduje się na etykiecie szczepionki" – pisali internauci.

Ale grafikę komentowali również internauci krytycznie nastawieni do powielanego przekazu. "Słaby fejk" – napisał jeden z nich.

Plany zwiększenia punktów szczepień
Plany zwiększenia punktów szczepieńtvn24

"Najpierw była szczepionka i potem wymyślono Covid"

W nieco zmienionej formie ilustracja trafiła też na polskojęzycznego Twittera. Tam nałożono na nią napisy "Zaplanowane ludobójstwo", "Data produkcji 2008", "Data ważności Maj 2021". Internauta, który zamieścił grafikę, napisał: "Na etykiecie szczepionki koncernu AstraZeneca napisane : CO*ID-19. Data produkcji: 2008 rok !".

fałsz

Fałszywa informacja o dacie produkcji szczepionki pojawiła się również na Twitterze
Fałszywa informacja o dacie produkcji szczepionki pojawiła się również na TwitterzeFałszywa informacja o dacie produkcji szczepionki pojawiła się również na TwitterzeTwitter

Również na Twitterze internauci powielali nieprawdziwe i wprowadzające w błąd komentarze: "Najpierw była szczepionka i potem wymyślono Covid"; To są szcz.pionki, które podawano na Polio w 2009 w Indiach. Setki tysięcy obrażeń i zgonów spowodowały, że musieli zaprzestać podawania tego świństwa. No i aplikują to teraz".

Jak sprawdziliśmy, na fiolkach szczepionek jest tylko data ważności preparatu.

Na opakowaniu nie ma informacji o dacie produkcji

Na stronie Komisji Europejskiej jest dokument "Charakterystyka produktu leczniczego" dotyczący szczepionki na COVID-19 firmy AstraZeneca. W sekcji "Oznakowania opakowań" wyszczególniono, jakie informacje są zamieszczane na fiolkach. Nie ma nic o podawaniu na opakowaniach daty produkcji.

Na ośmiodawkowych i dziesięciodawkowych fiolkach zamieszcza się nazwę produktu, informację o domięśniowym sposobie podawania, termin ważności (EXP), numer serii (Lot) oraz informację o objętości szczepionki w fiolce i liczbie dawek. Termin ważności (EXP) fiolki widocznej na zdjęciu to 05-2021, czyli maj 2021 roku. Numer serii (Lot) to AB0003.

Poprosiliśmy polskie przedstawicielstwo firmy AstraZeneca o potwierdzenie prawidłowej identyfikacji tych oznaczeń. Piotr Najbuk z biura prasowego AstraZeneca Pharma Poland nie chciał komentować fotografii rozpowszechnianej przez internautów. "Nie znamy źródła pochodzenia tego zdjęcia" - tłumaczy w e-mailu przesłanym Konkret24. "Mogę natomiast wskazać, że w podobnym formacie występują numery serii oraz numer daty ważności" - dodaje.

Zdjęcie wykorzystane w programie niemieckiej telewizji i potem na wprowadzającej w błąd ilustracji to popularna agencyjna fotografia wykorzystywana przez media w wielu krajach.

Jak informuje na stronie Światowa Organizacja Zdrowia, szczepionka formy AstraZeneca jest ważna sześć miesięcy od daty wyprodukowania, jeśli jest trzymana w temperaturze od 2 do 8 stopni Celsjusza.

Co więc oznacza widoczny na fiolce numer 3041572008? "Ten pionowy numer nazywany jest kodem komponentu i jest używany do wewnętrznych celów produkcyjnych. Jednak nie wskazuje na datę produkcji lub datę ważności. Liczby 2008 na końcu są czystym przypadkiem" – wyjaśnił słowackiemu portalowi fact-checkingowemu AFP Fakty Kim Blomley, dyrektor ds. globalnych relacji z mediami w firmie AstraZeneca. Blomey dodał, że kod komponentu zależy od konkretnego wytwórcy szczepionki i może mieć różną formę.

Firma AstraZeneca produkuje szczepionkę na COVID-19 od 2020 roku - co potwierdziliśmy w polskim przedstawicielstwie firmy. "Przed tym rokiem z oczywistych względów nie wytwarzaliśmy szczepionek przeciw COVID-19" - napisał w mailu do Konkret24 Piotr Najbuk. Agencja Reutera opublikowała kalendarium prac nad szczepionką AstraZeneca przeciw COVID-19. W styczniu 2020 roku rozpoczęła się współpraca zespołów Oxford Vaccine Group i Jenner Institute nad stworzeniem preparatu. Pierwsze testy z udziałem wolontariuszy rozpoczęły się w marcu tego samego roku.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24, AFP Fakty; zdjęcie: AP/Associated Press/East News

Pozostałe wiadomości

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24