Schreiber: osiem państw, oprócz Polski, nie ma środków z KPO. Nie, mniej

W poniedziałek, 16 stycznia, premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że rząd złoży wniosek o wypłatę unijnych środków z Krajowego Planu Odbudowy w momencie, kiedy w Sejmie będzie procedowana ustawa wiatrakowa. Dodał, że może to być "na przestrzeni kolejnych dwóch tygodni".

Unijne pieniądze z KPO były tematem dyskusji w programie "Kawa na ławę" w TVN24 w niedzielę, 15 stycznia. Głos zabrał m.in. Łukasz Schreiber z PiS, minister - członek Rady Ministrów, który stwierdził:

Prowadzący program Konrad Piasecki dodał: "Są państwa, które nie są w stanie skonstruować swojego krajowego planu odbudowy, bo mają wieczne przesilenia rządowe". Minister Schreiber odpowiedział: "Ma pan rację, tak, tylko warto, żeby nasi widzowie sobie z tego zdawali sprawę".

Sprawdziliśmy więc, ile krajów wciąż nie dostało żadnych pieniędzy z Funduszu Odbudowy i na jakim są etapie negocjacji z Komisją Europejską.

Przypomnijmy: krajowy plan odbudowy to dokument, który każdy kraj członkowski Unii Europejskiej musi złożyć do Komisji Europejskiej, aby otrzymać pieniądze w ramach Funduszu Odbudowy. Celem powstania tego funduszu jest wsparcie gospodarek państw europejskich po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19.

Po akceptacji planów odbudowy rządy uzgadniają z Komisją Europejską kamienie milowe, czyli wskaźniki realizacji reform zapisanych w KPO, których spełnienie umożliwia otrzymanie konkretnej transzy unijnych środków. Kraj, który uważa, że zrealizował wszystkie kamienie milowe niezbędne do wypłaty danej transzy pieniędzy, składa do KE wniosek o płatność. Dodaje do niego dowody na to, że wdrożył zapowiadane reformy.

Czytaj: Co to są te kamienie milowe, "którymi UE chce szantażować Polskę"? Wyjaśniamy

Polska nie złożyła jeszcze takiego wniosku, a premier dopiero zapowiedział taki krok. Wiele krajów unijnych nie tylko przesłało już jednak swoje wnioski do Brukseli, ale tylko w niektórych przypadkach Komisja Europejska już je rozpatrzyła i państwa otrzymały jedną lub nawet dwie transze pieniędzy. Czy rację ma jednak Łukasz Schreiber, gdy mówi, że "osiem innych także państw, oprócz Polski, nie ma tych środków"?

Dane o złożonych wnioskach i wypłaconych środkach z Funduszu Odbudowy są na bieżąco aktualizowane na specjalnej stronie Komisji Europejskiej. Z zamieszczonych tam informacji wynika, że żadnych pieniędzy z unijnego funduszu poza Polską nie otrzymały jeszcze cztery kraje, a nie osiem, jak twierdził Łukasz Schreiber. Są to: Holandia, Irlandia, Szwecja i Węgry. Wszystkie te państwa, w tym Polska, mają już zatwierdzone swoje krajowe plany odbudowy, ale żadne z nich nie złożyło jeszcze wniosku o płatność.

Łącznie wniosku o płatność nie złożyło dziewięć państw. Poza wymienionymi pięcioma są to jeszcze: Belgia, Estonia, Finlandia i Niemcy. O tych czterech krajach nie można jednak powiedzieć, że "nie mają środków" z Funduszu Odbudowy, ponieważ one w przeciwieństwie do Polski, Holandii, Irlandii, Szwecji i Węgier otrzymały wcześniej zaliczki. Belgia dostała 770 mln euro, Estonia 126 mln euro, Finlandia 271 mln euro, a Niemcy 2,3 mld euro.

Obecnie nie można już dostać takiej zaliczki, gdyż termin na składanie wniosków o prefinansowanie minął 31 grudnia 2021 roku. Teraz możliwe jest jedynie składanie wniosków o regularne płatności. Nieotrzymanie zaliczki nie oznacza, że pieniądze przepadły, bo kwota przewidziana w jej ramach może zostać wypłacona danemu krajowi w jednej z transz głównych.

Według stanu na 16 stycznia 2023 jedenaście państw dostało już natomiast przynajmniej jedną transzę środków z Funduszu Odbudowy. Są to: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Francja, Grecja, Hiszpania, Łotwa, Portugalia, Rumunia, Słowacja i Włochy.

Jeśli Polska złoży swój pierwszy wniosek o płatność, dołączy do grupy siedmiu krajów, które już to zrobiły i czekają na pierwszą wypłatę: Austrii, Czech, Danii, Litwy, Luksemburga, Malty i Słowenii. Na przykładzie tych państw widać jednak, że między złożeniem wniosku a decyzją o wypłacie może minąć sporo czasu. Słowenia złożyła swój wciąż nierozpatrzony wniosek w październiku, a Czechy w listopadzie 2022 roku.

Jak dokładnie wygląda procedura akceptacji wniosków i weryfikacji wykonania kamieni milowych po stronie Komisji Europejskiej, opisaliśmy już na Konkret24.