Premier: "W Warszawie ciepło dostarczają Francuzi". Jego bank doradzał przy tej prywatyzacji

Premier Mateusz Morawiecki odwiedził we wtorek 7 lipca m.in. Chodzież, gdzie spotkał się z mieszkańcami i samorządowcami. W swoim przemówieniu do nich zachwalał działania rządu Zjednoczonej Prawicy w czasie pandemii COVID-19. Odniósł się także do sytuacji w Warszawie, gdzie prezydentem jest Rafał Trzaskowski (Platforma Obywatelska), kontrkandydat Andrzeja Dudy w drugiej turze wyborów prezydenckich.

"Zdałem sobie sprawę... Wiecie, jak to jest w Warszawie? Otóż: prąd dostarczają Niemcy, ciepło dostarczają Francuzi. Ostatnio wyszło na jaw, że przewozy komunikacją miejską obsługują również częściowo Niemcy. Tramwaje budują Koreańczycy, metro budują Włosi i Turcy. Myślicie, że może na przykład wypożyczalnie rowerów są polskie? Nie. Wypożyczalnie rowerów też są niemieckie. To tak ma wyglądać Polska, panie Rafale? - zwracał się publicznie Morawiecki do Trzaskowskiego.

Mówiąc, że ciepło w Warszawie "dostarczają Francuzi", Mateusz Morawiecki miał na myśli firmę Veolia Energia Warszawa. To wiodący dostawca ciepła w Polsce, zarządzający największym systemem ciepłowniczym w Unii Europejskiej i jednym z największych na świecie. Spółka zaspokaja ok. 80 proc. potrzeb cieplnych miasta, ogrzewa ponad 19 tys. obiektów. Należy do francuskiej grupy Veolia. Poprzednio działała pod nazwą Dalkia Warszawa - która od 2011 roku zaczęła dostarczać ciepło do domów w stolicy.

Dzień po wypowiedzi Mateusza Morawieckiego w Chodzieży odniosła się do niej na Twitterze rzeczniczka stołecznego Ratusza Karolina Gałecka. "Premier Mateusz Morawiecki zaatakował @warszawa na wiecu @DUDA2020 za prywatyzację w 2011 @SPEC. Przypominam: to premier był wtedy prezesem Banku Zachodniego WBK, który jako doradca Warszawy przygotował Strategię prywatyzacji. Zapisał w niej, że nie ma argumentów przeciw prywatyzacji" - napisała.

Mateusz Morawiecki, zanim wszedł w listopadzie 2015 roku do rządu Beaty Szydło, był od maja 2007 roku prezesem Banku Zachodniego WBK (obecnie Santander).

Jesienią 2009 roku warszawscy urzędnicy, przygotowując się do procesu prywatyzacji SPEC-u, ogłosili przetarg nieograniczony na wybór doradcy w tym procesie. Wartość zamówienia wynosiła 1,29 mln zł.

Mateusz Morawiecki był już wtedy prezesem BZ WBK. Dotarliśmy do pełnomocnictwa datowanego na 21 stycznia 2010 roku. W dokumencie jest napisane, że Bank Zachodni WBK SA (nazwany liderem konsorcjum), reprezentowany przez Mateusza Morawieckiego, prezesa zarządu, działając w imieniu własnym oraz konsorcjum, udziela Rafałowi Skowrońskiemu, dyrektorowi departamentu doradztwa, obszar rynków kapitałowych w Banku Zachodnim WBK SA, pełnomocnictwa do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego z przewidywaną opcją przez Miasto Stołeczne Warszawa dotyczącej wykonania analizy przedprywatyzacyjnej Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej SA i przygotowania strategii prywatyzacyjnej spółki.

Pełnomocnictwo zostało udzielone na czas nieokreślony i pozostaje ważnie do chwili jego odwołania. Na dole dokumentu widnieje podpis Mateusza Morawieckiego.

W lutym 2011 roku, po zaproszeniu przez miasto firm do składania wstępnych ofert w sprawie prywatyzacji miejskiej spółki, Rafał Skowroński oceniał, że branża ciepłownicza jest postrzegana przez rynek jako bardzo atrakcyjna. "Należy pamiętać, że w tego typu procesach liczba odebranych memorandów nie przekłada się na końcowy sukces. Z szacowaniem zainteresowania potencjalnych inwestorów tę spółką bylibyśmy na razie ostrożni. Choć cieszy nas pozytywny oddźwięk dla tej transakcji" - cytował jego słowa portal Forbes.pl

Stołeczny ratusz pod koniec lipca 2011 roku informował na swojej stronie internetowej, wyjaśniając zawiłości reprywatyzacyjne mieszkańcom, że "w toku procesu prywatyzacji, doradca zewnętrzny, wybrany w drodze przetargu – czyli konsorcjum firm, w skład którego wchodził m.in. BZ WBK S.A., dokonał wyceny SPEC S.A., zgodnie z obowiązującymi w tym względzie przepisami prawa, w tym przepisami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 2009 r. w sprawie analizy spółki, przeprowadzanej przed zaoferowaniem do zbycia akcji należących do Skarbu Państwa (pisownia oryginalna - red.)".

Prywatyzacja SPEC-u od początku budziła emocje. Władze Warszawy i radni PO przekonywali, że będzie to olbrzymi zastrzyk pieniędzy dla budżetu miasta. Natomiast samorządowcy Prawa i Sprawiedliwości oraz politycy tej partii byli przeciwni sprzedaży. Obawiali się, że mieszkańcy będą płacili wyższe rachunki za ciepło. Nazywali SPEC "perłą w koronie warszawskich spółek", podkreślali jej świetne wyniki finansowe.

"Musimy się temu niszczycielskiemu pomysłowi przeciwstawić. Mogą to zrobić mieszkańcy Warszawy. (...) Trzeba się zmobilizować, stworzyć szeroki ruch społeczny. Tego nie może zrobić jedna partia, ona może być uczestnikiem tego ruchu" - mówił prezes PiS Jarosław Kaczyński. Tłumaczył, że nie należy prywatyzować spółek, które mają monopolistyczną pozycję na rynku. Jego zdaniem przyczynia się to do radykalnego wzrostu cen.

"Prywatyzacja Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej może opłacać się mieszkańcom Warszawy, bo takie spółki wolniej podnoszą ceny, gdy nie są w rękach publicznych" - odpierał zarzuty odpowiedzialny za tę prywatyzację ówczesny wiceprezydent Warszawy Jarosław Kochaniak.

W lutym 2011 roku radni PiS zażądali nadzwyczajnej sesji rady miasta w sprawie prywatyzacji. Jak relacjonowała "Gazeta Stołeczna", przybyło na nią również przeszło 150 związkowców SPEC-u sprzeciwiających się sprzedaży przedsiębiorstwa. Na tę sesję radni PO nie przyszli.

W czerwcu ok. 300 związkowców zebrało się pod siedzibą spółki. Były gwizdy, petardy i transparenty z hasłami sprzeciwiającymi się prywatyzacji SPEC-u; pracownicy domagali się zwiększenia wynagrodzeń. Opozycyjni radni - zarówno PiS, jak i Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Zieloni - domagali się pierwszego w historii ogólnowarszawskiego referendum, by mogli się w tej sprawie wypowiedzieć mieszkańcy. W lipcu 2011 roku PiS złożył wymaganą liczbę podpisów, ale komisja referendalna zakwestionowała część z nich. Do referendum nie doszło.

Według "Gazety Stołecznej" wstępne oferty na kupno SPEC-u złożyły m.in. francusko-australijska Dalkia, fiński Fortum, czesko-słowacka Silesia, słowacko-czeska Penta Investments, a także Kulczyk Holding, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo oraz Polska Grupa Energetyczna.

26 lipca 2011 roku prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz na konferencji prasowej ogłosiła, że SPEC zostaje kupiony przez firmę Dalkia za 1,44 mld zł. Tego dnia miasto podpisało umowę przedwstępną z inwestorem. "Dla warszawiaków to dobra wiadomość, bo poziom usług SPEC dzięki inwestycjom wzrośnie, a ceny kontroluje Urząd Regulacji Energetyki, wiec nie ma mowy o nieuzasadnionych podwyżkach" - mówił wiceprezydent Jarosław Kochaniak. Inwestor zobowiązał się do zainwestowania 1 mld zł w rozwój spółki w ciągu siedmiu lat. Miasto zachowało złotą akcję. "To zagwarantuje nam, że nie zmieni się siedziba spółki, co oznacza, że spółka będzie nadal płaciła podatki w Warszawie" - informowała prezydent.

W sierpniu 2011 roku sprzedaż zatwierdziła - po burzliwej sesji - Rada Miasta (większość miała Platforma Obywatelska). W następnym miesiącu na prywatyzację zgodziła się Komisja Europejska.

Jak pisaliśmy powyżej, wyceny SPEC SA dokonało konsorcjum firm, w skład którego wchodził BZ WBK. Po podpisaniu wstępnej umowy dyrektor Skowroński z BZ WBK mówił w TVN24 BIS o prywatyzacji SPEC-u. Przytaknął, gdy prowadzący określił go jednym z głównych doradców przy tej transakcji. "Reprezentowałem konsorcjum, które doradzało miastu" - mówił.

"Praktycznie przygotowania my jako konsorcjum doradcze rozpoczęliśmy w zeszłym roku (w 2010 roku - red.). Przygotowaliśmy cały komplet analiz przedprywatyzacyjnych. Nie tylko analiz stanu prawnego, środowiskowych, wycen, operatów szacunkowych, ale przede wszystkim to, co najważniejsze: przygotowaliśmy dokument Strategię prywatyzacji. Ta strategia prywatyzacji została zaakceptowana i skutecznie wdrożona" - tłumaczył Skowroński. I dodał: "Mogę z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że wybrana oferta (złożona przez spółkę Dalkia Warszawa - red.) zapewniała maksymalizację we wszelkich możliwych aspektach korzyści zarówno dla spółki, jak i dla miasta".

Tymczasem opozycyjni radni, eksperci, a także lokalne media zarzucali stołecznym urzędnikom brak transparentności w procesie prywatyzacji. Ratusz nie podawał m.in., jakie oferty zostały złożone i przez kogo. Na stronie internetowej urzędu miasta tłumaczono, że "inwestorzy, którzy składali oferty w procesie prywatyzacji zastrzegali, że sam fakt ich udziału w tym procesie stanowi informację poufną i nawet po jego zakończeniu nie może być ujawniany przez miasto".

Podano, że wpłynęło 13 ofert od inwestorów, miasto wybrało 11, które zostały zakwalifikowane do kolejnego etapu, czyli szczegółowego badania spółki. Urzędnicy otrzymali oferty wiążące od siedmiu inwestorów. Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz podkreślała, że Dalkia złożyła najlepszą ofertę cenową i przedstawiła najlepszy program rozwoju spółki.

Zwróciliśmy się do stołecznego ratusza o udostępnienie dokumentów, w tym analizy przedprywatyzacyjnej, strategii reprywatyzacyjnej oraz memorandum informacyjnego spółki. Dostaliśmy odpowiedź, że niemożliwe jest przekazanie jakichkolwiek dokumentów z tego postępowania, ponieważ wszystkie są zastrzeżone.

Po wypowiedzi Mateusza Morawieckiego w Chodzieży przypominano, że w czasach, gdy obecny premier był prezesem Banku Zachodniego WBK, bank ten doradzał także przy innych reprywatyzacjach polskich przedsiębiorstw państwowych.

Sprawę sprzedaży PKP Cargo przypomniał na Twitterze Jakub Karnowski, były szef kolei w czasie rządów PO-PSL. "W 2011 roku BZ WBK doradzał także PKP w prywatyzacji PKP Cargo. Bank ówczesnego doradcy Premiera Tuska twierdził, że należy sprzedać Spółkę inwestorowi branżowemu. Na krótkiej liście były RŻD czyli koleje rosyjskie, którymi kierował Jakunin, przyjaciel Putina" - napisał Karnowski. "Wiosna 2012 roku Zarzad PKP którym kierowałem zablokował możliwa sprzedaż PKP Cargo Rosjanom i podziękował doradcom. W 2013 PKP Cargo zadebiutowało na giełdzie. Sprzedaliśmy łącznie 67% spółki uzyskując 2.2 mld bez utraty kontroli. W 2015 PKPC było warte 4 mld. Dziś to 0.5 mld" - dodał w kolejnym wpisie.

W listopadzie 2011 roku PKP spośród pięciu chętnych wybrała konsorcjum czterech firm, które miało pomóc PKP Cargo w restrukturyzacji i prywatyzacji. "W skład konsorcjum wchodziły: McKinsey & Company, Bank Zachodni WBK, Dom Maklerski BZ WBK i Kancelaria Weil Gotshal & Manager – Paweł Rymarz". "Doradcy mają służyć PKP Cargo pomocą w trakcie restrukturyzacji i powiązać działania naprawcze spółki z jej przygotowaniem do prywatyzacji" - pisała wówczas "Rzeczpospolita".

Natomiast w czerwcu 2010 roku ówczesny rzecznik Grupy PKP Łukasz Kurpiowski informował, że "w spółkach Polskie Koleje Linowe i PKP Energetyka jeszcze w czerwcu prace rozpoczną doradcy prywatyzacyjni". "Doradcą dla PKP Energetyka będzie konsorcjum firm, którego liderem jest Bank Zachodni WBK" - podał portal Forbes.pl.

Z kolei Dom Maklerski BZ WBK pośredniczył w wezwaniu do zapisywania się na sprzedaż akcji spółki Ciech. Jak wynika z informacji na portalu Rejestr.io gromadzącym dane z Krajowego Rejestru Sądowego, Mateusz Morawiecki zasiadał wówczas w radzie nadzorczej tej spółki.

Mateusz Morawiecki zaczynał pracę pod koniec lat 90. w państwowym Banku Zachodnim, który w 1999 roku został sprywatyzowany przez irlandzkiego inwestora - grupa Allied Irish Banks kupiła 80 proc. Banku Zachodniego (po połączeniu z Wielkopolskim Bankiem Kredytowym powstał BZ WBK). W materiale "Czarno na białym" TVN 24, poświęconym m.in. zmianie nastawienia Mateusza Morawieckiego do inwestorów zagranicznych po jego wejściu do rządu, przypomniano, że "dziś szef rządu uważa, że akurat ta prywatyzacja [Banku Zachodniego] była słuszna".

Za czasów prezesury Morawieckiego irlandzki właściciel BZ WBK sprzedał akcje tego banku hiszpańskiej spółce Santander.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; Gazeta Stołeczna; zdjęcie: PAP/Tytus Żmijewski