Na środowym briefingu po posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego odpowiadał na pytania dziennikarzy między innymi dotyczące zarobków jego oraz dyrektorek pracujących w banku - Kamili Sukiennik, szefowej gabinetu prezesa oraz Martyny Wojciechowskiej, dyrektor departamentu komunikacji i promocji. Glapiński twierdził, że nie może ujawnić opinii publicznej ile zarabiają.
- Ja mogę jednym naciśnięciem klawisza ujawnić państwu listę 3,3 tys. pracowników i ich zarobki według PIT-u, albo samych dyrektorów, ale prawo na to nie pozwala - powiedział. - W tej chwili jak to zrobię, to wejdzie mi RODO - dodał i stwierdził, że "RODO nie jest jakoś przerobione prawnie".
- Moje biuro RODO mówi, że to co ujawniłem (w środę - red.) rano (wysokość wynagrodzenia kolejnych prezesów NBP - red.) jest absolutnie nie do przyjęcia i jest złamaniem zasad. Z kolei departament prawny ma inną opinię. A w innej instytucji to skonsultowałem - ma inną. To nie jest dla mnie jasne - narzekał.
Zwrócił się do dziennikarzy. - Jak państwo będą chcieli dalej to drążyć, to ja będę wrzucał te wszystkie tabele. Tylko, żeby państwo mnie bronili potem, jeśli mnie pozwą z okazji tego RODO, czy coś takiego. Chciałbym tego uniknąć - powiedział.
Dodał, że ujawnienie zarobków osób na kierowniczych stanowiskach będzie "fatalne dla banku". - Bardzo utrudni pracę. Bardzo utrudni nabór i wyróżnianie pracowników. Będzie presja, żeby wynagrodzenia były podobne - zaznaczył.
RODO vs. prawo do informacji
Od 2001 roku w Polsce obowiązuje ustawa o dostępie do informacji publicznej. Jej celem jest zapewnienie możliwości kontroli działania organów administracji publicznej oraz wydatkowania środków publicznych. Każdemu obywatelowi przysługuje prawo do pytania urzędników o sprawy publiczne, w tym o finanse.
Z kolei od 25 maja 2018 roku w Polsce, jak i całej Unii Europejskiej obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).
Dokument traktuje ochronę danych osobowych jako jedno z tzw. praw podstawowych. Chodzi tu przede wszystkim o zakres możliwości przetwarzania tych danych. Jedną z naczelnych zasad wynikających z treści RODO jest zasada minimalizacji danych, która wskazuje, że dane osobowe powinny być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane.
Ustawa stawia na jawność, RODO chroni prywatność. Odmienne cele obu regulacji mogą prowadzić do konfliktów. Czy zatem pensje dyrektorskie, które chce poznać opinia publiczna, dziennikarze i opozycja chroni RODO?
"Ujawnić konkretne kwoty wypłacone konkretnych osobom"
Punkt 4 preambuły RODO wprost stwierdza, że prawo do ochrony danych osobowych nie jest prawem bezwzględnym i należy je ważyć względem innych praw, w tym względem prawa do informacji.
Adwokat Paweł Litwiński wskazuje też na art. 86 rozporządzenia RODO, które mówi o tym, że "dane osobowe zawarte w dokumentach urzędowych, które posiada organ lub podmiot publiczny lub podmiot prywatny w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym, mogą zostać przez ten organ lub podmiot ujawnione zgodnie z prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego".
- Zatem jako prezes NBP nie miałbym problemu z ujawnieniem zarobków dyrektorów departamentów, ponieważ RODO tę kwestię pomija i odsyła do prawa krajowego, czyli do naszej ustawy o dostępie do informacji - mówi w rozmowie z Konkret24. - Adam Glapiński powinien ujawnić konkretne kwoty wypłacone konkretnych osobom - stwierdza. Podkreśla, że art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie chroni prywatność osób, ale tylko tych, które nie pełnią funkcji publicznych. - Dyrektorzy i dyrektorki departamentów NBP z całą pewnością takie funkcje pełnią - uważa Litwiński.
Zwraca uwagę, że w tej sprawie już wypowiadały się polskie sądy administracyjne. - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w sierpniu 2018 roku (SAB/Gd 62/18 - red.) w precedensowym wyroku dotyczącym RODO wskazał wprost, że nie ma konfliktu pomiędzy RODO a ustawą o dostępie do informacji. Sąd orzekł, że przepisy rozporządzenia nie wyłączają stosowania przepisów ustawy - mówi.
Izabela Błaszkiewicz z kancelarii Ostrowski i wspólnicy podkreśla, że za każdym razem trzeba ważyć kwestie dostępu do informacji i RODO. - Jeżeli dyrektorzy departamentów w NBP są osobami pełniącymi funkcje publiczne i informacja o ich zarobkach ma związek z wykonywaniem przez nich zadań lub sprawowaniem funkcji, to dostęp do tych informacji nie może być ograniczany ze względu na prawo do prywatności - mówi w rozmowie z Konkret24.
"Nowelizacja ustawy nic nie zmieni"
- RODO jest ustawicznie demonizowane, co jest wyrazem jego niezrozumienia - zauważa Wojciech Klicki z Panoptykonu w rozmowie z Konkret24. - (Rozporządzenie - red.) Mówi wprost, że jeżeli przepisy krajowe zezwalają na udostępnienie informacji, to się tę informację udostępnia - podkreśla.
Ekspert zwraca uwagę, że posłowie z trzech klubów przygotowują zmiany przepisów, które mają wprost mówić, że wynagrodzenia na kierowniczych stanowiskach w NBP są jawne. - Tyle, że one już są jawne na mocy obecnie obowiązujących przepisów. RODO tutaj nie ma nic do rzeczy. A nawet jeśli teraz komuś przeszkadza, to będzie przecież przeszkadzać również w przyszłości - zauważa.
Z kolei radca prawny Witold Chomiczewski uważa, że NBP nie powinno ujawniać tych informacji, o ile taki obowiązek nie wynikałby z przepisu prawa polskiego. - RODO w założeniu ma chronić prywatność nas wszystkich. Pracodawca gromadzi dane o wynagrodzeniu nie w celu ujawniania ich opinii publicznej, a w celu obliczana pensji, wysokości podatków, czy składek na ubezpieczenie społeczne. Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby przepis prawa nakazywał pracodawcy ujawnienie takiej informacji, wówczas RODO nie stałoby na przeszkodzie - stwierdza Chomiczewski.
Poprosiliśmy Urząd Ochrony Danych Osobowych o stanowisko w tej sprawie. Czekamy na odpowiedź.
