W ilu gminach staną maszty "pod biało-czerwoną"? Trzy województwa przodują

Blisko dwa lata po ogłoszeniu przez rząd programu "Pod biało-czerwoną" - czyli stawiania masztów flagowych w każdej gminie - pierwsze gminy dostają na to pieniądze. Premier Mateusz Morawiecki w sierpniu 2020 roku obiecał, że rząd sfinansuje budowę takich masztów, a decyzje o dofinansowaniu miały zapaść do końca listopada 2020 roku. Lecz dopiero teraz wojewodowie wydają decyzje finansowe w tej sprawie. O programie zrobiło się głośno, gdy 19 lipca na Twitterze wojewoda mazowiecki Konstanty Radziwiłł pochwalił się, że tego dnia podpisał pierwsze umowy z gminami z regionu ostrołęckiego w ramach projektu "Pod biało-czerwoną". Podał również, że 175 samorządów z województwa mazowieckiego otrzyma ponad 1,3 mln zł na zakup masztu i flagi państwowej.

Post wojewody był żywo komentowany (284 komentarze, w większości krytyczne) przez internautów. "Inflacja szaleje, koszty utrzymania rosną, wojna w Ukrainie trwa i wtedy wchodzi on, cały na biało, z masztem!"– napisała mecenas Magdalena Matusiak-Frącczak. "Naprawdę spędzi Pan najbliższe miesiące podpisując 175 umów o średniej wartości 7428,57 zł każda?" – zapytał wojewodę Marek Kaletka. Inni wskazywali, że 1,3 mln zł na maszty z flagami to niepotrzebny wydatek: "W Polsce nie ma obecnie innych problemów tylko zajmowanie się flagami? W Pańskim województwie wszyscy mieszkańcy przetrwają zimę? Zatroszczył się Pan o to?".

Sprawdziliśmy, jak przebiega realizacja projektu "Pod biało-czerwoną", który miał trwać do 30 czerwca 2021 roku, ale wciąż trwa: w ilu gminach mają stanąć maszty.

Stawianie w gminach masztów z flagami to inicjatywa premiera Mateusza Morawieckiego. 25 sierpnia 2020 roku, w stulecie zakończenia Bitwy Warszawskiej, premier w Tychach ogłosił nową patriotyczną inicjatywę "Pod biało-czerwoną". "To propozycja dla wszystkich gmin, żeby wszędzie stawiać maszty, wysokie maszty, dla uczczenia naszych rocznic, właśnie tej setnej rocznicy niepodległości, Bitwy Warszawskiej, które niech świadczą, że polskość to jest wielka, wspaniała wartość, że polskość to wolność, że polskość to solidarność. A biało-czerwona flaga niech łączy" – mówił wówczas premier.

O tym, czy w ich gminie ma stanąć ufundowany przez rząd maszt, mieli zdecydować sami mieszkańcy w internetowym głosowaniu. Projekt zakładał sfinansowanie przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zakupu masztów i flag oraz ich instalacji dla każdej gminy w Polsce. Sam zakup i instalacja leżą po stronie gminy.

Pierwotny harmonogram zakładał, że głosowanie w gminach potrwa do 11 listopada 2020 roku, decyzje o zakwalifikowaniu gmin do projektu zapadną do 29 listopada 2020 roku, a realizacja całego projektu zakończy się 30 czerwca 2021 roku.

Portal OKO.press 11 listopada 2020 roku napisał, że budowa masztów z flagami (5 tys. zł na każdą gminę) będzie finansowana z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, o czym miała świadczyć uchwała rządu z 30 października 2020 roku. Po opublikowaniu tego tekstu, 16 listopada, na rządowej stronie Cyfryzacja KPRM poinformowano: "To nieprawda, że zakup i montaż masztów z biało-czerwonymi flagami będzie finansowany z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Realizacja projektu będzie sfinansowana z budżetu państwa w 2021 roku".

Zmieniono harmonogram realizacji projektu: głosowanie "ze względu na obecną sytuację epidemiczną" przedłużono do 31 grudnia 2020 roku (do listopada na 2,5 tys. gmin głosowania odbyły się w 1,3 tys.), a listę gmin zakwalifikowanych do projektu miano ogłosić 31 stycznia 2021 roku.

W kolejnej informacji o projekcie podano, że "termin realizacji kolejnego etapu projektu – zakupu i montażu masztów z flagami w poszczególnych gminach, które spełniły warunki projektu, zostaje przesunięty na termin późniejszy w 2021 roku" - co także tłumaczono walką z epidemią. W najnowszej wersji regulaminu programu "Pod biało-czerwoną" zapisano, że realizacja projektu ma się zakończyć 11 listopada 2022 roku.

Dopiero w lipcu tego roku wojewodowie rozpoczęli podpisywanie umów z władzami gmin zakwalifikowanych do sfinansowania budowy masztu. Według danych, które Konkret24 otrzymał z Centrum Informacyjnego Rządu, wnioski o dofinansowanie postawienia masztów złożyło ostatecznie 1330 gmin. Najwięcej w województwach: mazowieckim – 175, lubelskim – 165, wielkopolskim – 112.

Do 22 lipca, jak informuje CIR, w ramach projektu "Pod biało-czerwoną" na konta zakwalifikowanych samorządów wpłynęło 3 629 756,84 zł.

Nie otrzymaliśmy danych, ile otrzymały na ten projekt gminy w poszczególnych województwach. Z informacji wojewody mazowieckiego wiadomo, że na maszty dla 175 gmin przeznaczył 1 325 639,04 zł - co daje średni koszt jednego masztu 7575 zł; z informacji wojewody podlaskiego wynika, że dla 78 gmin dał na maszty 600 917,08 zł; wojewoda małopolski poinformował, że na 80 masztów przeznaczył 579 100,67 zł.

669 gmin podpisało już umowy z wojewodami. Kolejne systematycznie je podpisują – obecnie procedowane są umowy dla kolejnych kilkuset gmin.

Zanim skończy się realizacja projektu dotyczącego masztów, Mateusz Morawiecki prowadzi już kolejną akcję z flagami: do wszystkich ponad 40 tys. sołectw w Polsce z jego inicjatywy kancelaria premiera rozsyła biało-czerwone flagi z okazji Święta Wojska Polskiego i 102. rocznicy Bitwy Warszawskiej, które przypadają 15 sierpnia.

Zakup i wysyłkę flag wyceniono na 5 mln zł. Wokół sprawy pojawiły się kontrowersji dotyczące m.in. tego, że KPRM wybrała droższą ofertę spółki, która została zarejestrowana niecały miesiąc przed ogłoszeniem przetargu. Jej właścicielem jest prezes firmy Red is Bad znanej z produkcji odzieży patriotycznej. Centrum Informacyjne Rządu stwierdziło w oświadczeniu, że "całe postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z przepisami Prawa Zamówień Publicznych".

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24, zdjęcie: Shutterstock