Janda o wyborach. "Chamstwo i cwaniactwo króluje"? Tak nie napisała

Dwa dni po pierwszej turze wyborów prezydenckich ich wyniki są wciąż komentowane przez polityków, publicystów, dziennikarzy i obywateli. Głos zabierają też osoby z życia publicznego - na ostry i pogardliwy komentarz rzekomo pozwoliła sobie znana aktorka Krystyna Janda.

"Brakowało mi wyważonego głosu pani Krystyny" - stwierdził 19 maja jeden z użytkowników serwisu X. Do wpisu dodał zrzut ekranu, który wygląda na wynik wyszukiwania z Google lub innej, bardzo podobnej wyszukiwarki. Widać tu odnośnik do facebookowego profilu Krystyny Jandy. Poniżej, tam, gdzie zwykle pojawia się podgląd zawartości strony, są następujące słowa: "Wyniki wyborów pokazują, jakim narodem jest polskie społeczeństwo, chamstwo i cwaniactwo króluje" (pisownia oryginalna). Zrzut ekranu miał sugerować, że tak właśnie brzmiał początek jednego z postów na facebookowej stronie Jandy. Wpis z fragmentem przechwyconego ekranu wyświetlono prawie 50 tysięcy razy.

Uwaga: to nie jest treść wpisu Krystyny Jandy. Mimo to wielu internautów dało się nabrać i uwierzyło, że słowa widoczne na zrzucie ekranu napisała właśnie ona.

"Cudne. Mount Everest kultury!"; "A mogła milczeć!"; "Szlachetny wpis"; "Więcej Krystyny Jandy, więcej"; "Ona chyba właśnie się wypowiedziała na swój temat"; "Ładnie podsumowała swoje towarzystwo"; "Pani Krystyna, z całym szacunkiem, to już ma 'wypuczone' wszystkie klepki w tym swoim parkiecie"; "Można jej nie lubić, ale prawdę napisała" - komentowała część użytkowników serwisu X.

Tylko nieliczni zwracali uwagę: "Nie ma na jej profilu takiego posta, za to są inne wspaniałe przemyślenia, które rekompensują ten brak"; "ale jednak nie napisała, gdzie te chamstwo i cwaniactwo królują".

Wyjaśniamy więc, kto tak naprawdę napisał słowa przypisywane Jandzie i jak powstał manipulacyjny przekaz.

Krystynę Jandę, jedną z najbardziej znanych polskich aktorek, obserwuje na Facebooku ponad 370 tysięcy osób. Udostępniane przez nią treści - także polityczne - nierzadko osiągają duże zasięgi.

Obecnie na oficjalnym profilu Jandy na Facebooku nie ma wpisu, w którym padają przypisywane jej słowa o wynikach wyborów.

19 maja aktorka udostępniła na swoim profilu post dr hab. Magdaleny Środy, filozofki i etyczki z Uniwersytetu Warszawskiego. Okazuje się, że słowa przypisywane Jandzie to fragment komentarza innego internauty pod wspomnianym facebookowym postem.

Pełen komentarz facebookowicza brzmi: "Wyniki wyborów pokazują , jakim narodem jest polskie społeczeństwo , chamstwo i cwaniactwo króluje . Amerykańska i kanadyjska polonia też nie zawiodła swoim patriotycznym chamstwem i nie mogę pojąć dlaczego będąc takimi partiotami pouciekali z tej ,'kochanej ojczyzny' i z zagranicy chcą nami sterować". To pierwszy komentarz, który wyświetla się pod tym postem. Zareagowało na niego ponad stu użytkowników serwisu.

Dlaczego fragment komentarza pojawił się w wynikach wyszukiwania? Jak sprawdziliśmy, wystarczyło wyszukać jego fragment, by otrzymać wynik podobny do tego, który wykorzystano w manipulacyjnym poście w serwisie X.

W takiej sytuacji Google pokazuje komentarz jako treść opublikowaną na facebookowej stronie Krystyny Jandy. Jest on bowiem tam umieszczony, ale nie przez aktorkę, tylko przez komentującego użytkownika.

Google w wynikach wyszukiwania automatycznie pogrubia słowa i frazy, które wpisujemy w oknie wyszukiwania. Dzięki temu łatwiej dostrzec, dlaczego dany wynik został wyświetlony. Na zrzucie ekranu z manipulacyjnego wpisu nie ma takich pogrubień. Dlaczego? Najprawdopodobniej ktoś wpisał fragment drugiego zdania komentarza internauty. W takiej sytuacji Google pokazuje nam komentarz od początku i pierwsze zdanie nie ma pogrubienia, które podpowiadałoby, jakie słowa i frazy wyszukiwano.