Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego zaktualizował 1 kwietnia wytyczne dotyczące kwalifikacji zgonów w wyniku koronawirusa. Dotychczas do statystyk wliczano tylko zmarłych, u których wynik testu był dodatni. Po zmianie można uwzględniać również przypadki "podejrzane" i "prawdopodobne".
Jak informowaliśmy we wtorek 31 marca w Konkret24, w opublikowanych 26 marca przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny wytycznych dotyczących opisywania zgonów pacjentów z koronawirusem uwzględniono tylko jeden z dwóch kodów stworzonych w tym celu przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Brak stosowania drugiego kodu w polskiej klasyfikacji zgonów oznaczał, że jako zmarłych na COVID-19 uznawało się tylko tych pacjentów, u których laboratoryjnie stwierdzono dodatni wynik testu na koronawirusa. Statystyki nie uwzględniały np. tych, którzy mieli objawy COVID-19, lecz nie doczekali testu. O takich przypadkach donosiły media.
Przypadki potwierdzone, podejrzane i prawdopodobne
Według pierwszych wytycznych NIZP-PHZ z 26 marca "w celu uzyskania możliwości kodowania zgonu z powodu COVID-19 został wprowadzony przez WHO kod U07.1". W zakładce poświęconej kodowaniu zgonów związanych z koronawirusem na oficjalnej stronie WHO poinformowano, że ten kod - "U07.1, wirus zidentyfikowany" - przypisany jest do diagnozy COVID-19 potwierdzonej badaniami laboratoryjnymi.
Następnie WHO przedstawiło jednak drugi kod związany z chorobą COVID-19: "U07.2, wirus nie został zidentyfikowany" - zgodnie z opisem ten kod jest przypisany do klinicznej lub epidemiologicznej diagnozy COVID-19, w przypadku której "potwierdzenie laboratoryjne obecności wirusa jest niejednoznaczne lub niedostępne".
WHO w wyjaśnieniach dodaje, że zgony klasyfikujące się do opisania kodem U07.2 dotyczą osób "podejrzanych" o zachorowanie na COVID-19 lub takich, u których zakażenie jest "prawdopodobne". Chodzi m.in. o pacjentów, którzy wykazywali objawy typowe dla COVID-19 lub mieli kontakt z osobą zakażoną, ale nie przeprowadzono u nich testu lub wciąż czekali na jego wynik.
Autorzy międzynarodowego kodu pisali wprost, że "zarówno U07.1, jak i U07.2 mogą być używane do kodowania jako przyczyny śmierci".
Konkret24 poprosił NIZP-PHZ o wyjaśnienie, dlaczego w Polsce nie stosuje się kodu U07.2. Pełnomocnik dyrektora ds. badań rozwoju w NIZP-PZH Anna Dela przekazała, że zostaną opublikowane zaktualizowane wytyczne. Ukazały się 1 kwietnia na stronie instytutu. W zaktualizowanych wytycznych pojawiło się zdanie: "w przypadku wątpliwego wyniku przeprowadzonego badania molekularnego może zostać zastosowany kod U07.2".
"Wskazówki zgodne z rekomendacjami WHO"
NIZP-PZH precyzuje, że "dodatkowy kod, tzn. kod U07.2, zalecany jest do wykorzystania w dokumentacji medycznej pacjenta w przypadku podejrzenia zachorowania na COVID-19 (przypadek prawdopodobny) do czasu uzyskania wyniku badania molekularnego".
Jak informuje NIZP-PHZ: "kluczowe znaczenie podczas kodowania przyczyn zgonu przez lekarzy ma zachowanie chronologicznego opisu łańcucha przyczyn/chorób odpowiedzialnych za zgon chorego oraz prawidłowe jego przedstawienie, co w konsekwencji skutkuje właściwą lub precyzyjnie wskazaną wyjściową przyczyną zgonu". Za wpisanie odpowiedniego kodu przyczyny zgonu odpowiedzialny jest nie lekarz orzekający o zgonie, a wyspecjalizowany lekarz-koder. Takich lekarzy w Polsce jest 16.
Obok zaktualizowanych wytycznych NIZP-PZH opublikował także suplement. Na wstępie zaznaczono, że wskazówki z 26 marca "są zgodne z rekomendacjami WHO, według których przypisano kod U07.1 do rozpoznania COVID-19, potwierdzonego testami laboratoryjnymi (wyjściowa przyczyna zgonu) i podwójnymi kodami dla wtórnych i bezpośredniej przyczyny zgonu".
"Wynika to z faktu, że dla międzynarodowego nadzoru sanitarno-epidemiologicznego kluczowe są informacje o potwierdzonych przypadkach zakażenia" – podkreślili eksperci NIZP-PZH.
Następnie wyjaśniono, dlaczego w wytycznych z 26 marca nie znalazły się oba kody wprowadzone przez WHO: bo informacja o wprowadzeniu kodu przez WHO zbiegła się w czasie z publikacją zaleceń polskiego instytutu. Ponadto kod U07.2 został przypisany do podejrzeń COVID-19 przy "nierozstrzygniętym lub niedostępnym teście, w rozumieniu sytuacji braku testów lub dedykowanych laboratoriów w danym kraju". "Jednocześnie WHO podało informację, że oba kody U07.1 i U07.2 mogą być stosowane jako przyczyna zgonu" – dodali autorzy suplementu, podkreślając słowo "mogą". Zaznaczyli, że kod U07.2 nie zyskał aprobaty w USA.
Pośmiertny wynik dodatni testu - przyczyną śmierci COVID-19
Suplement odnosi się do sytuacji, o których dyskutowano w ostatnich dniach w mediach – gdy wyniki testu są znane już po śmierci pacjenta. "Biorąc jednak pod uwagę fakt, że z powodu COVID-19 umierają osoby z poważnymi następstwami choroby, zwykle hospitalizowane w tzw. szpitalach jednoimiennych lub szpitalach zakaźnych, najczęściej z ostrą niewydolnością oddechową na Oddziałach Intensywnej Terapii, to zgodnie z definicją przypadku, pacjenci mają wykonywane testy molekularne, których wyniki, nawet otrzymane po zgonie pacjenta, znajdą odzwierciedlenie w postaci prawidłowej wyjściowej przyczyny zgon" - zapewnia NIZP-PZH.
Na koniec doprecyzowano, w jaki sposób lekarze mają wypełniać poszczególne rubryki w karcie zgonu. Potwierdzono, że zgodnie z nowymi wytycznymi możliwe jest stosowanie kodu U07.2 odpowiadającemu przypadkom "podejrzanym" i "prawdopodobnym".
"Fakt występowania zakażenia koronawirusem i odpowiedni kod ICD 10 wskazujący na to zakażenie U07.1 lub U07.2 (w zależności od wiedzy odnośnie potwierdzenia laboratoryjnego rozpoznania) powinien być wpisany w rubryce oznaczonej ***" – zaleca NIZP-PZH w zaktualizowanych wytycznych.
Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; zdjęcie: tvn24
Źródło zdjęcia głównego: tvn24