FAŁSZ

Brytyjscy żołnierze zginęli na froncie w Ukrainie? Nie

Źródło:
Konkret24
Brytyjscy żołnierze salutują odjeżdżającym na front Ukraińcom
Brytyjscy żołnierze salutują odjeżdżającym na front UkraińcomTwitter/Ministerstwo Obrony Ukrainy
wideo 2/4
12.04.2023| Brytyjscy żołnierze salutują odjeżdżającym na front UkraińcomTwitter/Ministerstwo Obrony Ukrainy

Żołnierze z Wielkiej Brytanii rzekomo giną na ukraińskim froncie - z taką narracją rozpowszechniana jest fotografia kilkunastu trumien w samolocie transportowym. Zdjęcie jest prawdziwe, ale zrobiono je w czasach innego konfliktu i nie ma nic wspólnego z Ukrainą.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

"18 członków brytyjskich sił specjalnych wróciło do domu po 'udanej' próbie walki po stronie Kijowa. Co prawda są ukryci w drewnianych skrzyniach'' - zaalarmował 3 listopada 2024 roku polski internauta. Do swojego wpisu załączył materiał, który ma przypominać nagranie wideo. Na tym piętnastosekundowym materiale przez cały czas widoczny jest jeden kadr - kilkanaście trumien przykrytych flagami Wielkiej Brytanii. Do tego podłożono skoczną piosenkę "Matka" rosyjskiej piosenkarki Tatiany Kurtukowej. Trumny znajdują się w środku samolotu, z tyłu widzimy flagę Ukrainy. Pod zdjęciem znajduje się napis w języku angielskim: "18 brytyjskich żołnierzy sił specjalnych zginęło na Ukrainie. Zostali wyeliminowani w rejonie Odessy'' (tłumaczenie redakcji).

"Mam nadzieję że było warto ginąć za tych Ukraińców co ukrywają się w Polsce i innych miejscach świata. Tych co mają w d... obronę kraju kupując polskie domy, mieszkania i przedsiębiorstwa. Oni nie ponoszą ofiar''; "z wojny to się przeważnie tak wraca...'' - komentowali inni internauci (oryginalna pisownia wszystkich wpisów). Jednak znaczna część z nich nie uwierzyła w prawdziwość przekazu. "Fejk"; "Ściema"; "Słabo domalowana ta flaga ukraińska" - twierdzili.

Narracja o brytyjskich trumnach wojskowych wracających z Ukrainy pojawiła się także na Facebook'u. Jeden z polskich użytkowników napisał tak: "Ci którzy tą wojnę wywołali i ją kontynuują oraz ci którzy ich tam wysłali jak mniemam żyją i mają się dobrze . Czy o to chodzi Sikorskiemu , Dudzie , Hołowni , Czarzastemu , Kosiniakowi , Tuskowi , Morawieckiemu i Kaczorowi ?'' (pisownia oryginalna).

FAŁSZ
Wpis z twierdzeniem o śmierci brytyjskich żołnierzy w Ukrainie wyświetlono ponad 66 tys. razy do niedzieli 10 listopada.x.com

Chodzi o inny konflikt zbrojny

Za pomocą odwróconego wyszukiwania udało nam się dotrzeć do dwóch artykułów opublikowanych przez BBC, gdzie zostało użyte to samo zdjęcie. Jeden z nich pochodzi z 22 grudnia 2015 roku i podsumowuje najważniejsze wydarzenia z udziałem wojska brytyjskiego w trakcie wojny w Afganistanie. W tekście przedstawiono kalendarium tych zdarzeń, a fotografii użyto w jego siódmym punkcie: "2009 - najkrwawszy rok''. "W sumie 456 brytyjskich żołnierzy straciło życie w konflikcie - śmiertelność była znacznie wyższa niż w konflikcie w Iraku czy w wojnie o Falklandy. Najkrwawszym rokiem był rok 2009, kiedy zginęło 108 żołnierzy. W kolejnym roku zginęło także ponad 100 osób'' - czytamy pod fotografią (tłumaczenie redakcji). BBC podało także źródło zdjęcia - "MOD", czyli brytyjskie Ministerstwo Obrony.

Jednak drugi materiał BBC znaleziony za pomocą odwróconego wyszukiwania datowany jest na jeszcze wcześniej, bo na wrzesień 2006 roku. To właśnie wtedy zdjęcie zostało zrobione i przedstawia trumny 14 poległych w katastrofie brytyjskiego samolotu w Afganistanie.

Rutynowa misja zwiadowcza

Chodzi o zdarzenie z 2 września 2006 roku, kiedy to rozbił się samolot, w którym znajdowało się 14 brytyjskich żołnierzy walczących w Afganistanie. Wchodzili oni w skład Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (International Security Assistance Force, ISAF), czyli wojsk operacyjnych państw członkowskich NATO. Na pokładzie samolotu Hawker Siddeley Nimrod (RAF Nimrod XV230), należącego do Królewskich Sił Powietrznych (Royal Air Force, RAF) doszło tego dnia do pożaru. Wskutek niego samolot rozbił się w afgańskimmieście Kandahar. Zginęli wszyscy członkowie załogi.

Jak czytamy w raporcie opublikowanym na rządowej stronie Wielkiej Brytanii, samolot był w trakcie rutynowych działań, a znajdujący się na pokładzie żołnierze przeprowadzali zwiad nad prowincją Helmand. Jak podawało później BBC, był to jeden z najbardziej niestabilnych i regularnie atakowanych przez talibów regionów w Afganistanie. Dalej w raporcie czytamy, że samolot wystartował o godzinie 9.13. "Wszystko szło zgodnie z planem aż do godziny 11.11.33, kiedy to około 1,5 minuty po zakończeniu tankowania w powietrzu (AAR) z tankowca Tristar, załoga została zaalarmowana, że coś jest nie tak (...) O 11.13.45 operator kamery [pokładowej] zameldował, że 'mamy płomienie wydobywające się z tyłu silników po prawej burcie' (...) W obliczu zagrożenia życia każdy członek załogi zachowywał się ze spokojem, odwagą i profesjonalizmem oraz zgodnie ze swoim przeszkoleniem. Nie mieli jednak szans na opanowanie pożaru''. Samolot eksplodował o godzinie 11.17.39 i wrak samolotu uderzył w ziemię. "Nie znaleziono żadnych ocalonych" - informują twórcy raportu, a za najbardziej prawdopodobną przyczynę pożaru wskazują wyciek paliwa podczas tankowania w powietrzu.

Wspomniany materiał BBC z września 2006 roku zatytułowano "Powrót do domu w bazie Kinloss (zdjęcia)" to opublikowane 6 września 2006 roku galeria sześciu zdjęć, które przedstawiają ceremonię powrotu ciał zmarłych do bazy brytyjskich sił powietrznych Kinloss w Szkocji. Trzecie z nich to właśnie wykorzystana później do stworzenia antyukraińskiego fejka fotografia. Podpisana została tak: "Trumny 14 członków personelu sił zbrojnych w transporterze''. Widoczne na zdjęciu wnętrze to środek samolotu C-17, który użyty został do przewiezienia ciał żołnierzy. Jak dowiadujemy się z pozostałych fotografii, w uroczystościach pogrzebowych wziął udział Filip, książę Edynburga oraz ówczesny minister obrony Wielkiej Brytanii, Des Browne.

Nie tylko na stronie BBC pojawiło się zdjęcie. Użyte zostało także w artykule z 13 marca 2015 roku opublikowanego przez International Business Times UK oraz 13 listopada 2009 roku na stronie internetowej "Daily Mail".

Warto zwrócić uwagę także na fakt, że konta polskie i zagraniczne, które rozprzestrzeniają fejka, piszą o 18 poległych żołnierzach, a w katastrofie brytyjskiego nimroda z 2 września 2006 roku zginęło 14 osób. Także na użytej fotografii widocznych jest 14 trumien. Ukraińska flaga dostała wklejona do zdjęcia w miejsce, gdzie w oryginale znajduje się flaga Wielkiej Brytanii.

Konto, które opublikowało rozpowszechniane potem w polskiej sieci zdjęcie z informacją o zabitych w Ukrainie Brytyjczykach w nazwie użytkownika dodało dwie flagi - z czego jedna z nich to flaga Rosji. Zamieszcza liczne prokremlowskie treści.

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Pablo Miranzo/PAP

Pozostałe wiadomości

Sławomir Mentzen opowiada na spotkaniach z wyborcami, że stopień przestępczości w Niemczech gwałtownie wzrósł po napływie imigrantów - i jako "dowód" zestawia dane dotyczące Algierczyków i Japończyków. Choć istnieją takie liczby, to jednak takie ich przedstawienie jest manipulacją i wprowadzaniem opinii publicznej w błąd.

Mentzen woli Japończyków od Algierczyków. I manipuluje

Mentzen woli Japończyków od Algierczyków. I manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Unijna złodziejka!", "zamordyzm", "źle się to kojarzy" - tak internauci komentują nową inicjatywę unijną. Twierdzą, że Komisja Europejska będzie mogła przejmować prywatne oszczędności obywateli i przeznaczać je jako inwestycje w swoje projekty. Przekaz powtarzają politycy prawicy. Jest fałszywy.

UE szykuje "zamach na oszczędności"? Chodzi o pewną strategię

UE szykuje "zamach na oszczędności"? Chodzi o pewną strategię

Źródło:
Konkret24

"Wzruszające", "serce ściska", "szacunek dla pieska" - komentują internauci zdjęcia mające pokazywać uroczystość pożegnania policyjnego psa w jednej z jednostek. To obrazy wprawdzie poruszające, ale nieprawdziwe.

"Niewdzięczna służba, dzięki piesku". Pogrzeb, którego nie było

"Niewdzięczna służba, dzięki piesku". Pogrzeb, którego nie było

Źródło:
Konkret24

- Singapur wydaje znacznie mniej niż Polska, a mimo to ma znacznie lepszy system ochrony zdrowia - przekonuje Sławomir Mentzen, kandydat Konfederacji na prezydenta RP. Wyjaśniamy, czego nie mówi o singapurskim systemie, a co powinniśmy o nim wiedzieć, by się z nim porównywać.

Mentzen porównuje Singapur do Polski. O czym nie mówi?

Mentzen porównuje Singapur do Polski. O czym nie mówi?

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Piotr Mueller alarmuje, że Unia Europejska planuje zabronić wymiany różnych części auta, jeśli dojdzie do ich usterki. Twierdzi, że nowe samochody będą musiały iść na złom. Uspokajamy: to nieprawda.

Piotr Mueller: nowe auto trzeba będzie oddać na złom. Nieprawda

Piotr Mueller: nowe auto trzeba będzie oddać na złom. Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Antyimigrancki hejt wzbudza rozpowszechniane w mediach społecznościowych - między innymi przez polityków PiS - nagranie z Wrocławia. Widać na nim gromadzących się na ulicy cudzoziemców, a ironiczny opis głosi, że to "przyjazd inżynierów". Politycy opozycji informują wręcz, że to "inżynierowie z Afryki sprowadzani przez PO i Tuska". To fałsz.

"Inżynierowie z Afryki" przyjechali do Wrocławia? Skąd to nagranie

"Inżynierowie z Afryki" przyjechali do Wrocławia? Skąd to nagranie

Źródło:
Konkret24

Ponad 50 zgłoszonych komitetów wyborczych, ponad 40 zarejestrowanych. O co chodzi? Raczej nie o wygraną w wyborach. To skutek paradoksu polskiego prawa. Tłumaczymy, jakie są korzyści z rejestracji komitetu wyborczego, który jednak zarejestrowanego kandydata nie ma.

44 komitety wyborcze zarejestrowane. Wśród nich "semiwirtualne"

44 komitety wyborcze zarejestrowane. Wśród nich "semiwirtualne"

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki twierdzi, że z powodu "oszustwa rządu Donalda Tuska" emeryci stracili 800 złotych. Chodzi o rzekome "obcięcie 14. emerytury". Jednak kandydat PiS wprowadza opinię publiczną w błąd. Przypominamy, z czego wynikała jednorazowa podwyżka tego świadczenia.

Nawrocki mówi o "obcięciu 14. emerytury". Manipuluje

Nawrocki mówi o "obcięciu 14. emerytury". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Zwolennicy kawy z mlekiem i cukrem oburzają się na rzekomy zakaz, który ma wprowadzić Unia Europejska. "Co będzie następne? Zakaz soli?", "idiotyzmy" - komentują. Podstawą tych fałszywych doniesień jest artykuł jednego z polskich serwisów, który opatrznie zrozumiano. Wyjaśniamy, co naprawdę ograniczy UE.

UE "zakazuje mleka i cukru w kawie"? Czegoś innego

UE "zakazuje mleka i cukru w kawie"? Czegoś innego

Źródło:
Konkret24

Prezydent USA "nie wie", na jakiej podstawie Dania rości sobie prawa do Grenlandii. Nie sądzi, "żeby to było prawdą". Jednak tak właśnie jest, w dodatku wiele lat temu zwierzchnictwo Danii nad wyspą uznały także Stany Zjednoczone.

Dlaczego Grenlandia jest duńska? Trump "nie wie, czy to prawda"

Dlaczego Grenlandia jest duńska? Trump "nie wie, czy to prawda"

Źródło:
Konkret24

Ilu policjantów brakuje w całym kraju? Kilka tysięcy? Kilkanaście? Opozycja włączyła temat braków kadrowych w policji do kampanii prezydenckiej, ale problem ten istnieje od lat. Zwiększanie liczby etatów w czasach Zjednoczonej Prawicy nie pomogło.

Ilu policjantów brakuje w kraju? Cztery garnizony dominują

Ilu policjantów brakuje w kraju? Cztery garnizony dominują

Źródło:
Konkret24

W Warszawie zacznie rzekomo obowiązywać "ustawa o aresztowaniu dzwonów kościelnych" czy "likwidacja kościelnych dzwonnic" - alarmują politycy opozycji i internauci. Wszystko z powodu pewnego projektu grupy radnych, który wykorzystano do tej manipulacji.

Trzaskowski "chce uciszyć kościelne dzwony"? Skąd ten przekaz

Trzaskowski "chce uciszyć kościelne dzwony"? Skąd ten przekaz

Źródło:
Konkret24

Co oznacza mała czarna gwiazdka przy niektórych cenach? Tak duński właściciel sieci Netto postanowił pomóc klientom bojkotować amerykańskie produkty. Według polskich internautów to rozwiązanie ma się też pojawić w sklepach sieci w naszym kraju. Wyjaśniamy.

Bojkot amerykańskich produktów także w Polsce? Jeszcze nie

Bojkot amerykańskich produktów także w Polsce? Jeszcze nie

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki zapewniał na spotkaniu w Kluczborku, że zna "realny problem kobiet". Chodzi o urlop wychowawczy, którego według niego "nie wpisuje się" kobietom do emerytury. Prawda wygląda inaczej.

Nawrocki o "realnym problemie" kobiet. Sprawdzamy, czy jest

Nawrocki o "realnym problemie" kobiet. Sprawdzamy, czy jest

Źródło:
Konkret24

Polscy internauci alarmują, że Unia Europejska chce zabronić korzystania z plastikowych dowodów osobistych. Podstawą jest artykuł jednego z serwisów, który nie do końca podał prawdę.

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

"Pożegnaj się z dowodem osobistym"? Co planuje UE

Źródło:
Konkret24

"Tak było. Ale teraz nikt nie pamięta"; "przy obecnej demografii to nie wróci" - komentują internauci rozsyłane w sieci zdjęcia, które mają przedstawiać kolejki do urzędów pracy za pierwszych rządów Donalda Tuska. Sprawdziliśmy, kiedy powstały te zdjęcia.

Kolejki do urzędów pracy "za Tuska"? Również w czasach PiS

Kolejki do urzędów pracy "za Tuska"? Również w czasach PiS

Źródło:
Konkret24

Prorosyjskie konta w Polsce i na świecie rozsyłają rzekomy materiał francuskiego dziennika o sondażu dotyczącym popularności polityków. Według niego 71 procent Francuzów uważa, że byłoby im lepiej pod rządami Władimira Putina. Nic tu jednak nie jest prawdziwe.

71 procent Francuzów woli Putina od Macrona? Mamy wyjaśnienie "Le Figaro"

71 procent Francuzów woli Putina od Macrona? Mamy wyjaśnienie "Le Figaro"

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki - a za nim politycy tej partii - od kilku dni rozgłaszają, że "rząd po cichu przepchnął przepisy", które pozwolą stawiać wiatraki 500 metrów od domostw. Po pierwsze, przyjmowanie i konsultowanie projektu odbywało się otwarcie i zgodnie z procedurami. Po drugie, ustawa nie została jeszcze przegłosowana.

PiS: "rząd po cichu przepchnął przepisy". A naprawdę?

PiS: "rząd po cichu przepchnął przepisy". A naprawdę?

Źródło:
Konkret24

Na spotkaniach z wyborcami Szymon Hołownia mówi między innymi o problemach demograficznych Polski. W Częstochowie przedstawił nawet, jak wygląda tam trend spadkowy urodzeń. Czy ma rację?

Ile dzieci rodzi się w Częstochowie? Hołownia wylicza, my sprawdzamy

Ile dzieci rodzi się w Częstochowie? Hołownia wylicza, my sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy wyświetleń w mediach społecznościowych generuje nagranie mające udowadniać, że Ukraińcy wykorzystują wojnę do propagandy. Tymczasem ten film jest przykładem prorosyjskiej dezinformacji. Przekaz o "wojennych aktorach" nie jest nowy, sposób stworzenia fałszywki również.

"Aktorka z frontu"? Nie, ale "ciemny lud kupuje"

"Aktorka z frontu"? Nie, ale "ciemny lud kupuje"

Źródło:
Konkret24

Twórcom tych stron chodzi nie tylko o przemycanie rosyjskich punktów widzenia do polskiego internetu. Dzięki takim witrynom można też cytować rosyjskie media państwowe, w Polsce zakazane. A w kanałach rosyjskich pokazywać, że "polskie media" podzielają rosyjską wizję świata. Oto 10 portali, przed którymi przestrzegamy. Szerzą prokremlowską dezinformację.

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki od dłuższego czasu opowiada wyborcom, że jako kandydat na prezydenta "składał projekty ustaw" w Sejmie. A teraz dziwi się, że Sejm "jego propozycji" nie przyjął. Jaka jest prawda?

Nawrocki "nie rozumie, czemu Sejm nie przyjął jego propozycji". Manipuluje

Nawrocki "nie rozumie, czemu Sejm nie przyjął jego propozycji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji - między innymi Sławomir Mentzen i Bartłomiej Pejo - przekonują, że średni wiek polskich rezerwistów wynosi 50 lat. Sprawdziliśmy, skąd biorą taką informację i co na to resort obrony.

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o szczepieniach na błonicę - po wykryciu pierwszego od lat przypadku tej choroby - stała się dla środowisk antyszczepionkowych pretekstem do szerzenia kolejnej teorii. Ich zdaniem nagłaśnianie tematu błonicy to sposób na wypromowanie pakietu krztuścowego. Eksperci ostrzegają przed tą dezinformacją.

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Źródło:
Konkret24

Prezydent USA Donald Trump ma być winny temu, że w Chinach nie będzie można więcej zjeść amerykańskiej wołowiny. Władze w Pekinie w odpowiedzi na nałożone cła rzekomo anulowały import tego mięsa ze Stanów Zjednoczonych. Rzeczywiście w tej kwestii zaszły zmiany, ale zawieszenie dostaw do Chin dotyczy wołowiny z innych krajów.

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Źródło:
Konkret24, Snopes

Opozycja grzmi, że Niemcy "zalewają nas migrantami". Pozyskane przez Konkret24 statystyki tego nie potwierdzają. Owszem, wzrosła liczba cudzoziemców zawracanych z granicy niemiecko-polskiej, ale są to przede wszystkim Ukraińcy. Natomiast wśród deportowanych z Niemiec do Polski dominują... Polacy.

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Kandydat Konfederacji na prezydenta twierdzi, że sytuacja polskiej opieki zdrowotnej jest dramatyczna. Jako dowód przywołuje zestawienie, według którego polski system ochrony zdrowia jest gorszy niż w Azerbejdżanie i Libanie. Sprawdzamy, na jaki ranking powołuje się polityk.

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Źródło:
Konkret24