PRAWDA

Zełenski z hasłem o "małej Rosji". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnę
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnęTVN24
wideo 2/3
Wołodymyr Zełenski: Putin zamierza kontynuować wojnęTVN24

"Co za cringe z tą koszulką", "rozumiem, że to fejk?", "udziela wsparcia Trumpowi?" - zastanawiali się internauci, komentując hasło na koszulce prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Nie wszyscy wierzą, że zdjęcie jest prawdziwe i prezydent Ukrainy wystąpił w takim T-shircie. Wyjaśniamy, jaki mógł być sens tego przekazu.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W wywiadzie dla portalu RBK Ukraina udzielonym pod koniec października prezydent Wołodymyr Zełenski mówił, że Polska nie wywiązała się z umowy w sprawie przekazania samolotów. Mówił też: "Istnieją różne wyzwania, stale prosiliśmy Polskę o zestrzeliwanie rakiet zmierzających w kierunku Polski. W Stryju mamy magazyny gazu, zależą od niego dostawy dla całego kraju, nasze życie" - powiedział. "Co robią Polacy? Czy zestrzeliwują (rakiety - red.)? Nie. Polacy powiedzieli, że są gotowi to robić, jeśli taką decyzję podejmie NATO".

Te słowa wywołały dużą dyskusję w Polsce i krytykę postawy prezydenta Ukrainy. "Jeśli wziąć pomoc wojskową, finansową, gospodarczą, humanitarną oraz pomoc uchodźcom ukraińskim, to w proporcji do PKB Polska zrobiła więcej niż jakikolwiek inny kraj. Nam też Rosja grozi i nie wszystko jest możliwe" - stwierdził szef MSZ Radosław Sikorski.

W sieci internauci nie szczędzili Zełeńskiemu słów krytyki - prezydent Ukrainy i jego wypowiedzi są bowiem szczególnie dyskutowane właśnie w mediach społecznościowych. Tak też było np. kilka dni wcześniej, kiedy to Zełenski zwrócił uwagę polskich internautów jeszcze z innego powodu. "Dzisiejszy outfit @ZelenskyyUa" - napisał 23 października jeden z użytkowników serwisu X (pisownia wszystkich postów oryginalna). I opublikował zdjęcie Zełenskiego w jego gabinecie, na którym widać, jak prezydent występuje przed kamerą w czarnym T-shircie z napisem w języku angielskim "make russia small again" - co można przetłumaczyć: "uczyńmy rosję znowu małą". Zwróćmy uwagę, że wszystkie słowa pisane są małymi literami.

Post z tym zdjęciem wyświetlono ponad 210 tys. razy. Nie wszyscy wierzyli, że fotografia jest prawdziwa - czyli że prezydent Ukrainy wystąpił w takiej koszulce. "Rozumiem ze to fejk? bo jak tak to nie wiem co ma niby ten post reprezentować?"; "Fake" - pisali.

PRAWDA
Post ze zdjęciem Zełenskiego w koszulce, która wzbudziła dyskusjęx.com

Wielu internautów dyskutowało na temat przesłania z koszulki Zełenskiego. "Postulat niewątpliwie słuszny"; "Chyba wszyscy się zgadzamy z przekazem"; "Nawet Rosja z małej litery"; "Przyznaję, wspaniały trolling"; "Niby zwykły t-shirt a słychać wycie na bagnach" - komentowali jedni. Inni krytykowali: "Pajac pozostanie pajacem"; "Klaun"; "Boże co za cringe z tą koszulką". Jeszcze inni się dziwili przesłaniu wydrukowanemu na t-shircie: "Kiedy rosja była mała?"; "A kiedy to Rosja była mała na przestrzeni dziejów historycznych?"; "Ciekawe kiedy Rosja była mała, ale ok"; "Kiedy Rosja była mała, Ukrainy nie było wcale. Trzeba wiedzieć, o co się prosi".

Część komentujących zauważyła, że napis przypomina wyborcze hasło Donalda Trumpa i dopatrywali się ukłonu wobec kandydata republikanów. "Komik udziela wsparcia Trumpowi?"; "On chyba nie wie jakim graczem jest D.Trump"; "Pogodzony już z Trumpem? Xd, szybko" - pisali.

O co więc chodzi z tym hasłem?

Przemówienie Zełenskiego i reakcja rzeczniczki Kremla

Najpierw wyjaśnienie: Zełeński naprawdę miał taki T-shirt. Wieczorem 23 października 2024 roku na oficjalnej stronie Kancelarii Prezydenta Ukrainy opublikowano transkrypcję wieczornego przemówienia Wołodymyra Zełenskiego. Ilustruje je fotografia prezydenta w tej samej koszulce z napisem "make russia small again".

PRAWDA
Artykuł na stronie Kancelarii Prezydenta Ukrainy opublikowany 23 października 2024 roku president.gov.ua

Tego samego dnia krótkie, trwające niecałe trzy minuty wideo z przemówieniem opublikowano na kanale Kancelarii Prezydenta Ukrainy w serwisie YouTube. Widać na nim Zełenskiego we wspomnianym T-shircie - lecz w niektórych kadrach widać też, oprócz dyskutowanego hasła, białą linię wyglądającą jak fragment konturów jakiegoś terytorium.

Zełenski w przemówieniu opublikowanym 23 października skupił się na wydarzeniach z tamtego dnia - informował o odbytych spotkaniach i sytuacji na froncie. Przekazał, że Stany Zjednoczone przekażą Ukrainie 20 miliardów dolarów w ramach 50-miliardowej pożyczki G7, która ma być finansowana z zysków z zamrożonych rosyjskich aktywów.

PRAWDA

Na koszulkę prezydenta Ukrainy zareagowała rzeczniczka rosyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych Maria Zacharowa. "Małe jak co? ZSRR? Imperium Rosyjskie? Och, mam to! Jak Ruś Kijowska. Do tego potrzebujemy Kijowa. Sam to powiedziałeś, cholerny kretynie" - czytamy w poście, który opublikowano 23 października w serwisie X. O tej reakcji informowały niektóre ukraińskie media, m.in. portale telewizji Espreso TV, TSN i Kanał 24.

Hasło jako "wezwanie do historycznej sprawiedliwości"

Jaki przekaz stoi za hasłem widocznym na koszulce Zełenskiego? "Make russia small again" to nie tylko parafraza hasła wyborczego Donalda Trumpa "Make America Great Again" (przypomnijmy: wywodzi się ze sloganu z kampanii Ronalda Reagana w 1980 roku: "Let's Make America Great Again"). 

Jak sprawdziliśmy, na kilku stronach internetowych dostępna w sprzedaży jest taka sama koszulka, w której wystąpił prezydent Zełenski. Na zdjęciach widać dokładnie, że pod hasłem jest mapa Wielkiego Księstwa Moskiewskiego z 1462 roku. Podpisano ją "moscovia 1462". Zaś na odwrocie koszulki widnieje to samo hasło, lecz poniżej jest kontur Wielkiego Księstwa Moskiewskiego wpisany w znacznie większy kontur terytorium współczesnej Rosji, z 2024 roku.

"(...) To nie tylko chwytliwe hasło - to wezwanie do historycznej sprawiedliwości i przypomnienie o stuleciach imperialnych ambicji Rosji" - zauważa Illia Kabachynskyi, dziennikarz i autor artykułu opublikowanego 24 października na ukraińskiej państwowej platformie United24. Kontur mapy Wielkiego Księstwa Moskiewskiego z 1462 roku odnosi się do faktu, że w tym właśnie roku księstwem zaczął rządzić Iwan III Srogi, władca o ambicjach rządzenia całą Rusią (jako pierwszy ogłosił się "carem Wszechrusi"), w tym terenami współcześnie należącymi do Ukrainy. Okres jego panowania to czas podbojów i terytorialnej ekspansji księstwa. Był to początek imperializmu Moskwy, kontynuowanego w kolejnych wiekach. "Koszulka 'Make Russia Small Again' symbolizuje wezwanie do historycznej sprawiedliwości: Moskwa była księstwem w 1462 roku. Historia terytoriów poza nim ma przypomninać, że wielkość Rosji jest wynikiem imperialnego podboju, a wiele narodów wciąż jest uwięzionych w tej rozległej kolonii" - wyjaśnia ukraiński dziennikarz.

T-shirt z hasłem na temat Rosji dostępny w jednym ze sklepów internetowych

Zastosowanie tylko małych liter w słowach hasła - zwłaszcza w nazwie państwa Rosja - to raczej nie tylko zabieg graficzny. Od momentu rosyjskiej napaści na Ukrainę w ukraińskiej przestrzeni informacyjnej powszechna jest pisownia nazw związanych z Rosją małą literą. We wrześniu 2023 roku narodowa komisja do spraw standardów języka państwowego Ukrainy zdecydowała, że pisanie w języku ukraińskim słów Rosja, Moskwa, Federacja Rosyjska małą literą w tekstach nieoficjalnych "może nie być uznawane za odchylenie od norm języka ukraińskiego".

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Równolegle z kampanią kandydatów na prezydenta Stanów Zjednoczonych trwa ostra walka dezinformacyjna w sieci, której głównym celem już teraz jest podważenie wyniku głosowania. Stąd w mediach społecznościowych pojawią się przekazy o tym, że "maszyny do głosowania odmówiły wybrania Donalda Trumpa" czy "jeden pan głosował 29 razy". Pokazujemy, dlaczego są nieprawdziwe.

"Głosował 29 razy", "głosowałem w dwóch miejscach". Dezinformacja przed wyborami

"Głosował 29 razy", "głosowałem w dwóch miejscach". Dezinformacja przed wyborami

Źródło:
Konkret24

Rząd wprowadzi bony na ubrania z drugiej ręki i dopłaty dla przedsiębiorców chcących otworzyć sklep typu second hand, a to wszystko po to, by zapobiegać zmianom klimatycznym - tak przynajmniej sądzą internauci i przypisują ową zapowiedź wiceministrze klimatu Urszuli Zielińskiej. Tylko że ta nigdy takich słów nie wypowiedziała.

Bony na zakupy w lumpeksach? Tego ministra nie zapowiadała

Bony na zakupy w lumpeksach? Tego ministra nie zapowiadała

Źródło:
Konkret24

Nasze projekty ustaw "utknęły w zamrażarce sejmowej" - skarży się europosłanka Konfederacji Ewa Zajączkowska-Hernik. Zajrzeliśmy więc do owej słynnej zamrażarki i okazuje się, że polityczka Konfederacji nie ma racji.

Konfederacja skarży się na sejmową zamrażarkę. Ile projektów w niej "utknęło"?

Konfederacja skarży się na sejmową zamrażarkę. Ile projektów w niej "utknęło"?

Źródło:
Konkret24

Specjalny zespół złożony z przedstawicieli trzech resortów pracuje nad tym, by do polskiego prawa wprowadzić karę za czyn określany jako zabójstwo drogowe. Jednak prawnicy wskazują na problem, który może być nie do przeskoczenia. Widać to po rozwiązaniach, jakie stosują już w przypadku takiego zabójstwa inne kraje w Europie. Wyjaśniamy.

Kara za zabójstwo drogowe. U nas problem, a w innych krajach?

Kara za zabójstwo drogowe. U nas problem, a w innych krajach?

Źródło:
Konkret24

"Jak ludzie mogą patrzeć obojętnie na takie sceny", "niestety takie jest życie i tego nie zmienimy" - piszą internauci, komentując popularne w sieci nagranie, które ma rzekomo przedstawiać dziecko uwięzione pod gruzami budynku w Strefie Gazy. Film ma miliony wyświetleń, chwyta za serce, więc wielu wierzy w ten opis. Ale to nieprawda.

"Palestyńskie dziecko uwięzione pod gruzami"? Co pokazuje nagranie

"Palestyńskie dziecko uwięzione pod gruzami"? Co pokazuje nagranie

Źródło:
Konkret24

Skąd się wzięło hasło "Chwała Ukrainie"? Wbrew informacji rozpowszechnianej teraz w polskich mediach społecznościowych jego autorem wcale nie był Stepan Bandera. Taką tezę forsują przeciwnicy Ukrainy, próbując wzbudzić niechęć Polaków do Ukraińców - ale się mylą.

"Chwała Ukrainie" wymyślił Bandera? Geneza jest inna

"Chwała Ukrainie" wymyślił Bandera? Geneza jest inna

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak ostatnio Ryszard Petru wypowiadał się na temat pracy w Wigilię, w internecie zaczęła krążyć informacja, jakoby kiedyś już "namawiał do wytężonej pracy na rzecz PZPR". Jako dowód pokazywane jest zdjęcie ze "Sztandaru Młodych" ze zdjęciem tego polityka na pierwszej stronie. To jednak powracający w sieci fake news.

Ryszard Petru, praca w Wigilię i gazeta z PRL. Zdjęcie znowu wróciło

Ryszard Petru, praca w Wigilię i gazeta z PRL. Zdjęcie znowu wróciło

Źródło:
Konkret24

Prezydencki minister Łukasz Rzepecki przekonywał w telewizyjnej dyskusji, że prezydent Andrzej Duda nigdy się nie angażował w żadną kampanię wyborczą, oprócz swoich. Niezupełnie ma rację. Przypominamy.

"Andrzej Duda nie angażował się w żadną kampanię, oprócz swoich"? Nieprawda

"Andrzej Duda nie angażował się w żadną kampanię, oprócz swoich"? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Ustawiona w centrum Warszawy artystyczna instalacja "Aleja bohaterów" z sylwetkami ukraińskich żołnierzy oburzyła niektórych - co szybko wykorzystała rosyjska propaganda. Największe rosyjskie media przeinaczają przekaz, próbując wzmocnić podziały między Polakami i Ukraińcami. Jednak twórcami instalacji są Polak i Ukrainka.

"Pochowano mnie żywcem". Wystawa w Warszawie w trybach rosyjskiej propagandy

"Pochowano mnie żywcem". Wystawa w Warszawie w trybach rosyjskiej propagandy

Źródło:
Konkret24
Głosy na Trumpa w Pensylwanii niszczone? Nie, film to przykład "wysiłków Moskwy"

Głosy na Trumpa w Pensylwanii niszczone? Nie, film to przykład "wysiłków Moskwy"

Źródło:
Konkret24

Ubijanie masła kablem, wysypywanie ziemi na głowę, obsceniczne ruchy kobiet - nagrania z takich performance krążą w mediach społecznościowych z informacją, że można je było obejrzeć na otwarciu Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Placówka zaprzecza, a my wyjaśniamy, skąd pochodzą te filmy.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej "niezwykle nowatorskie"? Skąd są te nagrania

Muzeum Sztuki Nowoczesnej "niezwykle nowatorskie"? Skąd są te nagrania

Źródło:
Konkret24

Były premier Mateusz Morawiecki utrzymuje, że obecny rząd obniżył 14. emeryturę. Tylko nie dodaje, że wysokość tego świadczenia wynika z przepisów przyjętych w czasach jego rządu. Przypominamy, jak to było.

Morawiecki: rząd "obciął" czternastą emeryturę. Czego nie mówi?

Morawiecki: rząd "obciął" czternastą emeryturę. Czego nie mówi?

Źródło:
Konkret24

"Guten morgen" - takie powitanie mogli zobaczyć mieszkańcy Warszawy na tablicach przystanków tramwajowych na nowej linii do Wilanowa. Zdjęcia pokazujące taki komunikat obiegły sieć. Ale nie pokazały one, że tablice wyświetlały też powitanie w innych językach.

"Guten morgen" na przystankach w Warszawie. Wyjaśniamy

"Guten morgen" na przystankach w Warszawie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24, tvnwarszawa.pl

Rząd i Platforma Obywatelska podkreślają, że w 2025 roku na ochronę zdrowia zostanie przeznaczone 6,5 procent PKB. To prawda - jeśli przyjąć metodę wprowadzoną za rządów Zjednoczonej Prawicy. Bo choć wydatki na zdrowie wzrosną, nastąpi spadek tych nakładów w relacji do PKB.

PO informuje: 6,5 procent PKB na ochronę zdrowia. Czego nie mówi?

PO informuje: 6,5 procent PKB na ochronę zdrowia. Czego nie mówi?

Źródło:
Konkret24

Rosja nasila działania dezinformacyjne mające wpłynąć na wynik wyborów prezydenckich w USA. Jedną z prokremlowskich grup wpływu jest formacja Storm-1516. Amerykańscy eksperci zidentyfikowali jej fałszywki i schemat działania - czyli jak sfabrykowane filmy trafiają do mainstreamu.  

Fałszywe ofiary, zmyślone zdarzenia. Grupa Storm-1516 manipuluje wyborcami w USA   

Fałszywe ofiary, zmyślone zdarzenia. Grupa Storm-1516 manipuluje wyborcami w USA   

Źródło:
Konkret24

"Jeden taki banknot to będzie cała wypłata", "to jest żart prawda?" - tak internauci komentują rozpowszechniane w sieci zdjęcie rzekomo nowego banknotu o nominale 1000 złotych. Widnieje na nim król Stanisław August Poniatowski. NBP wyjaśnia.

Tak ma wyglądać banknot tysiąc złotych? Wyjaśniamy

Tak ma wyglądać banknot tysiąc złotych? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie z rzekomym komunikatem, który ma być wyświetlany pasażerom Polregio, znowu podbija media społecznościowe. Internauci są rozbawieni, czytając, że pociągi tego przewoźnika "przejechały ok. 1,5 mld pasażerów". Tylko że prawdziwy komunikat Polregio brzmiał inaczej.

Pociągi tej sieci "przejechały ok. 1,5 mld pasażerów"? Zwróć uwagę na dwie kropki

Pociągi tej sieci "przejechały ok. 1,5 mld pasażerów"? Zwróć uwagę na dwie kropki

Źródło:
Konkret24

Posłanka PSL Urszula Pasławska stwierdziła w telewizyjnym wywiadzie, że polowania z noktowizorami dotyczą tylko działań "związanych z ASF-em" - sugerując, że obejmują one tylko dziki. Przyjrzeliśmy się przepisom. Prawo pozwala na znacznie więcej.

Polowania z noktowizorami tylko w celu zwalczania ASF? Nie tylko

Polowania z noktowizorami tylko w celu zwalczania ASF? Nie tylko

Źródło:
Konkret24

Posłanka PiS Joanna Lichocka poinformowała na Facebooku, że "właściciel polskiej marki Sokołów ogłosił zwolnienia 500 pracowników". Wpis wywołał falę krytyki - wielu komentujących uznało, że redukcje dotyczą Polaków i obwiniło za tę sytuację polski rząd. Tylko że posłanka PiS swoim enigmatycznym postem wprowadza opinię publiczną w błąd.

Lichocka: "właściciel polskiej marki ogłosił zwolnienia". Czego posłanka nie napisała?

Lichocka: "właściciel polskiej marki ogłosił zwolnienia". Czego posłanka nie napisała?

Źródło:
Konkret24

Minister Marcin Mastalerek przekonywał w TVN24, że prezydent Andrzej Duda ogłaszał inwestycje takie jak elektrownie atomowe czy CPK "i dążył do tego, żeby były one zrobione". Przeanalizowaliśmy archiwum wypowiedzi głowy państwa na te tematy - wystąpień ogłaszających te inwestycje, o których mówił Mastalerek, nie znaleźliśmy.

Mastalerek: "prezydent ogłaszał" CPK i elektrownie atomowe. Niezupełnie

Mastalerek: "prezydent ogłaszał" CPK i elektrownie atomowe. Niezupełnie

Źródło:
Konkret24