Hiperrealistyczna maska. Tak oszuści wykorzystują cudzą tożsamość


Założenie realistycznej silikonowej maski umożliwia oszustom przejście bez problemów przez odprawę paszportową, a złodziejom wrobienie niewinnej osoby w napad na bank. O tym, jak trudno dostrzec, że ktoś ukrywa się pod taką maską - nawet gdy siedzi naprzeciwko nas - świadczą wyniki badania zespołu naukowców z Uniwersytetu w Yorku. Na Konkret24 publikujemy tekst brytyjskich badaczy omawiających to nowe zagrożenie.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Łatwo zauważyć, że ktoś nosi maskę, prawda? Cóż, nowe badania sugerują, że może to być o wiele trudniejsze, niż się wydaje.

Maski pomagają aktorom wejść w rolę albo straszyć dzieci w Halloween. Niestety, mogą również ułatwiać przestępcom popełnianie oszustw polegających na wykorzystaniu cudzej tożsamości. Hiperrealistyczne silikonowe maski w rodzaju tych noszonych przez postaci z serii filmów "Mission: Impossible" z Tomem Cruise'em są dziś wykorzystywane do popełniania przestępstw.

Takie maski wykonywane są z niezwykłą starannością o detale - razem z włosami, piegami czy zmarszczkami. Po założeniu zakrywają całą głowę i klatkę piersiową noszącego; otwory na oczy i usta płynnie zlewają się z jego skórą, nadając twarzy realistyczny wygląd.

Oszustwa z wykorzystaniem tożsamości

Głośnych przypadków skutecznego użycia hiperrealistycznych masek, by dokonać oszustwa, było już wiele. W 2010 roku telewizja CNN podała, że dwudziestokilkuletni Azjata w masce przeszedł bez zatrzymania przez kontrolę paszportową w Hongkongu. Dzięki masce wyglądał jak biały mężczyzna w podeszłym wieku, przypominając osobę ze zdjęcia w skradzionym paszporcie, którym się posługiwał. Oszustwo odkryto dopiero wtedy, gdy inny podróżny zauważył, że ów mężczyzna zdjął maskę podczas lotu do Kanady. Złodziej tożsamości został zatrzymany przez policję po lądowaniu.

Szeroko opisywana w 2016 roku sprawa dotyczyła Afroamerykanina aresztowanego po tym, jak na podstawie monitoringu zidentyfikowano go jako uczestnika napadu na bank. Później okazało się, że w rzeczywistości napadu dokonał biały mężczyzna w masce przypominającej Afroamerykanina. Prawdziwego sprawcę ujęto dopiero wtedy, gdy jego dziewczyna zadzwoniła na policję z informacją, że w jego szafie znalazła hiperrealistyczną maskę i worek z pieniędzmi. Wtedy policja połączyła jedno zdarzenie z drugim.

Ostatnio, w 2019 roku, BBC opublikowało artykuł "Fałszywy francuski minister w silikonowej masce, który ukradł miliony". W tym przypadku oszuści tożsamości używali hiperrealistycznej maski, udając w latach 2015-2017 francuskiego ministra obrony Jeana-Yves'a Le Driana i wyłudzając w ten sposób pieniądze na rzekomy okup za dziennikarzy przetrzymywanych jako zakładników przez islamistów na Bliskim Wschodzie (oszuści najpierw kontaktowali się z ofiarami telefonicznie, potem aranżowali rozmowy wideo z "ministrem"; Konkret24 informował o sprawie w czerwcu 2019 roku - przyp. tłum.). Według szacunków oszukano w ten sposób szereg zamożnych osób na łączną kwotę około 70 mln funtów.

Oszust został zdemaskowany na podstawie językowej pomyłki, gdy podczas rozmowy użył francuskiego słowa "vous" (pan/pani) zamiast "tu" (ty).

Wnioski z badań

Powyższe przykłady pokazują, że hiperrealistyczne silikonowe maski są wystarczająco przekonujące do tego, by służyć przestępcom do kradzieży tożsamości. Może jednak ci oszuści po prostu mieli szczęście? Może użycie hiperrealistycznych masek nie uchodzi tak łatwo na sucho? Grupa badawcza Roba Jenkinsa i zespół FaceVar Lab Mike'a Burtona z Uniwersytetu w Yorku postanowili zająć się tą kwestią. Okazało się - w wyniku kilku przeprowadzonych eksperymentów - że rozpoznanie na zdjęciach bądź z pamięci osób noszących hiperrealistyczne maski było rzeczywiście niezwykle trudne.

Lecz co w przypadku bezpośredniego kontaktu podczas prawdziwej kontroli granicznej? W nowym badaniu opublikowanym w czasopiśmie naukowym "Perception" Jenkins i jego zespół stworzyli scenariusz fikcyjnej kontroli granicznej na lotnisku. Eksperyment przeprowadzono w londyńskim Muzeum Nauki podczas otwartego wydarzenia - jeden z "podróżnych" miał na sobie hiperrealistyczną maskę. Uczestnikom zadano serię oceniających pytań, chcąc ustalić, czy zauważyli, że osoba siedząca zaledwie dwa metry przed nimi miała założoną w maskę.

Zwiedzający londyńskie Muzeum Nauki mieli odpowiadali na pytania by ustalić, czy zauważyli, że osoba siedząca dwa metry przed nimi była nosiła hiperrealistyczną maskę.
Zdjęcie z eksperymentu sprawdzającego rozpoznawalność hiperrealistycznych masek Zwiedzający londyńskie Muzeum Nauki mieli odpowiadali na pytania by ustalić, czy zauważyli, że osoba siedząca dwa metry przed nimi była nosiła hiperrealistyczną maskę.Rob Jenkins i inni | The Conversation

Wyniki pokazały, że tylko 13 proc. uczestników eksperymentu od razu zauważyło, że mężczyzna ma maskę. Spośród pozostałych tylko 11 proc. deklarowało, że spostrzegło ją po udzieleniu odpowiedzi na serię pytań. Jedno z nich dotyczyło tego, czy pomyśleli, że "podróżny" ma na sobie jakieś przebranie. Na koniec badania opowiedziano uczestnikom o oszustwach z wykorzystaniem hiperrealistycznych masek. Zapytano ich wtedy wprost, czy podróżny z eksperymentu nosi taką maskę, czy nie. Co ciekawe, 10 proc. nadal tego nie zauważało.

Jak radzić sobie z deepfake'ami? "Do dziennikarzy należałoby ustalenie, co jest prawdą, a co jest fejkiem"
Jak radzić sobie z deepfake'ami? "Do dziennikarzy należałoby ustalenie, co jest prawdą, a co jest fejkiem"Fakty o Świecie TVN24 BiS

Naukowców zdziwiło to, że wskaźniki wykrywalności masek okazały się tak niskie. A ci, którzy wykryli maskę już po zadaniu im bezpośredniego pytania o nią, różnie uzasadniali swoje wnioski. Zamiast po prostu zdać sobie sprawę z tego, że "ach tak, oczywiście, to jest maska!", zgłaszali takie spostrzeżenia jak: "cóż, linia włosów nie wygląda dobrze" lub "twarzy brakuje ekspresji".

Jak piszą naukowcy z Uniwersytetu w Yorku, wyniki badań zwiększają obawy co do tego, że hiperrealistyczne maski są sposobem na oszustwa z wykorzystaniem tożsamości. Chodzi więc o to, by znaleźć metody na poprawę skuteczności wykrywania, kiedy ktoś ma taką maskę na sobie. Niektóre osoby znacznie lepiej radzą sobie z odróżnianiem ich od prawdziwych twarzy, co wskazuje na kierunek prowadzenia rekrutacji i szkolenia personelu.

Artykuł oryginalnie ukazał się w The Conversation. Przedruk w ramach licencji Creative Commons.

Autorzy: David James Robertson (wykładowca psychologii, Uniwersytet w Strathclyde), Alice Towler (pracownik naukowy, Uniwersytet Nowej Południowej Walii), Jet Sanders (adiunkt w dziedzinie psychologii eksperymentalnej, London School of Economics and Political Science) i Robin Kramer (wykładowca Szkoły Psychologii, Uniwersytet w Lincoln).

Autorzy nie pracują, nie prowadzą konsultacji, nie posiadają udziałów ani nie otrzymują finansowania od żadnej firmy lub organizacji, która mogłaby odnieść jakiekolwiek korzyści z tego artykułu. Nie wykazali także żadnych istotnych powiązań poza ich akademicką afiliacją.

Autor: tłumaczenie: gabs/Konkret24 / Źródło: The Conversation; Zdjęcie: David Anderson, CC BY-SA, Flickr (zdjęcie ilustracyjne)

Pozostałe wiadomości

Według jednych umowa Unii Europejskiej z Mercosur "zniszczy dorobek polskiego rolnictwa". Według innych będzie szansą na zwiększenie polskiego eksportu do krajów Ameryki Południowej. Polityczna dyskusja skupia się jednak na sytuacji rolników, a obaw słyszymy więcej niż argumentów "za". Czy rzeczywiście takowych nie ma? Wyjaśniamy, co kryje się w tej kontrowersyjnej umowie.

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Źródło:
TVN24+

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek w ramach przywracania praworządności zakłada odzyskiwanie pieniędzy od tak zwanych neo-sędziów. Ponieważ Polska musi za wydane przez nich wyroki wypłacać milionowe odszkodowania, mają te straty pokrywać "z własnej kieszeni". Czy to prawnie możliwe? Różnice zdań wśród prawników nie wieszczą tym planom powodzenia.

Żurek: "będą musieli zapłacić z własnej kieszeni". To możliwe?

Żurek: "będą musieli zapłacić z własnej kieszeni". To możliwe?

Źródło:
Konkret24

Ciało Carlo Acutisa - zwanego pierwszym świętym z pokolenia millenialsów - od lat wystawione jest na widok publiczny. Wygląda, jakby nastolatek właśnie zapadł w sen. To rodzi pytania, dlaczego 19 lat po śmierci jego ciało nie uległo rozkładowi. Wyjaśniamy krążące w sieci nagranie.

Tak wygląda ciało Acutisa 19 lat po śmierci? Co pokazuje ten film

Tak wygląda ciało Acutisa 19 lat po śmierci? Co pokazuje ten film

Źródło:
Konkret24

Czy "jesteśmy w dużej mierze bezbronni" w przypadku masowego ataku dronami? Dlaczego skuteczność ich neutralizowania w Ukrainie jest dużo wyższa niż w Polsce? Jakim sprzętem dysponujemy, na jaki czekamy? Ostatnie incydenty z rosyjskimi bezzałogowcami wywołują takie pytania, ale też wiele rozbieżnych komentarzy. Wyjaśniamy, dlaczego według ekspertów "mur przeciwdronowy" nie ma sensu oraz o czym nie wolno zapominać, porównując Polskę z Ukrainą.

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Źródło:
TVN24+

Nie maleje natężenie fałszywych przekazów na temat rosyjskich dronów nad Polską. Prorosyjskie trolle zaprzeczają wręcz udokumentowanym faktom i podważają relacje ofiar uderzenia dronami. Małżeństwo, którego dom zniszczył jeden z wystrzelonych obiektów, czuje się zaszczute falą kłamstw i manipulacji. Celem tej akcji Kremla jest też podważanie wiarygodności profesjonalnych mediów.

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

Źródło:
Konkret24

Niemal milion wyświetleń zyskał anglojęzyczny post pokazujący rzekome ruchy polskich wojsk tuż przed rosyjsko-białoruskimi ćwiczeniami Zapad-2025. To kolejny przykład jak dezinformacja podsyca emocje i buduje narrację o eskalacji napięć.

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Źródło:
Konkret24

Internauci i media szeroko komentują słowa wiceprezydenta USA J.D. Vance'a, który stwierdził, że Donald Trump "nie widzi powodów", by izolować Rosję. Niektórzy sugerowali, że słowa te padły w kontekście naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Wyjaśniamy, co dokładnie powiedział Vance.

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

Źródło:
Konkret24

Dysfunkcyjne państwo, podważanie pomocy NATO, straszenie wojną - takie kremlowskie narracje będą sączone Polakom w najbliższych tygodniach. Ich celem wcale nie jest to, byśmy polubili Rosję, tylko byśmy przestali ufać sojusznikom i jeszcze bardziej skłócili się z Ukrainą. Wlatujące do Polski drony i rozpoczynające się manewry rosyjsko-białoruskie nie są tu bez znaczenia.

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Źródło:
Konkret24

Falę komentarzy wzbudziła wypowiedź rzeczniczki resortu spraw wewnętrznych Karoliny Gałeckiej podczas konferencji prasowej. A konkretnie: chodzi o fragment jej wystąpienia, który w mediach społecznościowych zaprezentował właściciel Kanału Zero. Oburzenie wywołał fakt, jak jedno zdanie wykorzystał on do manipulacji.

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział w Sejmie uruchomienie konsultacji sojuszniczych w NATO na podstawie artykułu 4. Traktatu Północnoatlantyckiego. Wyjaśniamy, z czym się wiążą te przepisy.

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Źródło:
Konkret24

Wpis posła Michała Wosia z PiS o zamianie polskiego napisu na niemiecki wywołał burzę w sieci. Część internautów grzmiała o "germanizacji" Gdańska, inni zarzucali posłowi wprowadzanie w błąd. O co chodzi ze zmianą i kiedy do niej doszło.

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

Źródło:
Konkret24

Zdjęcia z pogrzebu ofiar zbrodni wołyńskiej w Puźnikach wzbudzają pytania i komentarze internautów. Chodzi o "rozmiary trumien" - według niektórych są one "zastanawiające", budzą podejrzenia i domysły. Niesłusznie.

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Źródło:
Konkret24

"Sami Ukraińcy na egzaminie", "nawet jednego Polaka" - utyskuje były kandydat na prezydenta, opowiadając o egzaminach do Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Lista przyjętych dowodzi, że mówi nieprawdę. A wyjaśnienie, gdzie on zobaczył "całe sale Ukraińców", jest proste.

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Czy przywrócenie przez Polskę kontroli na zachodniej granicy spowodowało, że maleją liczby przekazywanych nam z Niemiec cudzoziemców? Prezentujemy najświeższe statystyki strony polskiej i niemieckiej.

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

Źródło:
Konkret24

"Nawet Namibia wytargała od nich odszkodowanie, ale Polakom nic się nie należy" - takie głosy padają w dyskusji na temat reparacji od Niemiec dla Polski za drugą wojnę światową. Europoseł PiS twierdzi, że afrykański kraj dostał już od Niemiec ponad miliard euro. Tylko że to fałsz. Nie jedyny w tej narracji.

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Prawo i Sprawiedliwość alarmuje o podwyżce składek ZUS dla przedsiębiorców od 2026 roku. Składki faktycznie mają wzrosnąć, ale mechanizm ich wyliczania nie jest żadną nowością. Działa od lat, a wcześniej korzystała z niego także Zjednoczona Prawica.

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

Źródło:
Konkret24

Widok wygłodzonego skrzypka w Auschwitz, kobiety uratowanej z rzezi wołyńskiej czy pielęgniarki na plaży Omaha porusza. "Historia jak żywa" - myślisz. Tymczasem ktoś przy innym komputerze liczy zyski. Bo w tych obrazach nie chodzi ani o sentyment, ani o historyczną pamięć. Historycy ostrzegają i mówią o metahistorii.

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Źródło:
TVN24+

Historia osady z epoki odkrytej na szkockich wyspach zaciekawiła wielu internautów. Tym większe oburzenie wywołało jednak zdjęcie, które wcale nie przedstawia tego miejsca. Wyjaśniamy, co pokazuje.

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Tylko prąd z węgla jest prawdziwy, a ten z wiatru "to gorsze, słabsze elektrony" - przekonuje autor filmu na TikToku. Dowodem według niego jest "niedoprane pranie". Internauci nie dowierzają, a eksperci wyjaśniają.

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Źródło:
Konkret24

Włosi finansują ze środków KPO wypłaty reparacji za straty spowodowane przez Niemców w czasie drugiej wojny - taki przekaz pojawił się zaraz po tym, gdy prezydent Nawrocki wrócił do tematu wypłaty reparacji dla Polski. Niektórzy twierdzą nawet, że na te wypłaty dla Włochów składają się Polacy - w ramach unijnych składek. Punktujemy główne trzy kłamstwa tej narracji.

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Źródło:
Konkret24

Czy zawetowanie przez prezydenta Karola Nawrockiego ustawy o środkach ochrony roślin spowoduje, że wszyscy będą musieli już od 2026 roku obsługiwać elektroniczny system rejestru? Powstał spór, zapytaliśmy więc Komisję Europejską.

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Źródło:
Konkret24

Członek organizacji paramilitarnej związanej z Grzegorzem Braunem alarmuje w sieci, że rząd Donalda Tuska zakazał policjantom noszenia na mundurach naszywek z polską flagą. Nagranie jest szeroko komentowane Wyjaśniamy, czego jego autor nie wie.

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych Donald Tusk pokazał dane o "tym, co zostaje w portfelu każdego dnia", w sieci pojawiły się głosy, że przedstawił stare statystyki. Według europosła PiS Tusk "sam się zaorał", bo przypisał sobie osiągnięcia rządu Zjednoczonej Prawicy. Skąd więc pochodzą liczby zaprezentowane przez premiera?

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

Źródło:
Konkret24

Podwyżki pensji nauczycieli pozostają kością niezgody między Ministerstwem Edukacji Narodowej a Związkiem Nauczycielstwa Polskiego. W tej sprawie głos zabrał były minister edukacji Przemysław Czarnek. Utrzymuje, że za czasów Zjednoczonej Prawicy wynagrodzenie początkującego nauczyciela wzrosło o 100 procent. Rzeczywistość jest inna.

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

Źródło:
Konkret24

"Jawna prowokacja" - grzmi opozycja, pokazując, jak rzekomo w Berlinie rząd Niemiec upamiętnił rocznicę napaści na Polskę. Tylko że politycy posługują się manipulacyjnym kadrem prawicowej telewizji i powielają jej przekaz. Fałszywy.

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Źródło:
Konkret24

Zaostrza się spór kompetencyjny o prowadzenie polityki zagranicznej między rządem a prezydentem. Tym razem chodzi nie tylko o osobne wizyty szefa MSZ i prezydenta w USA, ale także o "stanowisko rządu RP", które otrzymał Karol Nawrocki. O co tu chodzi? Wyjaśniamy.

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

Źródło:
Konkret24

Tysiące stron akt rzekomo dowodzą, że ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski wraz ze współpracownikami stworzył sieć służącą do prania pieniędzy, by kupować luksusowe domy w Europie. Jednak nikt nie pokazał ani jednej z tych stron. Oto jak zbudowano tę nieprawdopodobną historię.

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Niespodziewanie bohaterem dyskusji o cenach prądu została... limuzyna Karola Nawrockiego. Rządzący utrzymują, że prezydent wybrał sobie nowe luksusowe auto. Opozycja, że ten samochód kupiono dla Rafała Trzaskowskiego. W tle jest maybach Andrzeja Dudy i - jakby chaosu było mało - limuzyna Donalda Tuska. Ile w tym wszystkim jest prawdy?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

Źródło:
Konkret24