Jedną ze szczepionek na COVID-19 wyprodukowano w 2008 roku - sugeruje autor grafiki, która jest masowo rozpowszechniana na Facebooku. Widać na niej kadr programu niemieckiej telewizji ARD, w którym wykorzystano zdjęcie fiolek szczepionki firmy AstraZeneca. Na fiolkach są trzy oznaczenia numeryczne: AB0003, 05-2021 i 3041572008. Cztery ostatnie cyfry – 2008 - wyróżniono na zdjęciu czerwonym kółkiem. A pod spodem jest komentarz: "Data produkcji 2008. Ważne do maj 2021. Następny dowód na to że wszystko zaplanowali" (pisownia wszystkich wpisów i komentarzy internautów w tekście oryginalna). Ilustracja krąży też w zagranicznych mediach społecznościowych.
Polski wpis z cytowanym wyżej komentarzem podało dalej ok. 1,4 tys. użytkowników Facebooka. "Data produkcji 2008. Śpijcie dalej i dawajcie się eksperymentować"; "I niech mi ktoś powie, że to wszystko nie było zaplanowane. MASAKRA. Wszystko znajduje się na etykiecie szczepionki" – pisali internauci.
Ale grafikę komentowali również internauci krytycznie nastawieni do powielanego przekazu. "Słaby fejk" – napisał jeden z nich.
"Najpierw była szczepionka i potem wymyślono Covid"
W nieco zmienionej formie ilustracja trafiła też na polskojęzycznego Twittera. Tam nałożono na nią napisy "Zaplanowane ludobójstwo", "Data produkcji 2008", "Data ważności Maj 2021". Internauta, który zamieścił grafikę, napisał: "Na etykiecie szczepionki koncernu AstraZeneca napisane : CO*ID-19. Data produkcji: 2008 rok !".
Również na Twitterze internauci powielali nieprawdziwe i wprowadzające w błąd komentarze: "Najpierw była szczepionka i potem wymyślono Covid"; To są szcz.pionki, które podawano na Polio w 2009 w Indiach. Setki tysięcy obrażeń i zgonów spowodowały, że musieli zaprzestać podawania tego świństwa. No i aplikują to teraz".
Jak sprawdziliśmy, na fiolkach szczepionek jest tylko data ważności preparatu.
Na opakowaniu nie ma informacji o dacie produkcji
Na stronie Komisji Europejskiej jest dokument "Charakterystyka produktu leczniczego" dotyczący szczepionki na COVID-19 firmy AstraZeneca. W sekcji "Oznakowania opakowań" wyszczególniono, jakie informacje są zamieszczane na fiolkach. Nie ma nic o podawaniu na opakowaniach daty produkcji.
Na ośmiodawkowych i dziesięciodawkowych fiolkach zamieszcza się nazwę produktu, informację o domięśniowym sposobie podawania, termin ważności (EXP), numer serii (Lot) oraz informację o objętości szczepionki w fiolce i liczbie dawek. Termin ważności (EXP) fiolki widocznej na zdjęciu to 05-2021, czyli maj 2021 roku. Numer serii (Lot) to AB0003.
Poprosiliśmy polskie przedstawicielstwo firmy AstraZeneca o potwierdzenie prawidłowej identyfikacji tych oznaczeń. Piotr Najbuk z biura prasowego AstraZeneca Pharma Poland nie chciał komentować fotografii rozpowszechnianej przez internautów. "Nie znamy źródła pochodzenia tego zdjęcia" - tłumaczy w e-mailu przesłanym Konkret24. "Mogę natomiast wskazać, że w podobnym formacie występują numery serii oraz numer daty ważności" - dodaje.
Zdjęcie wykorzystane w programie niemieckiej telewizji i potem na wprowadzającej w błąd ilustracji to popularna agencyjna fotografia wykorzystywana przez media w wielu krajach.
Jak informuje na stronie Światowa Organizacja Zdrowia, szczepionka formy AstraZeneca jest ważna sześć miesięcy od daty wyprodukowania, jeśli jest trzymana w temperaturze od 2 do 8 stopni Celsjusza.
Co więc oznacza widoczny na fiolce numer 3041572008? "Ten pionowy numer nazywany jest kodem komponentu i jest używany do wewnętrznych celów produkcyjnych. Jednak nie wskazuje na datę produkcji lub datę ważności. Liczby 2008 na końcu są czystym przypadkiem" – wyjaśnił słowackiemu portalowi fact-checkingowemu AFP Fakty Kim Blomley, dyrektor ds. globalnych relacji z mediami w firmie AstraZeneca. Blomey dodał, że kod komponentu zależy od konkretnego wytwórcy szczepionki i może mieć różną formę.
Firma AstraZeneca produkuje szczepionkę na COVID-19 od 2020 roku - co potwierdziliśmy w polskim przedstawicielstwie firmy. "Przed tym rokiem z oczywistych względów nie wytwarzaliśmy szczepionek przeciw COVID-19" - napisał w mailu do Konkret24 Piotr Najbuk. Agencja Reutera opublikowała kalendarium prac nad szczepionką AstraZeneca przeciw COVID-19. W styczniu 2020 roku rozpoczęła się współpraca zespołów Oxford Vaccine Group i Jenner Institute nad stworzeniem preparatu. Pierwsze testy z udziałem wolontariuszy rozpoczęły się w marcu tego samego roku.
