500+ na każde dziecko - jak PiS "nie zdradza" swoich pomysłów

PO chce rozszerzenia, PiS - zaostrzenia. Co dalej z 500 plus?tvn24

"Trudno, żebyśmy w ustawie budżetowej zdradzali pomysł, który miał być zaprezentowany wczoraj. Ale jest takie słowo 'nowelizacja'" - to jeden z internetowych komentarzy polityka PiS po tekście, w którym Konkret24 opisał jak dwa lata temu PiS był przeciwko 500+ na pierwsze dziecko oraz jak członkowie rządu jeszcze kilka miesięcy temu mówili, że nie ma na to środków. Dziś PiS jest już za.

Autorem wpisu jest Radosław Fogiel, radny PiS w sejmiku mazowieckim, dyrektor biura poselskiego Jarosława Kaczyńskiego. Dość szybko inni internauci wytknęli mu, że ukrywanie informacji o planowanym poszerzeniu budżetu o dodatkowe wydatki narusza zasady polityki budżetowej państwa. Konkret24 sprawdził jakie.

Kaczyński: 500 plus na pierwsze dziecko, brak PIT do 26. roku życia
Kaczyński: 500 plus na pierwsze dziecko, brak PIT do 26. roku życiatvn24

PiS nie zdradza pomysłów

Komentarz radnego Fogiela był odpowiedzią na wpis wiceprzewodniczącej mazowieckiego SLD i rzeczniczki SLD Anny Marii Żukowskiej. Napisała ona: "Kiedy uchwaliliście budżet na ten rok (miesiąc temu), nie było nas jeszcze stać? W miesiąc sytuacja się poprawiła o kilkadziesiąt miliardów złotych?".

Ten wpis skomentował Radosław Fogiel: "Trudno, żebyśmy w ustawie budżetowej zdradzali pomysł, który miał być zaprezentowany wczoraj. Ale jest takie słowo "nowelizacja'".

W odpowiedzi rzeczniczka SLD zamieściła wpis ministerstwa finansów z 23 stycznia tego roku, kiedy w Senacie toczyła się debata nad przyjęciem budżetu. Resort finansów napisał wtedy: "#Budżet 2019 to, wraz załącznikami, prawie 600 stron planu finansowego państwa. Jedną z ważniejszych zasad budżetowych jest zasada zupełności, która oznacza, że ustawa budżetowa musi zawierać wszystkie planowane przychody i wydatki państwa na kolejny rok". Ostatnie zdanie rzeczniczka SLD podkreśliła na czerwono.

Zasady dobrego budżetu

W konstytucji tworzeniu budżetu państwa i finansom publicznym poświęcono cały X rozdział i 12 artykułów. Nie ma w nich tej zasady, którą wspomniało ministerstwo finansów. Tę i inne zasady dobrego budżetu można znaleźć np. w leksykonie budżetowym, opublikowanym na stronach sejmowych.

Paulina Henning-Kloska o wydatkach z budżetu na obietnice PiS
Paulina Henning-Kloska o wydatkach z budżetu na obietnice PiStvn24

Jego autor dr Piotr Russel, ekspert ds. Gospodarczych Biura Analiz Sejmowych, napisał, że "zasady budżetowe – są to postulaty nauki dotyczące prawidłowego gospodarowania finansami publicznymi. Zostały stworzone w celu optymalizacji procesu opracowywania, uchwalania i wykonywania budżetu".

Jak podaje dr Andrzej Wernik z Akademii Finansów i Biznesu Vistula, zasady budżetowe sformułowali w II połowie XIX wieku twórcy nauk finansów publicznych Leon Say, Rene Stourm i Gaston Jeze.

Paweł Mucha: mamy bardzo dobrą sytuację, jeśli chodzi o budżet
Paweł Mucha: mamy bardzo dobrą sytuację, jeśli chodzi o budżettvn24

Zasady te były następnie rozwijane przez kolejnych ekonomistów. Według dr. Russela zalicza się do nich:

zasadę jedności formalnej – mówiącą o potrzebie objęcia w jednym akcie prawnym dochodów i wydatków budżetowych,

zasadę jedności materialnej – zgodnie z którą nie powinno się wiązać określonych dochodów budżetowych z konkretnymi zadaniami finansowanymi z budżetu,

zasadę jawności - sprowadza się do postulatu, by społeczeństwo było informowane o pracach nad ustawą budżetową i przebiegiem realizacji budżetu,

przejrzystości - wskazuje na potrzebę prezentacji finansów publicznych w układzie przejrzystym, czytelnym, tak aby widoczny był ściśle określony podział zadań i kompetencji,

zasadę zupełności (powszechności) - postuluje włączenie do budżetu wszystkich dochodów i wydatków państwa w pełnych kwotach, czyli finansowanie wszystkich jednostek sektora finansów publicznych metodą brutto,

zasadę roczności - wymaga, by budżet był opracowywany i uchwalany na jeden rok (nie musi być to rok kalendarzowy),

zasadę równowagi - postuluje konieczność dopasowania dochodów i wydatków tak, by kwota planowanych wydatków nie była większa od kwoty oczekiwanych dochodów.

Wszystkie wydatki w budżecie

Jak widać, ministerstwo finansów w swoim wpisie z 23 stycznia podało uproszczoną definicję zasady zupełności. W nauce o finansach publicznych tę zasadę nazywa się też zasadą powszechności. Jak zauważa prof. Henryk Dzwonkowski, szef katedry prawa finansowego Uniwersytetu Łódzkiego, chodzi o to, "aby wszystkie jednostki państwowe wchodziły do budżetu całością swoich dochodów i wydatków, tj. aby były budżetowane brutto". Uzasadnieniem dla realizacji takiej zasady jest fakt, iż całość wydatków i dochodów państwa powinna być kontrolowana przez parlament.

Sejm przyjął projekt budżetu. Co w nim jest?
Sejm przyjął projekt budżetu. Co w nim jest?Fakty TVN

Ale zdaniem prof. Dzwonkowskiego, "w myśl tej zasady nie powinny funkcjonować żadne formy tzw. publicznej gospodarki pozabudżetowej. Tworzenie różnego rodzaju funduszy celowych, z których mogą być pokrywane wydatki o charakterze publicznym stanowi przełamanie zasady zupełności budżetu". Dlatego przy tworzeniu budżetu odchodzi się od tej zasady.

Budżet jawny i czytelny

W internetowych komentarzach po wpisie radnego Fogiela pojawił się wątek "ukrywania” wydatków budżetowych przez PiS. Internauta o nicku @quisquam napisał do radnego: "Pan tak na serio przyznaje, że PiS przepycha przez sejm fałszywy budżet w ramach przygotowania do swojej kampanii wyborczej? Bo w takiej sytuacji powinna powstać komisja badająca "insider trading" przez ludzi związanych z PiS i powiązane biznesy, jak SKOKi".

Jeśli takie byłyby intencje PiS, to można mówić o złamaniu zasady jawności budżetu. A ta została zapisana w kilku artykułach ustawy o finansach publicznych, w rozdziale 4 zatytułowanym "Jawność i przejrzystość finansów publicznych". Art. 33 stwierdza: "Gospodarka środkami publicznymi jest jawna". Są tylko dwa wyjątki od tej zasady – gdy podchodzenie lub przeznaczenie środków publicznych uznano za informację niejawną i gdy wynika to z umów międzynarodowych.

Kolejny artykuł opisuje, jak ta jawność w zakresie budżetu państwa powinna być realizowana: poprzez m.in. jawność debaty budżetowej w Sejmie i Senacie, jawność debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa, publikowaniem ustawy budżetowej z załącznikami, podawanie informacji o stanie finansów publicznych.

"Zasada jawności ma podstawowe znaczenie w demokratycznym państwie prawa, umożliwia bowiem weryfikację zgodności z prawem postępowania poszczególnych organów" – stwierdza prof. Dzwonkowski.

Budżetowe kalendarium

Ustawę budżetową na rok 2019 r., która do Sejmu trafiła 27 września 2018 r., posłowie przyjęli 16 stycznia, a dwa tygodnie później podpisał ją prezydent Andrzej Duda.

Założenia do budżetu na 2019 r. rząd przyjął w czerwcu 2018 r. Projekt wstępny Rada Ministrów zatwierdziła 21 sierpnia, a ostateczny 25 września 2018 r. Na żadnym z etapów prac nad budżetem kwestia rozszerzenia programu 500+ nie była brana pod uwagę.

Premier Morawiecki o deficycie budżetowym w 2019 roku
Premier Morawiecki o deficycie budżetowym w 2019 rokutvn24

2 września 2018, a więc dwa tygodnie po zatwierdzeniu wstępnego projektu budżetu, minister rodziny Elżbieta Rafalska w wywiadzie dla telewizji państwowej stwierdziła, że "nigdy takiego pomysłu finansowania każdego pierwszego dziecka nie było". Dodała też, że państwa nie stać na poszerzenie tego programu. "Gdybyśmy chcieli sfinansować każde dziecko w Polsce, to koszt programu by się niemal podwoił, a na to nas nie stać" - mówiła.

Podczas sobotniej konwencji PiS, prezes partii Jarosław Kaczyński poinformował, że nowy program partii przewiduje "500 plus od pierwszego dziecka". Premier Mateusz Morawiecki dodał, że świadczenia takie będą wprowadzone od lipca tego roku.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Pozostałe wiadomości

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24