Rozsyłana w mediach społecznościowych informacja kancelarii premiera, że rząd Morawieckiego "zrealizował 10 kluczowych projektów na 100 dni Polskiego Ładu", wywołała falę pytań. Jak sprawdziliśmy, większość wymienionych projektów jest w fazie rządowych dokumentów. Osiem projektów ustaw musi przejść przez parlament.
"Marzenia Polaków zamieniamy na rzeczywistość" - stwierdził w piątek, 10 września premier Mateusz Morawiecki na konferencji poświęconej podsumowaniu akcji "10 programów na 100 dni". "Zamieniliśmy najsłabszą walutę III Rzeczpospolitej na twardą walutę. Zamieniliśmy puste obietnice na realizację zadań, do których się zobowiązujemy" - mówił.
Rzecznik rządu Piotr Mueller tak zapowiedział ową konferencję: "Sto dni temu 2 czerwca przedstawiliśmy projekt dziesięciu naszych planów z Polskiego Ładu, które przedstawimy w ciągu stu dni do realizacji. Dzisiaj chcemy się sprawozdać z zadań, które narzuciliśmy sobie sto dni temu".
A już w czasie konferencji na społecznościowych profilach kancelarii premiera publikowano planszę z tekstem, że rząd Morawieckiego "zrealizował 10 kluczowych projektów na 100 dni Polskiego Ładu". Sprawdziliśmy, czy w przypadku wskazanych na planszy projektów użycie czasownika dokonanego "zrealizował" jest uzasadnione.
"Chcemy, aby" to nie to samo, co "zrealizował"
Na rządowej grafice rozsyłanej w sieci wymieniono wszystkie projekty zapowiedziane na początku czerwca przez rząd. Przy każdym jest zielony "ptaszek", który - jak się można domyślać - ma oznaczać zrealizowanie projektu. Plansza ta wywołała w mediach społecznościowych falę pytań i wątpliwości. Internauci w komentarzach odnosili się głównie do sformułowania "rząd zrealizował".
"Przecież nie zrealizował jeszcze żadnego z nich. Chcemy aby to nie to samo co 'zrealizował'"; "Jak to zrealizował? Mieszkanie bez wkładu własnego? Jakie są tego zasady? Gdzie mogę znaleźć to?"; "Jeszcze nie złożyłeś wniosku?"; "Nic z tego nie działa. KŁAMCY!"; "Co niby zrealizował? Przecież to wciąż 'chcemy aby'"; "Kłamstwo. Nie zrealizował bo jeszcze ten gniot nie przegłosowany jest w sejmie"; "Powiedzcie, co zrobiliście, a nie jakie macie projekty"; "Baju baju baj… Niestety są ludzie, którzy wam znowu uwierzą" - pisali w postach.
Rządowa narracja na temat realizacji projektów nie była spójna. Plansza w mediach społecznościowych sugerowała, że te 10 wymienionych już weszło w życie - ale premier na konferencji mówił, że część jest zrealizowana. W dodatku podczas konferencji pominięto kwestię decyzji parlamentu, które są niezbędne, by owe rządowe projekty mogły wejść w życie. Prezentujemy, na jakim są etapie.
Zniesienie limitów do specjalistów
"Znieśliśmy limity. Wnieśliśmy tam dodatkowe środki" - powiedział 10 września premier Morawiecki. Dwa miesiące wcześniej, 1 lipca, weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wykazu świadczeń opieki zdrowotnej wymagających ustalenia odrębnego sposobu finansowania. Od tego dnia wszystkie poradnie specjalistyczne finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ryczałcie mogą przyjąć każdego pacjenta, mając gwarancję, że dostaną za to pieniądze. W założeniu ma to ułatwić dostęp do specjalistów i skrócić kolejki.
Program Inwestycji Strategicznych
1 lipca Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych. Dzięki niemu możliwe będzie bezzwrotne dofinansowanie inwestycji publicznych realizowanych przez gminy, powiaty, miasta i województwa w całej Polsce. "Każdy samorząd złożył wnioski i wszystkie samorządy otrzymają środki" - zapowiedział premier. Fundusz już działa. Samorządy w ramach pierwszej, pilotażowej edycji mogły składać wnioski do 15 sierpnia tego roku.
7 proc. PKB na zdrowie
11 sierpnia Sejm przyjął rządową nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych podnoszącą nakłady na ochronę zdrowia do 7 proc. PKB w 2027 roku. Wtedy roczne nakłady na opiekę zdrowotną w Polsce mają wynieść 215 mld zł. 10 września Senat przegłosował poprawki. Zdecydował, by na zdrowie docelowo przeznaczać nie 7, tylko 7,2 proc. PKB i nie w 2027, a w 2025 roku.
Sejm jeszcze nie odniósł się do poprawek Senatu, a więc nowelizacja nie weszła w życie.
30 tys. kwoty wolnej dla wszystkich
"Zobowiązanie realizowane już teraz. Przyjęta przed rząd ustawa, w wyniku której do 30 tysięcy zarobków rocznych Polacy nie będą płacić podatków" - mówił premier. 8 września, a więc dwa dni przed tą konferencją, Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy podatkowej zawierającej pakiet rozwiązań z Polskiego Ładu, w tym podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł i progu podatkowego z 85 do 120 tys. zł.
Teraz projektem musi się zająć parlament. Ustawa jeszcze nie obowiązuje.
Emerytura bez podatku do 2500 zł
"Kolejne zobowiązanie ujęte w Polskim Ładzie, które realizujemy" - powiedział premier o projekcie emerytury bez podatku do wysokości 2500 zł. 8 września rząd przyjął odpowiednie przepisy podatkowe, na których skorzystać ma ok. 9 mln emerytów.
Przepisami musza się zająć Sejm i Senat. Jeszcze nie weszły w życie.
Mieszkanie bez wkładu własnego
"Zapewnimy gwarancję wkładu własnego ze strony Skarbu Państwa" - powiedział Mateusz Morawiecki. 8 września Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym oraz o spłatach tego kredytu dokonywanych w związku z powiększeniem gospodarstwa domowego.
Projekt jest wciąż przed pracami w parlamencie, tak więc jeszcze nie wszedł w życie.
Rodzinny kapitał opiekuńczy
17 sierpnia rząd przyjął projekt ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym, czyli dodatkowych 12 tys. zł na drugie i kolejne dzieci. Teraz przepisami musi się zająć Sejm i Senat. Jeszcze nie obowiązują.
Dom bez formalności
"Dzisiaj przez Radę Ministrów przeszła ustawa, w wyniku której budowa domów do 70 metrów w podstawie (...) będzie możliwa bez otrzymywania zgody" - powiedział 10 września premier Morawiecki. W rzeczywistości rząd przyjął taką ustawę dwa dni wcześniej. Ale musi ją jeszcze przyjąć parlament. Nie weszła więc w życie.
Wyższe dopłaty do paliwa rolniczego i ułatwienia bezpośredniej sprzedaży przez rolników
"W ciągu tych stu dni w krótkim czasie doprowadzimy do uzgodnienia wszelkich zapisów związanych z wyższymi dopłatami do paliwa rolniczego" - zapowiadał 2 czerwca premier Morawiecki.
Na początku września tak mówił o stanie realizacji tego projektu: "Nasz wielki program dla rolników, który przedstawimy na początku października w szczegółach, ale to, do czego już się zobowiązaliśmy, czyli uwolnienie jeszcze bardziej handlu detalicznego, zmniejszenie opodatkowania w rolniczym handlu detalicznym i zwiększenie dopłat do paliwa rolniczego do poziomu 110 zł (...), to tylko pierwszy kroczek, który już wykonaliśmy, już realizujemy, a na początku października pokażemy wielki, kompleksowy program rolniczy 'Polski Ład', a więc też zrealizowany nasze zobowiązanie".
30 lipca Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego, a także projekt ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej.
Oba projektu wpłynęły do Sejmu. Jeszcze nie weszły w życie.
Małe Centra Nauki
"W czasie tych stu dni przygotujemy ustawę albo przynajmniej opracujemy ustawę i będzie ona w zaawansowanym procesie realizacji dotycząca małych Centrów Nauki Kopernik" - zapowiadał na początku czerwca premier Morawiecki.
30 lipca Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Budowy Małych Centrów Nauki Kopernik - Stref Odkrywania Wyobraźni i Aktywności, przedłożony przez ministra edukacji i nauki. Fundusz ma funkcjonować w latach 2021–2024. Małych centrów nauki ma powstać docelowo 70.
Jednak już wcześniej była taka inicjatywa - i to też ministra edukacji. 2 marca podpisał on z Centrum Nauki Kopernik umowę, w ramach której przekaże dotację na 32 lokalne Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności (SOWA) w latach 2021–2025. Pierwsze mają ruszyć we wrześniu tego roku.
Nie dotarliśmy do oficjalnych informacji, w jaki sposób inicjatywa z lipca dotycząca centrów nauki ma funkcjonować w połączeniu z inicjatywą z marca.
Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Piotr Nowak/PAP