"Problem ateizmu to problem kultury", "ateista to człowiek bezmyślny", "cham" i "sekciarz" - tak miał wypowiadać się Andrzej Duda. Słowa przypisywane prezydentowi ponownie krążą w sieci. Nie on jest ich autorem, to parafraza cytatu znanego pisarza.
Użytkownicy mediów społecznościowych rozsyłają mema z cytatem przypisywanym prezydentowi Polski. Andrzej Duda miał powiedzieć: "Problem ateizmu to problem kultury. Ateistą jest człowiek bezmyślny. Agresywny sekciarz. Cham. Ludziom, którzy uważają się za coś wyższego, niż są i niż sobie na to zasługują, ateizm jest potrzebny jako mechanizm dominacji i samowyniesienia". Słowa miały paść w wywiadzie dla tygodnika "W Sieci" [tygodnik używa obecnie nazwy "Sieci"]. Mem jest podpisany nazwą serwisu Demotywatory.pl.
Obrazek z wizerunkiem prezydenta i z takim cytatem 8 czerwca opublikował na Twitterze Adam Mazguła, były żołnierz (dosłużył się stopnia pułkownika), a później także działacz Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Komitetu Obrony Demokracji. "A. Dudo, ale dałeś popis, skończ z tym bezczelnym odwracaniem pojęć i manipulacji. Każdy ma prawo do wolności wyznawanej wiary, ale i do ateizmu" - napisał Mazguła. Jego wpis ma ponad 300 polubień.
Obszerniejszy post poświęcony ateizmowi Mazguła zamieścił na Facebooku. Rozpoczął go przytoczoną wyżej rzekoma wypowiedzią Andrzeja Dudy, jednak wyjaśnił: "Piszą do mnie ludzie, że to cytat nie dosłowny, a ja nie sprawdziłem. Usunąłem, więc mema". Mazguła rzeczywiście edytował post. Treść rzekomej wypowiedzi prezydenta, z adnotacją, że to "podobno" słowa Dudy, jednak zostawił. Wpis ma teraz ponad dwa tysiące reakcji i ponad 600 udostępnień.
Wpis Mazguły był kopiowany na innych profilach na Facebooku czy Twitterze. W jednym z tweetów opublikowanych 9 czerwca zyskał blisko 500 polubień i ponad 100 podań dalej. Jak sprawdziliśmy, Andrzej Duda nie wypowiedział przytoczonych słów. To powracający fake news - krążył w sieci już przed rokiem.
Powracający fake news
Posty z cytatem przypisywanym prezydentowi krążyły w internecie od czerwca do listopada ubiegłego roku. Na Facebooku znaleźliśmy około trzydziestu wpisów, które powielały mema. Jeden z takich wpisów, opublikowany 14 czerwca 2021 roku, miał ponad 500 facebookowych reakcji i blisko 200 udostępnień. Na stronie Demotywatory.pl mema opublikowano dzień wcześniej. Opisał go wówczas serwis fact-checkingowy Demagog. Teraz obrazek nie jest już dostępny.
Sprawdziliśmy ostatni wywiad, jakiego przed czerwcem 2021 roku Andrzej Duda udzielił tygodnikowi "Sieci". Rozmowę opublikowano 17 maja. Jej zapis wideo jest dostępny na stronie internetowej telewizji internetowej wPolsce.pl (należącej do tego samego wydawcy). W rozmowie prezydent nie odnosił się w żaden sposób do ateizmu. Nie znaleźliśmy również żadnych cytowań podobnych słów Andrzeja Dudy w innych mediach.
Krążący w internecie cytat to w rzeczywistości parafraza fragmentu I tomu "Lapidarium" Ryszarda Kapuścińskiego o rasizmie. Prawidłowy cytat to: "Problem rasizmu to problem kultury. Rasistą jest człowiek bezmyślny. Agresywny sekciarz. Cham. Ludziom, którzy uważają się za coś wyższego, niż są i niż na to zasługują, rasizm jest potrzebny jako mechanizm dominacji i samowyniesienia".
Autor: Krzysztof Jabłonowski; współpraca: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: PAP/EPA/Twitter