Trzaskowski: "nie został zdjęty żaden krzyż". Został, ale wrócił

Temat zdejmowania krzyży w Warszawie - zgodnie z przewidywaniami wielu - stał się tym, z którym Rafał Trzaskowski mierzy się już od początku prekampanii. I zapewne będzie tak również po zarządzeniu wyborów prezydenckich przez marszałka Sejmu, czyli w formalnej kampanii wyborczej. Przypomnijmy: chodzi o zarządzenie prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego z początku maja 2024 roku w sprawie wprowadzenia "Standardów równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy" i dodane do niego wytyczne. Wywołało to olbrzymie kontrowersje. Zarzucano, że urzędnicy w Warszawie będą ze ścian zdejmować krzyże. Sprawa cały czas wraca. Trzaskowski, startując w wyścigu o fotel prezydenta Polski, musi się ze swoich działań tłumaczyć.

Czytaj więcej w Konkret24: Hołownia planuje start kampanii wyborczej na 8 stycznia. Jest pewien kłopot

Rafał Trzaskowski przekonuje, że po wydaniu zarządzenia żaden krzyż z publicznego budynku w urzędach w Warszawie nie zniknął. "Myśmy nie zdjęli żadnego krzyża. Natomiast na przyszłość podjąłem taką decyzję, że rzeczywiście w miejscach publicznych, tam, gdzie obsługiwani są obywatele, one powinny być neutralne światopoglądowo" - mówił Trzaskowski 31 października w TVP Info (wszystkie pogrubienia od redakcji). Podczas innych publicznych spotań czy wywiadów w mediach był równie stanowczy. 29 października na spotkaniu z mieszkańcami Radomia mówił: "Są tego typu obszary, które po prostu nie powinny być obszarami, w których dominuje jakakolwiek religia, które po prostu powinny być wolne od symboli. (...) Myśmy nie ściągnęli żadnego krzyża. To, co słyszycie państwo bardzo często w przestrzeni publicznej, nie jest prawdą. Ja natomiast miałem mnóstwo zapytań tego typu, czy jeżeli otwieramy nowy urząd, miejsce publiczne, w którym wydawane są dokumenty, to czy tam ma być zawieszany krzyż; albo czy ma być ksiądz na poświeceniu tego typu miejsca. A ja powiedziałem: nie. W urzędzie nie powinno to mieć miejsca". 13 listopada w Polsat News stwierdził: "Ja nie ściągnąłem żadnego krzyża z urzędu, tylko wydałem postanowienie, żeby nie wieszać krzyży w nowo otwartych przestrzeniach.

Główny kontrkandydat Trzaskowskiego - prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki - regularnie porusza publicznie kwestię zdejmowania krzyży. Służy mu to do uderzania w prezydenta Warszawy. Wspomniał o tym już w pierwszym przemówieniu 23 listopada po prezentacji jego kandydatury przez Prawo i Sprawiedliwość w Krakowie: "Nie możemy się tych wartości wstydzić i ściągać krzyże w urzędach polskiej stolicy".

Tymczasem Trzaskowski 29 listopada w Krakowie na konferencji prasowej znowu oświadczył: "Nie został zdjęty żaden krzyż. Decyzja była tylko i wyłącznie podjęta na przyszłość. I tak, obstaję dokładnie przy tym stanowisku: miejsca publiczne, gdzie są obsługiwani nasi obywatele, powinny być całkowicie neutralne światopoglądowo".

Użytkownicy mediów społecznościowych zwrócili na te słowa Trzaskowskiego uwagę. "Kłamczuch" - skomentował w serwisie X Mateusz Janiczek, radny PiS w Tuchowie w województwie małopolskim. Do komentarza dołączył zrzut ekranu z nagłówkiem tekstu z serwisu Raport Warszawski (więcej o nim w dalszej części artykułu). Z kolei inna użytkowniczka wkleiła w odpowiedzi na cytat z Trzaskowskiego zamieszczony na koncie Radia Rebeliant trzy zrzuty ekranu z zapisów wideo sesji rady jednej ze stołecznych dzielnic (z sierpnia, września i października 2024 roku). Na pierwszym zrzucie krzyż wisi na ścianie, na drugim go nie ma, na ostatnim - krzyż znów widać. Na tę sytuację zwróciła uwagę także jedna z użytkowniczek Facebooka.

O jaką sytuację chodzi?

Zarządzenie prezydenta stolicy z wiosny 2024 roku dotyczące wprowadzenia "Standardów równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy" opisywaliśmy szczegółowo w Konkret24. Przypomnijmy tylko, że to wewnętrzny dokument urzędu skierowany do pracujących w nim osób. Dotyczy warunków, jakie powinny być spełnione, by w realizacji miejskich zadań zachowana była zasada równego traktowania. Chodzi nie tylko o relację urzędnik - osoba korzystająca z usług urzędu, ale również relacje między pracownikami. Standardy mają być stosowane w zakresie: postaw pracowników, ich wiedzy i umiejętności, przepisów oraz przestrzegania procedur i wytycznych. W dokumencie określono też obszar tzw. projektowania włączającego. Chodzi o to, aby usługi świadczone przez urząd były dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich indywidualnych cech. Są też standardy określające zasady monitoringu i ewaluacji równego traktowania.

CZYTAJ WIĘCEJ W KONKRET24: "Dyskryminacja", "łamanie konstytucji"? Zakaz krzyży w urzędzie a polskie prawo

"Standard 4" - określa, że "przestrzenie urzędu są miejscami neutralnymi religijnie". W wytycznych do niego czytamy, że: "- W budynkach urzędu dostępnych dla osób z zewnątrz oraz podczas wydarzeń organizowanych przez urząd nie eksponuje się w przestrzeni (np. na ścianach, na biurkach) żadnych symboli związanych z określoną religią czy wyznaniem. Nie dotyczy to symboli religijnych noszonych przez osoby pracujące w urzędzie na użytek osobisty, np. w formie medalika, tatuażu, opaski na ręku. - Wydarzenia organizowane przez urząd mają charakter świecki, tzn. nie zawierają elementów religijnych, np. modlitwy, nabożeństwa, święcenia".

W odpowiedzi na zmasowaną krytykę władze Warszawy (także Rafał Trzaskowski) tłumaczyły, że nikt nie chce robić żadnej krucjaty i że już powieszone krzyże nie będą zdejmowane. Kilka miesięcy później doszło jednak do takiego zdarzenia.

Warszawa jest miastem na prawach powiatu, dzieli się na 18 dzielnic. We wszystkich z nich rządzi bądź współrządzi Koalicja Obywatelska. Burmistrzem jednej z nich - Włoch - jest drugą już kadencję Jarosław Karcz z KO.

11 października 2024 roku serwis Raport Warszawski poinformował, że z sali konferencyjnej Urzędu Dzielnicy Włochy, gdzie odbywają się sesje rady dzielnicy, zniknął krzyż. Zauważył to podczas sesji 25 września jeden z radnych PiS. Janusz Wojdalski dał wyraz swojemu oburzeniu, cytując dwuwiersz Karola Balińskiego z XIX wieku: "Tylko pod tym krzyżem, tylko pod tym znakiem Polska jest Polską, a Polak Polakiem". "Byłem wstrząśnięty. Mnie zatkało. Krzyż tyle lat wisiał spokojnie. To krzyż pamiątkowy, poświęcony przez księdza proboszcza" – relacjonował potem w rozmowie z Raportem Warszawskim. Jak tłumaczył, sam ten krzyż wieszał na sali w 2010 roku, a radnym Włoch jest już od ośmiu kadencji.

Podczas sesji decyzji o zdjęciu krzyża bronił wiceburmistrz dzielnicy Dominik Wymysłowski. "Wykonujemy jako urząd zarządzenie pana prezydenta. Urząd jest miejscem świeckim. Natomiast każdy urzędnik czy państwo też macie możliwość posiadania jakichkolwiek przedmiotów religijnych przy sobie" – przekonywał radnych. Wtórowała mu radna Koalicji Obywatelskiej Katarzyna Dziewulska, mówiąc m.in. o tym, że "nie jesteśmy teraz w kościele".

Za lokalnym portalem informacje o zdjęciu krzyżu we Włochach podały ogólnopolskie media, zwłaszcza prawicowe i konserwatywne. I - jak wyjaśnia redakcji Konkret24 Małgorzata Kink, rzeczniczka prasowa dzielnicy - na polecenie burmistrza 14 października, czyli trzy dni po medialnej wrzawie, ten symbol religijny wrócił na swoje miejsce. Kink przyznała nam, że krzyż zdjęty został 25 września 2024 roku, tuż przed rozpoczęciem wrześniowej sesji rady dzielnicy.

Na dostępnych w sieci nagraniach posiedzeń rady dzielnicy wiszący na ścianie krzyż widać podczas sesji 27 sierpnia. Na tej z 25 września już go nie ma. Widać go znowu na ścianie sali w czasie sesji 15 października.

- Tak zostało wówczas zinterpretowane zarządzenie prezydenta. Okazało się jednak, że to nadinterpretacja - przekazała w rozmowie z Konkret24 Małgorzata Kink. Na pytanie, czy teraz krzyż może wisieć i jest to zgodne z zarządzeniem, odpowiedziała twierdząco.

2 grudnia reporter tvn24.pl był na miejscu i potwierdził, że krzyż w sali konferencyjnej Urzędu Dzielnicy Włochy wciąż wisi.