Jak na stulecie bitwy nie powstało Muzeum Bitwy Warszawskiej. Kalendarium

Media społecznościowe zalewa w ostatnich dniach fala krytycznych komentarzy wobec ekipy rządzącej. Chodzi o zapowiedzi polityków Prawa i Sprawiedliwości, że Muzeum Bitwy Warszawskiej w Ossowie będzie gotowe na 15 sierpnia 2020 roku, czyli na setną rocznicę. Wbrew obietnicom, tak się nie stanie. Obecne plany mówią o zakończeniu budowy w 2022 roku.

Kpiące komentarze skupiają się głównie wokół wpisu Michała Dworczyka, teraz szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a wcześniej wiceszefa Ministerstwa Obrony Narodowej. W swoim wpisie na Twitterze 14 sierpnia 2017 roku zapowiedział otwarcie muzeum na 15 sierpnia 2020 roku. Internauci przywołują ten wpis i komentują: "To już dziś. Idziecie na otwarcie?", "Od której godziny jutro mogę kupić bilet, aby zwiedzić muzeum?", "Panie Dworczyk, kto będzie jutro na otwarciu?", "Nie ma innego wyboru, trzeba po prostu przełożyć 100 rocznicę", "Piękne muzeum, kiedy otwarcie? Proszę o podanie dokładnej daty bo to już prawie połowa sierpnia...a nie chciałbym przegapić".

"Przypominam sobie zapowiedzi pana ministra Błaszczaka, pana Kaczyńskiego, ministrów tego rządu o wielkim muzeum, o łuku triumfalnym, o pylonach, to wszystko miało być" - komentuje w rozmowie z Faktami TVN Marcin Kierwiński, poseł Koalicji Obywatelskiej.

Historia budowy muzeum jest burzliwa. Przypominamy najważniejsze daty. Nasze kalendarium zaczynamy od propozycji budowy placówki przez MON z... początku czerwca 2017 roku.

OGLĄDAJ 100. rocznica Bitwy Warszawskiej. Śledziński: To nie był cud, to była mozolna praca wojskowych i polskiego wywiadu >

8 czerwca 2017 - spotkanie ówczesnego wiceszefa MON Michała Dworczyka z samorządowcami z Wołomina, gdzie leży wieś Ossów, i z ówczesnym wojewodą mazowieckim Zdzisławem Sipierą.

Tematem spotkania była właśnie budowa Muzeum Bitwy Warszawskiej w Ossowie. Po spotkaniu na stronie MON pojawił się komunikat: "(...) Wiceminister Michał Dworczyk przedstawił samorządowcom warunki, na jakich MON jest gotowe zbudować nowoczesny obiekt upamiętniający zwycięską wojnę z bolszewikami w 1920 roku. Muzeum Bitwy Warszawskiej będzie filią Muzeum Wojska Polskiego. Prace przygotowawcze, budowa oraz ekspozycja zostaną sfinansowana przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Uczestnicy spotkania zadeklarowali, że do końca czerwca zostanie podpisany list intencyjny, w którym określone zostaną założenia, harmonogram oraz zadania przy realizacji projektu".

Wówczas "Gazeta Wyborcza" podała nieoficjalną informację, że muzeum zbuduje architekt Czesław Bielecki, opozycjonista w czasach PRL, potem doradca prezydenta Lecha Wałęsy, były poseł Akcji Wyborczej Solidarność i były kandydat z ramienia Prawa i Sprawiedliwości na prezydenta Warszawy w wyborach w 2010 roku. Bielecki na pytania GW wtedy odpowiedział: "Nie zaprzeczam, że uczestniczyłem w spotkaniu z MON, ale nic więcej nie mam do zakomunikowania".

4 sierpnia 2017 - wysłanie zaproszeń przez Ministerstwo Obrony Narodowej do udziału w konkursie na przygotowanie idei "obiektu memorialnego".

14 sierpnia 2017 - termin składania prac konkursowych.

Na początku sierpnia 2017 w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Obrony Narodowej pojawiła się dwuzadaniowa "Informacja o konkursie zamkniętym": Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie informuje, że przystąpiło do realizacji konkursu zamkniętego na przygotowanie koncepcji (idei) obiektu memorialnego 'WROTA BITWY WARSZAWSKIEJ 1920 r'. O przebiegu czynności będziemy na bieżąco informować na naszej stronie internetowej" (pisownia oryginalna - red.).

Wówczas, na dzień przed kolejną rocznicą bitwy, Tomasz Siemoniak, poseł Platformy Obywatelskiej i były szef MON opublikował na Twitterze zdjęcie z harmonogramem konkursu. Wynikało z niego, że czas między wysłaniem do architektów zaproszeń do udziału w nim, a terminem złożenia przez nich prac to zaledwie 10 dni.

"Szaleństwo MON czy ustawka? Kilka dni na koncepcję 'Wrót Bitwy Warszawskiej'. Jutro 'rozstrzygnięcie' konkursu. W tle 80 mln zł na obiekt" - skomentował wtedy Siemioniak na Twitterze, a sprawę opisała "Gazeta Wyborcza".

"10 dni? Jak ogłaszaliśmy konkurs na miejską toaletę, daliśmy projektantom trzy miesiące. Może chodzi o szkic na kartce A4?" - mówił wówczas dziennikarzom GW Dariusz Hyc, wiceprezes warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich. Podkreślał, że "dziesięć dni to można dać studentom wydziału architektury na zrobienie projektu na zaliczenie klasówki". "W takim terminie można przeprowadzić burzę mózgów poprzedzającą ustalenie założeń do właściwego konkursu. W takim tempie absolutnie nie powinien być przeprowadzany konkurs realizacyjny, zwłaszcza w sprawie tak ważnej jak upamiętnienie Bitwy Warszawskiej" - oceniał.

14 sierpnia 2017 - rozstrzygnięcie konkursu i podpisanie porozumienia w sprawie budowy

W 2017 roku na dzień przed rocznicą Bitwy Warszawskiej podczas uroczystości podpisania porozumienia w sprawie budowy ogłoszono, kto wygrał konkurs. Na konferencji zaprezentowano także wizualizacje muzeum oraz krótki film przybliżający główne założenia inwestycji.

Zastępca dyrektora ds. programowych Muzeum Wojska Polskiego Witold Głębowicz ogłosił wówczas, że sąd konkursowy powołany przez dyrektora placówki, wyłonił projekt "obiektu memorialnego - nie tylko samego muzeum, ale także i swego rodzaju pomnika, który ma się znajdować w Ossowie".

Jak dodał, ma on upamiętniać zarówno bitwę, jak i wysiłek całego społeczeństwa w roku 1920. "Zostały skierowane zapytania do sześciu pracowni projektowych, otrzymaliśmy jedną pracę, praca ta, wysoko oceniona przez sąd konkursowy, została przygotowana przez pracownię 'Dom i Miasto'" - powiedział.

Tę pracownię założył w 1984 roku Czesław Bielecki, o którym wspominała wcześniej GW.

Podczas uroczystości podpisania porozumienia w sprawie budowy zaprezentowano jego koncepcję. W centrum inwestycji powstanie ogród pamięci poległych. Nad nim, na sztucznie usypanym wzgórzu, górować będzie budynek Muzeum Wojska Polskiego. Jego integralną częścią będzie amfiteatr, z którego będzie można oglądać rekonstrukcje Bitwy Warszawskiej. Do muzeum będzie prowadzić aleja zwycięstwa. Poza tym powstaną dwa maszty – stulecia niepodległości Polski i stulecia Bitwy Warszawskiej. Na szczycie wału obronnego zostanie umieszczony taras z mapą Europy.

"Mam nadzieję, że ten projekt zostanie wykonany zgodnie z założeniami ideowymi i na setną rocznicę Bitwy Warszawskiej będziemy mogli tę konferencję wraz z państwem przeprowadzić tam na miejscu" - powiedział podczas tej samej konferencji ówczesny szef MON Antoni Macierewicz. "Bitwa Warszawska, bitwa, która zadecydowała o losach niepodległości Polski, o losach Europy i w jakimś sensie o dziejach świata, po dziś dzień nie ma swojego pomnika. To jest rzecz zupełnie niebywała. Godne uczczenie Bitwy Warszawskiej jest naszym absolutnym obowiązkiem" - stwierdził.

"Do końca października Muzeum Wojska Polskiego ogłosi przetarg nieograniczony w formule 'zaprojektuj i buduj' na przygotowanie dokumentacji, a następnie zbudowanie całego projektu, o którym dzisiaj rozmawiamy, czyli muzeum i pomnika pola bitwy. Chcielibyśmy, żeby już wiosną następnego roku została wbita pierwsza łopata. To jest bardzo ambitne tempo, zdajemy sobie z tego sprawę, ale jesteśmy przekonani, że pracownicy Muzeum Wojska Polskiego i wszyscy pracownicy Ministerstwa Obrony Narodowej dołożą wszelkich starań, żeby to zadanie zrealizować" – mówił wtedy sekretarz stanu w MON Michał Dworczyk.

Tego dnia napisał na Twitterze: "Rozpoczynamy projekt budowy Muzeum Bitwy Warszawskiej! Dziś została wyłoniona koncepcja. 3majcie kciuki - termin sierpień 2020..."

Dzień później w rozmowie z portalem wPolityce powiedział: "Chcemy, aby 100-lecie Bitwy Warszawskiej, można było uczcić uroczystym otwarciem tej ważnej placówki".

26 czerwca 2018 - publikacja ogłoszenia o zamówieniu w trybie dialogu konkurencyjnego.

W czerwcu 2018 roku Muzeum Wojska Polskiego opublikowało ogłoszenie o zamówieniu w trybie dialogu konkurencyjnego. Nie chodziło jednak o budowę całego muzeum, a jedynie o I etap, a więc budowę dwóch stalowych, stumetrowych masztów po obu stronach wzgórza. Wykonawca miał także wykonać drogi dojazdowe z rondami, trzy stalowe mosty, utwardzenie terenu oraz wykonać fundamenty budynku (tzw. stan "zero") oraz wykonać projekty budowlane już całego muzeum.

15 sierpnia 2018 - wizyta szefa MON Mariusza Błaszczaka w Ossowie podczas obchodów święta Wojska Polskiego.

"Polacy od wielu dziesiątek lat czekają na Muzeum Bitwy Warszawskiej. MON aktywnie działa na rzecz powołania Muzeum Bitwy Warszawskiej. Zdecydowaliśmy, żeby było filią Muzeum Wojska Polskiego. Przygotowaliśmy harmonogram działań, które doprowadzą do tego, że za dwa lata, w setną rocznicę Bitwy Warszawskiej, będziemy mogli oddać do użytku to muzeum" - zapowiadał wówczas szef MON w swoim wystąpieniu. Jednocześnie ogłosił społeczną zbiórkę eksponatów.

"Już od jutra do 3 września zapraszamy wszystkich wykonawców, oferentów do składania ofert w procesie budowy Muzeum Bitwy Warszawskiej. Chcemy rozstrzygnąć konkurs do 14 września tak, żeby 25 września podpisać umowę z wykonawcą" - zapowiedział wówczas Błaszczak.

Wcześniej, tego samego dnia na twitterowym koncie Ministerstwa Obrony Narodowej grafika, na której zapowiedziano datę otwarcia muzeum na 15 sierpnia 2020 roku.

7 grudnia 2018 - otwarcie ofert.

14 grudnia 2018 - unieważnienie postępowania.

Na kilka dni przed otwarciem ofert wiceminister kultury Jarosław Sellin odpowiadał na zarzuty, że muzeum jeszcze nie powstało. "Jest koncepcja znanego architekta warszawskiego Czesława Bieleckiego. Na podstawie tej koncepcji jest ogłoszony przetarg na konkretną realizację. On będzie rozstrzygnięty za kilka dni. I na pewno w sierpniu przyszłego roku to muzeum już będzie budowane" - stwierdził w RMF24 wiceminister.

Wbrew jednak tej zapowiedzi, tak się nie stało. Gdy bowiem nastąpiło otwarcie ofert, okazało się, że kwota zaoferowana przez jedyną spółkę, jaka się zgłosiła, okazała się znacząco przewyższać kwotę, jaką na tę inwestycję spodziewało się przeznaczyć MWP. Budimex zaoferował, że zlecone w przetargu prace wykona za 132,2 mln zł. Tymczasem MWP chciało na to przeznaczyć zaledwie 28,2 mln zł. W związku z tym kilka dni później przetarg został unieważniony.

Ówczesny dyrektor MWP powątpiewał w rozmowie z GW, czy uda się dotrzymać terminu.

"Trwa analiza dalszych działań. Na ten moment trudno powiedzieć, czy uda się zbudować cokolwiek do sierpnia 2020 roku" - mówił.

22 października 2019 - publikacja ogłoszenia o zamówieniu na opracowanie aktualizacji programu inwestycji oraz wykonanie pełnobranżowej dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy muzeum.

17 lutego 2020 - wybór najkorzystniejszej oferty.

Pod koniec października 2019 roku na stronie wojskowego Stołecznego Zarządu Infrastruktury pojawiło się ogłoszenie o zamówieniu na aktualizację dokumentacji związanej z budową muzeum w Ossowie. W postępowaniu wzięły udział cztery firmy. Za najkorzystniejszą uznano ofertę pracowni Bieleckiego Dom i Miasto. Firma zatem miała zaktualizować swój własny projekt. Cena jej oferty wyniosła 3,3 mln zł. Pracownia zadeklarowała wówczas, że wszystkie zlecone prace wykona w ciągu 180 dni od podpisania umowy. Dokładnie tyle dni dzieliło datę ogłoszenia o udzieleniu zamówienia pracowni oraz datę setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej.

Firma Bieleckiego nie złożyła najtańszej oferty (kryteriami były cena - 60 procent i termin wykonania zamówienia - 40 procent). Była nią ta złożona przez firmę architekta Marcina Bartosia z Człuchowa, ale - jak poinformowała wówczas GW - została unieważniona, ponieważ nie dostarczono oryginału przekazania wadium.

Bielecki był pytany pół roku później w wywiadzie DGP o "poprawianie projektu muzeum". Odpowiedział, że to "dezinformacja mediów". "Projekt został istotnie zmniejszony i rozwiązaliśmy parę znaczących problemów technicznych i społecznych, by możliwa była jego realizacja. To nie poprawianie, tylko ewolucja według wytycznych inwestora". Dodał, że cała 14-tomowa dokumentacja została przekazana, muzeum ma prawomocne pozwolenie na budowę, a budowa już ruszyła. "Materializacja idei w architekturze jest bardziej skomplikowana, niż mówią w mediach" - skwitował.

9 lipca 2020 - podpisanie z prezesem Agencji Mienia Wojskowego umowy na budowę muzeum.

27 lipca 2020 - przekazanie placu budowy.

W piątkowe popołudnie, 3 lipca 2020 roku szef MON poinformował na Twitterze, że ma "bardzo dobrą wiadomość!". "Mamy pozwolenie na budowę Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Ossowie, a więc rozpoczynamy prace budowlane!" – zakomunikował.

Sześć dni później dyrektor Muzeum Wojska Polskiego Paweł Żurkowski podpisał z prezesem Agencji Mienia Wojskowego Krzysztofem Falkowskim umowę na budowę muzeum. Zgodnie z jej zapisami wykonawcą prac została podległa AMW spółka Sinevia. Pod koniec miesiąca przekazano jej plac budowy.

W lipcu na łamach GW, Sebastian Warlikowski, rzecznik Muzeum Wojska Polskiego tłumaczył, skąd tryb wyboru wykonawcy przez przetargu. Jako podstawę prawną podał art. 38 ust. 2 oraz art. 53 ust. 1 ustawy o Agencji Mienia Wojskowego. Pierwszy z wymienionych artykułów pozwala, aby zadania zlecone przez ministra AMW były realizowane z pominięciem procedury zamówień publicznych. Drugi - pozwala ministrowi zlecać AMW między innymi roboty budowlane i remontowe.

Dziennikarze zwrócili uwagę, że po przeprojektowaniu powierzchnia muzeum ma zmniejszyć się o połowę, krótsze też mają być stalowe maszty.

Na początku sierpnia GW poinformowała, że szefem spółki Sinevia jest Maciej Więckowski. Za czasów stołecznej prezydentury Lecha Kaczyńskiego był burmistrzem Bielan, w 2007 roku przez dziewięć miesięcy był szefem warszawskich struktur PiS.

Jak również zauważyli dziennikarze, w radzie nadzorczej spółki zasiada między innymi Marek Makuch, były miejski radny PiS. W 2006 roku pełnił też funkcję zastępcy burmistrza dzielnicy Warszawa Wola. W kwietniu 2020 roku zaczął pracę na stanowisku dyrektorskim w Poczcie Polskiej. Wcześniej pracował w TVP.

3 sierpnia 2020 - konferencja prasowa szefa MON na miejscu budowy muzeum.

Na początku sierpnia 2020 roku Mariusz Błaszczak pojawił się na miejscu, gdzie ma powstać budynek muzeum. Za jego plecami było widać pracujące koparki i duży baner z napisem "Tu powstaje Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku".

"Przekazuję dobrą wiadomość. Dopełniliśmy wszystkich formalności związanych z budową Muzeum Bitwy Warszawskiej w Ossowie. W związku z tym zarówno robotnicy, jak i urządzenia wkraczają na plac budowy. Założenie jest takie, żeby Muzeum w Ossowie było filią Muzeum Wojska Polskiego" - powiedział minister podczas konferencji prasowej. "W przeddzień stulecia Bitwy Warszawskiej rozpoczynamy prace budowlane. Chcemy, żeby muzeum powstało w ciągu dwóch lat" - oświadczył Błaszczak. "Gwarantujemy tu sprawność w działaniu i gwarantujemy, że nasz cel osiągniemy" – zapewnił.

Jednak już następnego dnia, we wtorek 4 sierpnia Mariusz Gierszewski, były dziennikarz Radia Zet opublikował w dwóch wpisach na Twitterze zdjęcia z placu budowy muzeum. Tym razem był pusty. Nie było widać żadnej pracującej maszyny i ani jednego robotnika.

Gierszewskiemu na Twitterze odpisał MON. "Prace na budowie Muzeum Bitwy Warszawskiej trwają zgodnie z planem, m.in. prace związane z budową przepustu nad rzeką Długą" - napisali urzędnicy. Do wpisu dodali zdjęcia z placu budowy, na których widać pracujący sprzęt. "Sekwencja zdarzeń: godz. 12 publikacja zdjęć na TT, godz. 13 jedna z redakcji wysyła do MON pytania, godz. 14 ciężki sprzęt widoczny na zdjęciach MON zaczyna pracować i pojawia się fotograf z MON (relacja świadka z Ossowa)" - odpisał na to były dziennikarz Radia Zet.

"Miś reaktywacja" - kpił na Twitterze poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba, "Robota idzie, jak... jak MON zapowiadał" - komentował Stanisław Koziej, były wiceszef MON i były szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, "To nie jest zabawne. To jest żałosne" - oceniał poseł Sławomir Nitras z KO, "Bolesna kompromitacja władzy, która potrafi gadać godzinami o znaczeniu pamięci i historii" - stwierdził publicysta Łukasz Warzecha.

"Następnego dnia (we wtorek 4 sierpnia - red.) rozpoczęły się prace przygotowawcze związane z grodzeniem terenu budowy, organizacją zaplecza, rozpoczęto budowę dróg technologicznych, która potrwa do 6 sierpnia. Wykonano wjazd na teren budowy" - informował wówczas media wydział prasowy MON. Zdaniem urzędników resortu, trwała sukcesywna dostawa kruszyw na wzmocnienie podłoża pod przeprawy mostowe. "Kończone są prace przy budowie pierwszego przepustu na rzece Długiej. W przyszłym tygodniu rozpoczynają się prace przy wykonywaniu dróg technologicznych od strony rzeki Czarna Struga. Obecnie trwa zdejmowanie wierzchniej warstwy urodzajnej (humusu)" - informowali wówczas urzędnicy.

"We wtorek nastąpiło duże załamanie pogody. Zarządziłem w związku z tym przegrupowanie sił i musiałem wycofać lekki sprzęt z placu budowy, który by nam "utonął" - mówił w rozmowie z WP Przemysław Waciński, kierownik działu budowlano-montażowego w AMW Sinevia. Dodał, że od środy (5 sierpnia - red.) ekipa wchodzi tam ze spychaczami, które będą się posuwały w głąb działki. "Teraz sprzęt pracuje w głębi działki, gdzie trwa budowa przepustów technologicznych. De facto mamy już końcówkę pierwszego tygodnia realizacji. 27 lipca inwestor przekazał nam plac budowy. Odpowiednie, logistyczne ułożenie planu pozwoli na ciągłą realizację budowy muzeum" - ocenił w rozmowie z WP.

Aktualny termin zakończenia prac i otwarcia muzeum to rok 2022.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: http://www.ossow1920.pl/Twitter