Podczas łączenia na żywo z telewizyjnym studiem kandydat na prezydenta USA Joe Biden miał spać, chrapiąc cicho. Takie wideo robi furorę w amerykańskim internecie, w Polsce też już jest popularne. Wyjaśniamy, na czym polega manipulacja.
Miało się to zdarzyć na antenie telewizji DI News. Prowadząca program rzekomo połączyła się na żywo z Nowym Jorkiem, gdzie czekał na nią rozmówca: kandydat demokratów na prezydenta USA Joe Biden. Według informacji na pasku u dołu ekranu temat rozmowy brzmiał: "Znaczenie tych wyborów".
Po połączeniu z Nowym Jorkiem widzom ukazał się Biden z zamkniętymi oczami, a w tle słychać było chrapanie. Dziennikarka starała się obudzić rozmówcę, a gdy się nie udało, stwierdziła: "Ok, on medytuje, uciął sobie małą drzemkę".
Autor jednego z postów udostępniających ten filmik skomentował: "Teraz już wiem, dlaczego Trump nazywa go Śpiący Joe". Urzędujący prezydent używa tego określenia w stosunku do konkurenta zarówno na wiecach i konwencjach, jak też w swoich internetowych wpisach.
Film został udostępniony m.in. przez dyrektora Białego Domu ds. mediów społecznościowych Dana Scavino, który kiedyś szerował zmanipulowane nagranie, na którym Biden miał rzekomo zachęcać do głosowania na Donalda Trumpa. Tylko na koncie Scavino film ze śpiącym Bidenem obejrzało 2,4 mln osób, zanim został on usunięty za naruszenie praw autorskich.
Film ze śpiącym Bidenem rozszedł się szeroko nie tylko w amerykańskim internecie – jest też udostępniany w polskich mediach społecznościowych. Wielu internautów, publikując nagranie na swoich kontach, śmiało się z Bidena, że on "chce najbardziej odpowiedzialną funkcję na świecie na 4 lata" i ironizowało, że "będzie wspaniałym prezydentem". Niektórzy porównywali śpiącego Bidena do byłego prezydenta Bronisława Komorowskiego lub posła Konfederacji Janusza Korwina-Mikkego.
Medytujący 84-latek
Większość internautów jednak nie dała się nabrać na zmanipulowane wideo. Ważny komentarz do wpisu Dana Scavino zamieścił amerykański dziennikarz i prezenter John Dabkovich. "To jest fejk. Wiecie, skąd wiem? Byłem współprowadzącym w studiu. Przeprowadzaliśmy wywiad z Harrym Belafonte" – napisał.
W komentarzu odesłał do oryginału nagrania. Pochodzi ono z października 2011 roku. Dziennikarka Ady Barkan łączyła się wtedy w kalifornijskiej telewizji KBAK z piosenkarzem i aktorem Harrym Belafonte. Rzeczywiście po nawiązaniu połączenia z Nowym Jorkiem Amerykanin miał zamknięte oczy i nie odpowiadał na wezwania dziennikarki.
Rzecznik prasowy 84-letniego wówczas piosenkarza po tym zdarzeniu wydał oświadczenie, w którym wyjaśnił, że Belafonte nie spał, a jedynie medytował. Miał pozwolić sobie na taki odpoczynek, ponieważ nie działała jego słuchawka i nie słyszał wywołania ze strony dziennikarki. "Może świat byłby lepszym miejscem, gdyby więcej ludzi poświęciło chwilę na medytację" – skwitował rzecznik.
Spał czy czytał notatki?
Własną historię ma też nagranie, z którego pozyskano kadry Bidena. Pochodzi z kwietnia tego roku i zostało zarejestrowane podczas relacji na żywo, którą kandydat prowadził na swoim internetowym koncie. We fragmencie, który potem wycięto i wykorzystano w fałszywym filmie, Biden wystąpił z poprzednią kandydatką partii demokratycznej Hillary Clinton, która oficjalnie udzielała mu poparcia. W trakcie jej wypowiedzi Biden kilka razy skierował wzrok w dół, przez co sprawiał wrażenie, jakby spał.
Już wtedy te momenty nagrania wywołały złośliwe komentarze o "Śpiącym Joe". Opisujący tamtą sytuację dziennikarze i internauci dyskutowali, czy Biden rzeczywiście uciął sobie drzemkę, czy tylko spoglądał na położone poniżej notatki.
"Nie wydaje się, żeby w którymś momencie rzeczywiście zasnął" – stwierdzili autorzy tekstu na ten temat opublikowanego na fact-checkingowym portalu Snopes.
Fejk "technicznie prawdziwy"
Na fałszywy film zareagował Twitter. Serwis oznaczył go etykietą "edytowane multimedia" przeznaczoną dla treści wprowadzających w błąd.
Po kliknięciu w specjalny odnośnik użytkownik Twittera może zapoznać się z wyjaśnieniem, w jaki sposób wideo zostało sfałszowane i jakie są jego oryginalne źródła. W przypadku nagrania z Bidenem ważnym dowodem jest wspomniany wpis Johna Dabkovicha o jego obecności w studiu podczas prawdziwego wywiadu.
Na zakończenie filmiku o Bidenie na czarnym tle pojawia się odnośnik do konta autora: @damonimani. Użytkownik rzeczywiście zamieścił to wideo 29 sierpnia. W ciągu czterech dni tylko na jego koncie obejrzało je prawie 1 mln osób. Zapytany przez innego internautę, czy filmik jest prawdziwy, odpowiedział: "Technicznie tak. Nagranie Bidena użyte w tym wideo przedstawia go ucinającego sobie drzemkę podczas relacji na żywo z Hillary Clinton (dodałem sfx [chodzi o dźwięk chrapania – red.]. Dziennikarka miała gościa, który też zasnął w telewizji na żywo. Tylko je połączyłem".
Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24, Snopes.com; zdjęcie: Twitter
Źródło zdjęcia głównego: Twitter