Kancelaria Sejmu: posłowie zawodowi kosztują coraz więcej, przybyło strażników

Wydatki Kancelarii Sejmu w roku 2024 mają być o 10,2 proc. wyższe w porównaniu do ustawy budżetowej na 2023 rok. Na posiedzeniu sejmowej Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych 28 lipca szefowa kancelarii Agnieszka Kaczmarska tłumaczyła, że na ten wzrost wpływa przede wszystkim "przeliczenie planowanych wydatków o prognozowane wskaźniki wzrostu wynagrodzeń pracowników nieobjętych mnożnikowym systemem wynagrodzeń i uposażeń funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej", ale także planowane remonty i inwestycje.

Wynagrodzenia w kancelarii Sejmu mają w 2024 roku wzrosnąć o 6,6 proc. Natomiast aż o 46,2 proc. rok do roku mają się zwiększyć wydatki na podróże służbowe - podała "Rzeczpospolita". Kancelaria Sejmu planuje np. budowę ujęcia wód podziemnych. - Planujemy zrobić wywiert dodatkowej wody oligoceńskiej. Mamy takie sytuacje czasami, że jest awaria w budynku głównym. Nie wiem, czy państwo to zarejestrowaliście, nie mieliśmy w ogóle wody w toaletach w głównym budynku, więc to doświadczenie skłoniło nas do zaplanowania takiej inwestycji, żebyśmy mieli swoje ujęcie wody podziemnej, oligoceńskiej - tłumaczyła na komisji Agnieszka Kaczmarska.

Poinformowała ponadto, że w 2024 roku wydatki Kancelarii Sejmu wyniosą 752,75 mln zł. I to będzie dalszy wzrost wydatków tej publicznej instytucji, bo - jak sprawdziliśmy - postępuje on od kilku lat. Na podstawie analiz Najwyższej Izby Kontroli Konkret24 obliczył, że od 2016 do 2022 roku wydatki Kancelarii Sejmu zwiększyły się o 30 proc.

NIK co roku sporządza analizę wykonania budżetu państwa, której celem jest "dostarczenie niezależnej i obiektywnej informacji, jak kontrolowane jednostki oraz rząd realizują budżet państwa". Kontroluje m.in. publiczne instytucje, w tym kancelarie Sejmu i Senatu. Informacje o wynikach kontroli publikuje na stronie internetowej - raportu za 2022 rok jeszcze nie udostępnił, lecz w Biuletynie Informacji Publicznej NIK jest już tzw. wystąpienie pokontrolne, w którym opisano wykonanie budżetu Kancelarii Sejmu. Z niego korzystaliśmy, podając kwoty za 2022 rok.

W 2022 roku sejmowe wydatki były o 39,6 mln zł (8 proc.) wyższe od tych zrealizowanych w 2021 roku - głównie z powodu "znacznie wyższych niż w 2021 r. wydatków bieżących jednostek budżetowych (w tym wynagrodzeń osobowych pracowników oraz uposażeń posłów i funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej) oraz wyższych świadczeń na rzecz osób fizycznych (w tym kosztów związanych z funkcjonowaniem biur poselskich oraz diet poselskich)". NIK wyliczył, że przeciętne miesięczne uposażenie posła wzrosło w 2022 roku o 3825,30 zł - czyli o 33,6 proc. rok do roku - i wyniosło 15 211,50 zł brutto. To pięć razy więcej niż wynosiło minimalne wynagrodzenie w 2022 roku - 3010 zł. (Uposażenie to ustawowe określenie miesięcznej pensji posła i senatora).

Na koniec 2022 roku było 374 posłów zawodowych - znaczy to, że tylu posłów formalnie było zatrudnionych w Kancelarii Sejmu i pobierało poselskie uposażenie. 86 posłów go nie dostawało, bo byli zatrudnieni gdzie indziej. W tej grupie jest 24 członków gabinetu Mateusza Morawieckiego i 46 sekretarzy stanu (wiceministrów) w kancelarii premiera i poszczególnych resortach. Dostają ministerialne wynagrodzenie, a jako posłowie mają prawo jedynie do poselskiej diety – 4008,33 zł brutto miesięcznie. I jak wszyscy posłowie dostają ryczał na opłacenie kosztów działalności swoich biur poselskich.

Na koniec 2020 roku posłów zawodowych było 382, a ich miesięczne uposażenie wynosiło 9,4 tys. zł brutto. W 2021 roku takich posłów było 378, z miesięcznym uposażeniem 11,4 tys. zł brutto. Wcześniej NIK nie podawał informacji o liczbie posłów zawodowych.

Wzrost poselskich uposażeń w 2022 roku to skutek rozporządzenia prezydenta z 30 lipca 2021 roku w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. NIK przypomina: "Wprowadzone tym rozporządzeniem zmiany mnożników kwoty bazowej spowodowały 30-procentowy (w porównaniu do 2021 roku) i 60-procentowy (w odniesieniu do 2020 roku) wzrost wynagrodzeń w grupie osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz wzrost uposażeń posłów".

W 2022 roku o ponad 11 proc. w stosunku do roku 2021 wzrosły wynagrodzenia funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej. Ich przeciętne miesięczne uposażenie wynosiło w 2022 roku 8115 zł brutto. W trakcie drugiej kadencji rządów Zjednoczonej Prawicy widać wyraźny wzrost zatrudnienia w tej formacji. Z analiz NIK dowiadujemy się, że w 2018 roku w Kancelarii Sejmu zatrudnionych było 86 funkcjonariuszy z przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem 6 986,10 zł. Na koniec 2019 roku było już 166 funkcjonariuszy, na koniec 2021 roku – 206, a na koniec 2022 - 208.

Wzrost zatrudnienia strażników można powiązać z wejściem w życie w maju 2018 ustawy o Straży Marszałkowskiej, która dała tej formacji nowe uprawnienia; Kancelaria Sejmu wydała 1,7 mln zł na ich umundurowanie. Strażnicy mają m.in. prawo do noszenia broni, inwigilacji, kontroli osobistej, zatrzymywania.

W 2023 roku strażnicy - jak wszyscy pracownicy Kancelarii Sejmu, posłowie także - mogą liczyć na 7,8 proc. podwyżki wynagrodzeń.

CZYTAJ TEŻ W KONKRET24: Kancelaria premiera: wzrost wynagrodzeń, więcej dyrektorów, fundusz covidowy bez nadzoru

Przeanalizowaliśmy wydatki Kancelarii Sejmu w ostatnich 15 latach. W czasach, gdy w Sejmie była większość PO-PSL, a więc w latach 2008-2015, wydatki te były co roku na zbliżonym poziomie, z reguły nie przekraczały 400 mln zł. Rosły w latach wyborów parlamentarnych: w 2011 roku do ponad 377 mln zł, w 2015 do ponad 419 mln zł. Zwiększone wydatki wiązały się z końcem kolejnych kadencji Sejmu, koniecznością wypłat odpraw dla posłów i uposażeń dla nowo wybranych, odpraw dla pracowników biur poselskich oraz biur klubów i kół poselskich. Ponadto w 2015 roku Kancelaria Sejmu wydała 16,5 mln zł na budowę kolejnego budynku na potrzeby Sejmu. 

W każdym roku (poza 2016) za czasów Zjednoczonej Prawicy wydatki Kancelarii Sejmu znacznie przewyższały 400 mln zł. W 2018 roku sięgnęły 521 mln zł, co było efektem przeznaczenia 71 mln zł na budowę nowego budynku dla komisji sejmowych. Również w 2022 roku wydatki Sejmu przekroczyły pół miliarda złotych - wyniosły 532 mln zł - a ich wysoki poziom wynikał ze znacznie wyższych niż w latach poprzednich wydatków na wynagrodzenia.

Jeszcze więcej Kancelaria Sejmu ma wydać w 2023 roku. W ustawie budżetowej wpisano 683,2 mln zł, jednak sama kancelaria oszacowała, że będzie potrzebowała 706 mln zł - z czego 42 mln zł to koszty związane ze zmianą kadencji Sejmu (odprawy dla posłów i pracowników biur poselskich, uposażenia dla nowych posłów), a ponad 30 mln to wydatki majątkowe (w tym 1 mln na rozpoczęcie prac związanych z rozbiórką Domu Poselskiego).

W Sejmie już toczą się prace nad budżetem kancelarii na 2024 rok - jak piszemy wyżej, Agnieszka Kaczmarska zapowiedziała na przyszły rok wydatki kancelarii na poziomie 752,7 mln zł.

CZYTAJ TEŻ W KONKRET24: Kancelaria Prezydenta coraz droższa. Więcej urzędników, większe pensje