UE wprowadzi "maksymalny wiek kierowcy"? Nie ma takich regulacji

Niepokojące tytuły pojawiły się z końcem marca na stronach dwóch serwisów internetowych uchodzących za informacyjne. Treści z tych stron niejednokrotnie weryfikowaliśmy w Konkret24 jako wprowadzające w błąd czy manipulacyjne. Na jednym z tych serwisów 26 marca 2025 roku opublikowano tekst pod tytułem: "UE ustala maksymalny wiek kierowcy. Wielka zmiana w przepisach w 2025 roku". 30 marca w drugim serwisie ukazał się tekst z tytułem: "Unia wprowadza maksymalny wiek kierowcy – przełomowe zmiany w 2025 roku". Tak więc nagłówki informowały, że w UE zdecydowano już o zmianach, które wejdą w życie w tym roku.

Drugi z tych artykułów został 1 kwietnia udostępniony na branżowym profilu na Facebooku. "Unia wprowadza maksymalny wiek kierowcy – przełomowe zmiany w 2025 roku" - zacytowano tam tytuł artykułu. Internauci, którzy uwierzyli, że zmiana przepisów w UE nastąpi, komentowali: "Niewolnictwo nadal trwa. Niemiec zawsze chce być górą..."; "Unia to największa kula u nogi. My już podziękujemy tym zakazom, nakazom i całej Unii"; "Unia okrada ludzi a w zamian mamy same zakazy"; "UE odbiera wolność starszym kierowcom!"; "Należy jak najszybciej opuścić unię".

Informacja z cytowanych tu nagłówków wywołała zrozumiałe oburzenie - ale niepotrzebnie. O żadnym unijnym zakazie prowadzenia auta przez seniorów nie ma mowy.

Prawo unijne nie reguluje kwestii maksymalnego wieku kierowców. Nie ma też jednolitych przepisów o obowiązkowych cyklicznych badaniach dla kierowców, którzy przekroczyli określony wiek. Te kwestie pozostają w kompetencjach państw członkowskich. "Praktyki w krajach europejskich regulujące licencjonowanie starszych kierowców różnią się od siebie. Niektóre kraje wymagają odnowienia prawa jazdy w określonym wieku, inne nie" - czytamy w komunikacie samej Komisji Europejskiej. Tak np. kraje, które wymagają odnowienia uprawnień po przekroczeniu pewnego wieku, to m.in. Dania, Finlandia, Portugalia, Włochy, Holandia. Szczególnie restrykcyjne warunki spośród nich ma Finlandia, gdzie odnowienie wymagane jest od 45. roku życia. Fiński kierowca po przekroczeniu tego wieku musi co pięć lat poddawać się badaniom lekarskim "obejmującym ogólny stan zdrowia i wzrok".

Z kolei w Irlandii odnowienie wymagane jest corocznie "niezależnie od wieku". Obowiązku odnawiania praw jazdy i wiążących się z nim badań lekarskich nie ma m.in. w Niemczech, Belgii, Francji, Szwecji.

W wymienionych krajach nie ma regulacji, które określają maksymalny wiek kierowców samochodów osobowych. Nie obowiązują tam żadne unijne przepisy, na podstawie których seniorom odbierane byłyby uprawnienia do prowadzenia auta.

Faktycznie na szczeblu unijnym pojawiły się pewne propozycje dotyczące kierowców seniorów. Jednak nie chodziło o odebranie im praw jazd po ukończeniu określonego wieku, lecz o wprowadzenie obowiązkowych badań lekarskich co pięć lat (lub częściej) dla osób kierujących pojazdami po 70. roku życia. Ale ta propozycja została odrzucona w 2024 roku przez Parlament Europejski - co potwierdził 7 kwietnia 2025 roku w odpowiedzi na pytanie Konkret24 rzecznik prasowy PE Bartosz Ochapski.

W Polsce także nie ma określonego maksymalnego wieku kierowców. Są natomiast zasady dotyczące odnawiania praw jazdy. Wiele lat dokument ten był bezterminowy - nie trzeba go było ani wymieniać, ani odnawiać.

Przepisy zmieniły się w 2013 roku, gdy wprowadzono okres ważności dokumentów - maksymalnie 15 lat. Do wymiany prawa jazdy będą zobowiązane także osoby, które uprawnienia uzyskały przed 2013 rokiem. Wymiana bezterminowych praw jazdy zaplanowana jest na okres między 2028 a 2033 rokiem. Nowy dokument będzie już terminowy z okresem ważności nieprzekraczającym 15 lat.

Do wymiany prawa jazdy w Polsce zobowiązany jest kierowca, którego dokument lub chociaż jedna kategoria uprawnień straciła ważność, ale także taki, który zmienił nazwisko lub uzyskał dodatkowe uprawnienia, z związku z czym dokument musi być zaktualizowany. Do wydania nowego prawa jazdy potrzebne jest orzeczenie lekarskie. Ale nie jest ono wymagane we wszystkich przypadkach. Osoby, które wymieniają prawo jazdy wydane przed 2013 rokiem, nie będą musiały przedstawiać aktualnego orzeczenia lekarskiego. Takie badania są obligatoryjne tylko w przypadku kierowców, którzy otrzymali terminowe uprawnienia do kierowania pojazdami ze względu na stan zdrowia. Od 2013 roku orzeczenia lekarskie mają ważność maksymalnie 15 lat - tak jak prawo jazdy.

Nie ma więc górnych granic wiekowych dla kierowców, a Unia Europejska nie wprowadzi regulacji w tym zakresie. Zresztą we wspomnianym tekście z 26 marca w dalszej jego treści czytamy, że "każdy kraj podchodzi do tej kwestii w odmienny sposób, starając się zbalansować prawo do samodzielnego poruszania się z troską o bezpieczeństwo na drogach". W dalszej części czytamy jedynie o Francji, Hiszpanii i Włoszech, a nie o unijnych regulacjach. No i mowa jest o cyklicznych badaniach, nie o odbieraniu praw jazdy starszym kierowcom. Jednak alarmujący tytuł - także w przypadku drugiego przytoczonego tu tekst - stał się podstawą dla fake newsa.

W Polsce debata na temat wprowadzania obowiązkowych badań dla kierowców seniorów co jakiś czas wraca. W listopadzie 2024 roku posłanka Koalicji Obywatelskiej Małgorzata Gromadzka złożyła interpelację poselską skierowaną do Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Zdrowia. Dotyczyła ona "obowiązkowych badań dla kierowców seniorów, mających na celu ocenę ich zdolności do prowadzenia pojazdów w sposób bezpieczny zarówno dla nich samych, jak i innych uczestników ruchu drogowego". Posłanka zapytała resorty czy planowane jest wdrożenie takiego rozwiązania. "W niektórych krajach europejskich wprowadzono już regulacje nakazujące kierowcom powyżej określonego wieku poddawanie się regularnym badaniom zdrowotnym, aby ocenić ich zdolność do prowadzenia pojazdów. Badania te pozwalają na wcześniejsze wykrycie potencjalnych zagrożeń oraz zwiększenie bezpieczeństwa na drogach" - argumentowała Gromadzka.

Odpowiedź resortu infrastruktury wpłynęła 10 grudnia 2024 roku. Jego przedstawiciel Maciej Lasek poinformował, że "obecnie nie są opracowywane w Ministerstwie Infrastruktury wytyczne lub regulacje prawne w zakresie częstotliwości przeprowadzania dodatkowych badań dla seniorów oraz zakresu sprawdzanych umiejętności" oraz że "aktualnie Ministerstwo Infrastruktury nie planuje zmian w przepisach prawa w przywołanym wyżej zakresie".

Podobne stanowisko wyraziło Ministerstwo Zdrowia. W odpowiedzi resortu na interpelację czytamy: "Obecnie w Ministerstwie Zdrowia nie są prowadzone prace legislacyjne w zakresie zmiany przepisów dotyczących przeprowadzania badań lekarskich lub badań psychologicznych w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdem".