Nie, to nie są kartony udające trumny zmarłych na COVID-19


Pod koniec maja w polskich mediach społecznościowych zaczęło krążyć zdjęcie budzące pytania wielu internautów. Widać na nim karton, który według niektórych sceptyków pandemii udawał trumnę zmarłych na COVID-19. Zdjęcie jest prawdziwe, ale nie ma nic wspólnego ze śmiertelnymi ofiarami pandemii.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Jak upchać zmarłego w karton a raczej w 4 kartony po bananach?", pytała w poście z 26 maja użytkowniczka Facebooka (pisownia wszystkich postów oryginalna). "Kiedy braknie rekwizytów niezbędne są pudełka po bananach... cześć biednym pożartym bananom... 1 minuta ciszy proszę", pisze inny internauta we wpisie z 26 maja. W obu popularnych postach (120 i 1,5 tys. udostępnień) internauci załączyli to samo zdjęcie, które wzbudziło sporą dyskusję komentujących.

Na fotografii widać ponad dwadzieścia osób zgromadzonych, jak wydawało się wielu internautom, na uroczystości pogrzebowej. Założone maseczki oraz zachowany dystans społeczny sugerują, że zdjęcie wykonano w czasie trwającej pandemii COVID-19.

Superwizjer. Fragment reportażu Śmierć polskiego szpiega w Iranie
Superwizjer. Fragment reportażu Śmierć polskiego szpiega w Iranietvn24 | tvn24

Grupa stoi na wprost czterech "trumien", każda z nich okryta jest irańską flagą, na tych leżą kwiaty. Dodana w edycji zdjęcia czerwona strzałka wskazuje na jedną z trumien, gdzie spod flagi wystaje tekturowe pudełko z charakterystyczną grafiką banana. Ten element zdjęcia był tematem wielu komentarzy, jak i spekulacji internautów.

Popularny wpis opublikowany na Facebooku 26 maja 2021 roku. Przedstawia wyrwane z kontekstu zdjęcie.tvn24 | facebook.com

"Szopka medialna", "taką mamy pandemię"

Niektórzy internauci sugerowali, że pudła udają trumny osób zmarłych na COVID-19. "Ciąg dalszy parodyjnego prania resztek mózgu covidiańskim zwolennikom kagańców i kłucia czym popadnie , byle za darmo i obietnicą możliwością wyjazdu za granicę -żenada", "Jest tyle trupów ze nie ma trumien więc wkładają w kartony po bananach. TAKĄ MAMY 'PANDEMIE'", komentowali.

"Szopka medialna", "Tak klamia ludzi a ludzie im wierza glupki", czytamy w kolejnych komentarzach.

Tymczasem zdjęcie przedstawia prawdziwe wydarzenie i wbrew temu, co sugerują niektórzy internauci, nie ma nic wspólnego ze zmarłymi na COVID-19.

Historię i kontekst zdjęcia wyjaśniły już słowacka i polska redakcja fact-checkingowa AFP. Jak się okazuje, zdjęcie krążyło nie tylko wśród polskich użytkowników, udostępniano je w postach w innych językach, m.in. po słowacku, węgiersku i niemiecku. Sugerowano w nich, że pudła udają trumny zmarłych na COVID-19.

To uroczystość upamiętniająca śmierć irańskiego generała

Wyjęte z kontekstu zdjęcie zrobiono w styczniu 2021 roku w Teheranie, podczas obchodów pierwszej rocznicy śmierci irańskiego generała Kasema Sulejmaniego. Uroczystość zorganizowano przed budynkiem ministerstwa energii w Teheranie.

O wydarzeniu informuje komunikat na stronie irańskiego ministerstwa z 2 stycznia 2021 roku. "W Ministerstwie Energii odbyła się uroczystość upamiętniająca rocznicę męczeństwa Kasema Szahida (szahid to określenie oznaczające męczennika) Sulejmaniego" - informuje tytuł.

Opublikowano tam też zdjęcia wykonane podczas uroczystości. Przedstawiają one to samo wydarzenie, które widzimy na fotografii popularnej w mediach społecznościowych. Część osób widoczna na zdjęciu udostępnianym przez internautów pojawia się także na tych udostępnionych na stronie ministerstwa. Widać na nich ten sam układ krzeseł oraz ustawienie nagłośnienia.

Galeria zdjęć z obchodów pierwszej rocznicy śmierci generała Kasema Sulejmaniego opublikowana na stronie irańskiego ministerstwa energii. tvn24 | news.moe.gov.ir

Ostatnio pisaliśmy o nagraniu, które podobnie wyjęto z kontekstu; wielu internautów stwierdziło, że przedstawia fałszywe ofiary COVID-19. W rzeczywistości był to protest studentów w Teheranie w 2013 roku.

Śmierć Kasema Sulejmaniego w 2020 roku

62-letni generał Kasem Sulejmani zginął chwilę po północy 3 stycznia 2020 roku w amerykańskim ataku rakietowym przeprowadzonym na polecenie prezydenta USA Donalda Trumpa, informuje komunikat departamentu obrony Stanów Zjednoczonych. Rakieta wystrzelona za pomocą drona spadła na konwój samochodów należących do milicji w rejonie terminala towarowego lotniska w Bagdadzie. Oprócz generała zginęło kilka innych osób, w tym dowódca jednej z działających w Iraku proirańskich bojówek Abu Mahdi al-Muhandis.

Generał Sulejmani był dowódcą sił Al Kuds, jednostki specjalnej w strukturach Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej odpowiedzialnej w Iranie za operacje zagraniczne. Nazywany bywał często "generałem cieniem" i cieszył się sporą rozpoznawalnością i popularnością w kraju, wyjaśniał portal TVN24.pl.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: WANA NEWS AGENCY / Reuters / Forum

Pozostałe wiadomości

Osoby wypłacające pieniądze na poczcie, nawet stosunkowo niewielkie sumy, rzekomo muszą wypełniać deklaracje do urzędu skarbowego i określić przeznaczenie pieniędzy - piszą internauci w mediach społecznościowych. To nieprawda, nie ma takiego obowiązku.

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Źródło:
Konkret24

"To takie ohydne", "to absolutnie nie pomaga zdławić tej historii" - to reakcje internautów na informację, że amerykańska agencja Associated Press usunęła ze swojej strony tekst na temat J.D. Vance'a. Był to fact-check dementujący pewną plotkę o kandydacie na republikańskiego wiceprezydenta. Skąd się wzięła? Wyjaśniamy.

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Źródło:
Konkret24

"W tym tygodniu w Niemczech zakazana została litera C" - wpis z takim komunikatem niesie się w polskiej sieci. I wprowadza w błąd. Bo wcale nie chodzi o literę. Wyjaśniamy.

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

Źródło:
Konkret24

Aktorzy Mel Gibson i Mark Wahlberg oraz przedsiębiorca Elon Musk razem rzekomo mają stworzyć filmową inicjatywę antylewicową w ramach walki ze zjawiskiem woke - twierdzą użytkownicy mediów społecznościowych. Musk ma w to zainwestować miliard dolarów. Nie jest to jednak prawda. 

Musk, Gibson i Wahlberg zakładają studio filmowe antywoke? Aktorzy tłumaczą

Musk, Gibson i Wahlberg zakładają studio filmowe antywoke? Aktorzy tłumaczą

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu prezydent Wołodymyr Zełenski potwierdził, że Polska przekaże Ukrainie swoje myśliwce F-16. To jednak przekłamanie wynikające z błędnej interpretacji posta prezydenta Ukrainy. Tłumaczymy, jak powstało.

Chcą "oddać Ukrainie nasze F-16"? Wyjaśniamy, skąd ten przekaz

Chcą "oddać Ukrainie nasze F-16"? Wyjaśniamy, skąd ten przekaz

Źródło:
Konkret24

Kilka dni po zamachu na Donalda Trumpa w sieci - także polskiej - zaczął krążyć przekaz, że w Stanach Zjednoczonych powstaje "armia weteranów". Mają oni "tłumić ewentualne niepokoje społeczne i zamieszki". Jako dowód rozpowszechniane jest wideo pokazujące rzekomą "armię". Tylko że przekaz jest fake newsem.

Po zamachu na Trumpa "formują armię weteranów"? Kogo widać na tym filmie

Po zamachu na Trumpa "formują armię weteranów"? Kogo widać na tym filmie

Źródło:
Konkret24

"Religia", "kolejna ideologia" - tak poseł PiS Piotr Kaleta przedstawiał problem dziury ozonowej. Sugerował, że został on wymyślony, a na dowód pytał ironicznie: "co się z nią stało?". Otóż dziura wciąż jest.

Poseł Kaleta: "co się stało z dziurą ozonową"? Odpowiadamy

Poseł Kaleta: "co się stało z dziurą ozonową"? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

"Ale dać Polakowi to rozdawnictwo", "złodziejstwo" - to reakcje internautów na przekaz w sieci, jakoby "przeciętna ukraińska rodzina" miała dostawać 10 tysięcy złotych miesięcznie w ramach różnego rodzaju świadczeń. To fake news stworzony poprzez manipulację danymi.

10 tysięcy złotych miesięcznie dostaje "przeciętna ukraińska rodzina"? To manipulacja

10 tysięcy złotych miesięcznie dostaje "przeciętna ukraińska rodzina"? To manipulacja

Źródło:
Konkret24

"Brawo uśmiechnięta Polska", "Tusk przysłany przez Niemców wykończy Polskę" - piszą internauci, komentując upadłość Browaru Kościerzyna. Tylko że historia ta działa się za poprzedniego rządu. Wyjaśniamy.

Browar Kościerzyna upadł "po pół roku rządów Tuska"? Co to za historia

Browar Kościerzyna upadł "po pół roku rządów Tuska"? Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Prokremlowska dezinformacja nie ustaje w podważaniu faktu, że Rosja stoi za zbombardowaniem szpitala dziecięcego w Kijowie. Wykorzystuje do tego stosowaną od początku wojny metodę: fałszywy fact-checking. Kolejną jego odsłoną jest nagranie, które ma być dowodem, że to Ukraińcy zainscenizowali sceny z lekarzem na gruzach szpitala.

"Koszmarny show" i sztuczna krew. Znowu fałszywy fact-checking

"Koszmarny show" i sztuczna krew. Znowu fałszywy fact-checking

Źródło:
Konkret24

Zdaniem Prawa i Sprawiedliwości po zmianie rządu nowe kierownictwo resortu obrony "zmarnowało szanse", które stworzyły podpisane przez ministra Mariusza Błaszczaka umowy na dostawy uzbrojenia. Z odpowiedzi MON dla Konkret24 wynika jednak, że tak nie jest. Każda z tych umów jest kontynuowana.

PiS pyta MON: "co z pięcioma umowami zbrojeniowymi"? Mamy odpowiedź

PiS pyta MON: "co z pięcioma umowami zbrojeniowymi"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w mediach społecznościowych przekazu w dwóch amerykańskich stanach Joe Biden otrzymał nominację i nie można już go skreślić z listy kandydatów na prezydenta. Tłumaczymy, że tak nie jest i dlaczego.

Nevada i Wisconsin: tam Bidena nie można już zmienić? Wyjaśniamy

Nevada i Wisconsin: tam Bidena nie można już zmienić? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Według polityków Konfederacji przyjęta przez Parlament Europejski rezolucja zmusza Polskę i pozostałe państwa unijne do wspierania Ukrainy w wysokości co najmniej 0,25 proc. PKB rocznie. Ale rezolucja nie ma mocy prawnej i jest jedynie "formą pewnej woli politycznej". Wyjaśniamy.

Konfederacja: europarlament zmusza Polskę "do stałego finansowania Ukrainy". Nie zmusza

Konfederacja: europarlament zmusza Polskę "do stałego finansowania Ukrainy". Nie zmusza

Źródło:
Konkret24

"Za pieniądze podatników Mastalerek zakleił sobie ucho?" - ironizują internauci, komentując fotografię, na której widać szefa gabinetu prezydenta z opatrunkiem na uchu. W domyśle jest przekaz, że Marcin Mastalerek, goszcząc na konwencji republikanów w USA, w ten sposób pokazał solidarność z Donaldem Trumpem.

Mastalerek na konwencji w USA "zakleił sobie ucho"? Skąd to zdjęcie

Mastalerek na konwencji w USA "zakleił sobie ucho"? Skąd to zdjęcie

Źródło:
Konkret24

Na krążącym w mediach społecznościowych zdjęciu grupa kilkuletnich dzieci oraz ich nauczycielki stoją roześmiani na tle napisu "Kochamy Tuska". Internauci się oburzają, piszą o indoktrynacji dzieci w szkołach, porównują Polskę do Korei Północnej. Ale zdjęcie nie jest prawdziwe.

"Przedszkole na Jagodnie"? Te osoby nie istnieją, napis też

"Przedszkole na Jagodnie"? Te osoby nie istnieją, napis też

Źródło:
Konkret24

Niedługo po pożarze jednej z najpiękniejszych katedr na świecie w mediach społecznościowych zaczęła krążyć mapa Francji mająca przedstawiać, ile jest tam rzekomo "podpalonych, sprofanowanych, zdemolowanych" kościołów. Tylko że opis tej mapy wprowadza w błąd, a ona sama nie jest aktualna.

"Podpalone, sprofanowane, zdemolowane" kościoły? Ta mapa pokazuje co innego

"Podpalone, sprofanowane, zdemolowane" kościoły? Ta mapa pokazuje co innego

Źródło:
Konkret24

13 milionów, 20 milionów, a nawet 22 miliony złotych mieli rzekomo już otrzymać w ramach premii ministrowie i wiceministrowie obecnego rządu - taki przekaz rozsyłany jest w mediach społecznościowych. Powstał po artykule jednego z dzienników, którego informacje zostały jednak przeinaczone.

22 miliony złotych nagród dla ministrów i wiceministrów? Nie, "nie otrzymywali"

22 miliony złotych nagród dla ministrów i wiceministrów? Nie, "nie otrzymywali"

Źródło:
Konkret24

Według rozsyłanego w sieci przekazu dzięki liberalnemu prawo aborcyjnemu w Czechach przyrost naturalny jest dużo wyższy niż w Polsce. Jednak pomieszano różne dane i wskaźniki. A wiązanie prawa aborcyjnego z przyrostem naturalnym lub współczynnikiem dzietności jest błędem. Wyjaśniamy.

Prawo do aborcji a przyrost naturalny w Polsce i Czechach. Co się tu nie zgadza

Prawo do aborcji a przyrost naturalny w Polsce i Czechach. Co się tu nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji zarzucają premierowi złamanie konstytucji i domagają się postawienia Donalda Tuska przed Trybunałem Stanu. Chodzi o podpisanie porozumienia między Polską a Ukrainą. Konstytucjonaliści, z którymi konsultował się Konkret24, w większości nie dostrzegają w tym przypadku złamania prawa - choć mają uwagi.

Umowa rządowa czy międzynarodowa? Eksperci oceniają, co podpisał Tusk z Zełenskim

Umowa rządowa czy międzynarodowa? Eksperci oceniają, co podpisał Tusk z Zełenskim

Źródło:
Konkret24

"Muzeum Narodowe rozprawiło się również z Maryją", "zamiarem tej władzy jest usunięcie nie tylko krzyży" - piszą oburzeni internauci, komentując informację, jakoby z obrazu Jana Matejki wymazano postać Matki Boskiej. W tym rozpowszechnianym między innymi przez Roberta Bąkiewicza fake newsie nie zgadza się nic - z wyjątkiem nazwy muzeum.

Bąkiewicz: z obrazu Matejki usunięto Matkę Boską. To nieprawda

Bąkiewicz: z obrazu Matejki usunięto Matkę Boską. To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Po wizycie niemieckiego kanclerza Olafa Scholza w Warszawie wrócił temat reparacji wojennych. Jednak w trwającej debacie publicznej politycy raz mówią o "reparacjach", innym razem o "odszkodowaniach". Oba terminy oznaczają jednak inne pieniądze i dla kogo innego. Wyjaśniamy.

Polska i Niemcy: reparacje vs odszkodowania. Co mylą politycy

Polska i Niemcy: reparacje vs odszkodowania. Co mylą politycy

Źródło:
Konkret24