W mediach społecznościowych zyskuje popularność krótkie nagranie wypowiedzi Joe Bidena, polityka ubiegającego się o poparcie Partii Demokratycznej w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Wbrew twierdzeniom internautów, Biden nie zasugerował, że amerykańska kultura nie opiera się na wzorcach afrykańskich czy azjatyckich. Jego słowa zostały wyrwane z kontekstu. Zdaniem ekspertów, w 2020 r. zmanipulowane nagrania wideo i fragmenty wypowiedzi bez kontekstu mogą okazać się potężną bronią w rękach osób rozpowszechniających fałszywe informacje.
Nie nowoczesne technologie oparte na sztucznej inteligencji, takie jak deep fake, a proste programy do edycji wideo mogą być jednym z najważniejszych narzędzi rozpowszechniania fałszywych informacji w 2020 r., uważa część ekspertów.
Przykładem takiego nagrania, które pojawiło się w ostatnich dniach, jest fragment wystąpienia Joe Bidena - jednego z pretendentów do uzyskania nominacji Partii Demokratycznej w nadchodzących wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Tysiące amerykańskich internautów udostępniło wideo w mediach społecznościowych.
Kultura nieimportowana
Jak wynika z wpisu jednej z internautek, podczas spotkania z wyborcami Joe Biden wypowiedział słowa: "Nasza kultura nie jest importowana z jakiegoś afrykańskiego czy azjatyckiego narodu" [ang.: "Our culture is not imported from some African nation, some Asian nation"]. "To prawie jakby Joe Biden był rasistą" - skomentowała.
Do wpisu dołączyła zapis wideo z minimalnie dłuższą wersją wypowiedzi polityka: "Kultura, nasza kultura, nasza kultura nie jest importowana z jakiegoś afrykańskiego czy azjatyckiego narodu, to nasza angielska tradycja prawna, nasza europejska kultura". Na Twitterze wyświetlono je ponad 1,7 mln razy.
Europejska tożsamość Ameryki?
Wideo udostępnione przez internautkę zostało stworzone na potrzeby innego twitterowego wątku, krytycznego wobec Joe Bidena. "Biden ogłasza «europejską» tożsamość Ameryki: «Nasza kultura nie jest importowana z jakiegoś afrykańskiego narodu»" - napisał na Twitterze internauta.
Obok wypowiedzi o kulturze, wybrał kilkanaście innych fragmentów spotkania polityka, które miały przedstawić go w negatywnym świetle.
W jednym z wpisów wstawił wideo, na którym Joe Biden mówi: "Była mała, nieprzyzwoita tajemnica. Ci z was którzy są starsi, każdy z was kogoś znał, kogo żona była bita. Ale nie mówił ani słowa, to była prywatna sprawa, nikt nic nie mówił, nie wtrącał się". Autor wątku napisał w komentarzu: "Co wie Joe? Kogo kryje? Jak czuje się jego żona? Martwię się".
Co powiedział Joe Biden
Wypowiedzi Joe Bidena są prawdziwe, jednak wyrwane z kontekstu. Padły podczas poniedziałkowego spotkania polityka z mieszkańcami Derry w stanie New Hampshire. Zapis wideo spotkania można odnaleźć m.in. na facebookowym profilu telewizji ABC News.
Jedna z uczestniczek spotkania poprosiła Bidena o opowiedzenie o swoich doświadczeniach związanych z pomocą kobietom - ofiarom przemocy. Prawidłowy kontekst wypowiedzi Bidena jako pierwszy opisał dziennikarz CNN Daniel Dale i wskazał, że uwagi Bidena o "amerykańskiej kulturze" są podsumowaniem dłuższego wątku poświęconego stricte kulturze przemocy wobec kobiet.
Cała odpowiedź polityka trwała 14 minut. Biden powoływał się na własne doświadczenia kontaktu ze zjawiskiem przemocy domowej i rozmowy z ofiarami. Zasugerował również, że jedną z przyczyn trwania problemu jest brytyjskie "common law", czyli prawo oparte na precedensach. Problem przemocy wobec kobiet nazwał "problemem kulturowym".
"Poważnym przewinieniem jest podniesienie przez mężczyznę ręki na kobietę albo na dziecko. Wiele osób stara się temu zaradzić zmieniając kulturę traktowania kobiet w Ameryce" - stwierdził Biden. "Chodzi o fundamentalną zmianę kultury" - dodał. Chwilę później padły słowa o "małej, nieprzyzwoitej tajemnicy" - Biden przedstawił problem zamiatania pod dywan sprawy przemocy domowej jako jedno z najpoważniejszych przyczyn utrzymywania się zjawiska.
"Mama zapytała, co robiłam w barze"
Podczas kilkunastominutowej wypowiedzi Biden wspominał pracę w Senacie. W kontekście przemocy domowej jako "problemu kulturowego" przytoczył wspomnienia z rozmowy z nowojorską modelką, bitą i oszpeconą na zlecenia właściciela mieszkania, które wynajmowała.
Kobieta chciała opowiedzieć o tej sprawie w Senacie. Według własnej relacji, Biden poprosił ją wcześniej o rozmowę. "Zadałem pytanie: co twoja mama powiedziała, gdy się dowiedziała? Mama zapytała, co robiłam w barze" - relacjonował rozmowę polityk i kontynuował: "Co powiedziała twoja przyjaciółka? Jak krótką miałaś spódnicę? Czy nosiłaś stanik?". Biden przywołał typowe pytania, zadawane ofiarom przemocy, by mówić o problemie kulturowym dotyczącym przypisywania ofiarom winy za czyny ich oprawców. "Żaden mężczyzna nie ma prawa, pod żadnymi warunkami, kropka, jeśli nie ma zgody na dotknięcie kobiety" - dodał.
Biden przytoczył później statystki dotyczące przemocy wobec kobiet na amerykańskich uczelniach. Bezpośrednio po tym wypowiedział cytowane na Twitterze słowa o "kulturze".
Cały fragment brzmiał następująco: "Chodzi o zmianę kultury, naszej kultury, naszej kultury. Ona nie jest importowana z żadnego afrykańskiego czy azjatyckiego narodu. To nasza angielska kultura prawna, nasza europejska kultura, która mówi, że to wszystko jest właściwe".
Edytor wideo - skuteczne narzędzie dezinformacji
Według Samuela Woolleya, eksperta ds. dezinformacji z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin w Stanach Zjednoczonych, prosty zabieg polegający na wycięciu fragmentu nagrania to potężne narzędzie w rękach osób wprowadzających do obiegu fałszywe informacje.
"Nagrania wideo wyjęte z kontekstu i wybiórczo montowane filmy prawdopodobnie będą miały bardziej niszczące działanie w 2020 r. niż nagrania deep fake czy wideo zwierające fałszywe informacje" - napisał na Twitterze Woolley.
W tweecie przypomniał już zidentyfikowane przykłady podobnych dezinformacji. O jednym ze zmanipulowanych nagrań z wykorzystaniem wizerunku Nancy Pelosi pisaliśmy już w Konkret24.
"Zbliża się dezinformacyjne tsunami", pisze bloger polityczny związany z "Washington Post". Jego zdaniem, abstrahując czy Joe Biden miał rację powołując się na anglosaskie korzenie kultury prawnej USA, manipulacja wideo jest niezwykle groźna. "Nie ma już żadnej wymówki, aby ignorować wiele ostrzeżeń, które już zobaczyliśmy", pisze na stronie dziennika.
Czy Nancy Pelosi jąkała się podczas wystąpienia?
W maju ubiegłego roku w mediach społecznościowych pojawiło się nagranie z udziałem Nancy Pelosi. Spikerka Izby Reprezentantów mówiła w nim powoli i niewyraźnie, co wielu komentujących uznało za zachowanie pod wpływem alkoholu. W rzeczywistości nagranie zostało zmanipulowane - spowolnione, co powodowało wrażenie, że kongresmenka nie mówi w naturalny sposób.
Inne nagranie z Pelosi zamieścił wówczas także prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump - była to kompilacja wypowiedzi spikerki z cytatem "Pelosi jąka się podczas konferencji" jako opisem nagrania.
To zestawienie krótkich, kilkusekundowych fragmentów wypowiedzi, podczas których kongresmenka zawiesza głos, zamyśla się. Wydaje się, że i w tym przypadku ma trudność z wypowiedzią, zmaga się z niedyspozycją fizyczną, bądź - jak sugerowali niektórzy internauci - jest pod wpływem alkoholu.
Nagranie zawierało prawdziwe wypowiedzi kongresmenki, jednak zmontowano w jeden klip tylko takie, które sugerowały jej niedyspozycję bądź brak profesjonalizmu.
Czy Greta Thunberg potrafi mówić bez kartki?
Ofiarą podobnej manipulacji padła szwedzka aktywistka Greta Thunberg. Na platformie YouTube i później na portalu Wykop zamieszczono nagranie wideo z fragmentem konferencji prasowej z września 2019 r., na której wyjaśniano przyczyny złożenia przez Thunberg i 15 innych dzieci skargi w ONZ na pięć dużych gospodarek światowych za, ich zdaniem, łamanie praw człowieka przez niepodejmowanie stosownych działań na rzecz powstrzymania negatywnych zmian klimatycznych.
fałsz
Wideo trwa około minuty - dziennikarz zadaje Thunberg po angielsku pytanie o przekaz, który nastolatka kieruje do światowych przywódców. Młoda Szwedka sięga po mikrofon i po kilkusekundowej chwili wahania zaczyna odpowiadać, ale prosi o powtórzenie pierwszego z pytań, co wywołuje wesołość uczestników spotkania. - Przesłanie, które chcemy skierować dotyczy tego, że mamy dość i... - powiedziała Thunberg. Po zawieszeniu głosu nie kontynuowała odpowiedzi, ale zapytała: "Może ktoś inny chce odpowiedzieć? Nie mogę mówić w imieniu wszystkich".
W sieci wideo komentowane było jako dowód na nieumiejętność spontanicznego wypowiadania się Thunberg oraz na to, że potrafi mówić tylko wyuczone przekazy. - Nie ma skryptu, nie ma jazdy - napisał udostępniający film internauta.
Niewielu internautów poświęci czas na ustalenie kontekstu opisanej sytuacji i zapoznanie się z zapisem wideo z całej konferencji. Z całości nagrania z konferencji widocznym jest, że Thunberg była gotowa udzielać odpowiedzi, ale chciała dać pierwszeństwo innym młodym aktywistom obecnym na sali. Podczas spotkania sama Thunberg również zabierała głos, a jej wypowiedzi były spójne i zrozumiałe.
Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie tytułowe: Shutterstock/Twitter
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock/Twitter