Między wiarą a nauką: jak duchowni dezinformują o koronawirusie


Meksykański pastor zaleca przemysłowy wybielacz jako lek na COVID-19. Pastor w Brazylii sprzedawał fasolę rzekomo leczącą koronawirusa. Małżeństwo pastorów z Argentyny głosi, że szczepionka jest nośnikiem tajnego implantu. Religijne wspólnoty w Ameryce Łacińskiej - i nie tylko, bo także na przykład w Indiach - stały się celem dezinformacji szerzonej przez duchownych.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W religijnych wspólnotach Ameryki Łacińskiej rozpowszechniane jest wiele szkodliwych i błędnych informacji na temat koronawirusa - zwracają uwagę dziennikarze portalu First Draft, zajmującego się m.in. badaniem zjawiska fake newsów. Analizując zdobywające popularność teorie, doszli do wniosku, że w miarę rozprzestrzeniania się pandemii na kontynencie niektóre chrześcijańskie środowiska znalazły się między wiarą a nauką. Bo dezinformację szerzą przedstawiciele kościołów.

Koronawirus w Brazylii
Koronawirus w Brazyliitvn24

Pastor namawia do kuracji wybielaczem

Facebookowa strona meksykańskego pastora Oscara Gutierreza ma 219,4 tys. obserwatorów i 97,2 tys. polubień (stan z 20 września). Osoby takie jak pastor Gutierrez propagują niesprawdzone i potencjalnie niebezpieczne metody leczenia COVID-19 oraz wykorzystują strach do promowania postaw antyszczepionkowych - stwierdzają dziennikarze First Draft.

30 lipca pastor opublikował na Facebooku nagranie, w którym przekonuje, że roztwór chlorynu sodu, czyli przemysłowy wybielacz, leczy i zapobiega COVID-19. Gutierrez twierdził też, że roztwór ów, znany jako "cudowny roztwór mineralny" ("miracle mineral solution", MMS), jest zwalczany po to, by za pomocą szczepionki można było wprowadzić mikroczipy do kontroli DNA ludzi (MMS jest sprzedawany w wielu państwach jako rzekome lekarstwo na szereg poważnych chorób).

Pod koniec sierpnia portal fact-checkingowy Chequeado poinformował, że do tej pory roztwór chlorynu sodu spowodował co najmniej dwa zatrucia i dwa zgony w Argentynie. Zwolennicy terapii typ roztworem, do których należy pastor Gutierrez, twierdzą jednak, że środek jest bezpieczny.

Co ciekawe, pastor Gutierrez utworzył swoją stronę na Facebooku 7 maja - w środku pandemii i szybko zdobył tysiące obserwujących. Jego najpopularniejszy film promujący MMS miał ok. 2,2 mln wyświetleń i 57 tys. udostępnień. Facebook oznaczył materiał jako fałszywą informację.

Strona meksykańskiego pastora uczestniczy w programie Facebooka pozwalającym na monetyzację transmisji na żywo. Oglądający mogą kupować specjalne gwiazdki i wysyłać je nadawcom podczas transmisji.Za każdą otrzymaną gwiazdkę Facebook płaci twórcy 0,01 dolara.

Arcybiskup: szczepionka zrobiona z komórek płodów po aborcji

First Draft zwraca uwagę, że przywódcy religijni mogą wykorzystywać zaufanie społeczne, jakim się cieszą, by legitymizować potencjalnie niebezpieczne pomysły za pośrednictwem niezależnych chrześcijańskich sieci informacyjnych i mediów społecznościowych. Ale chrześcijańskie wspólnoty latynoamerykańskie nie są jedynymi, które padają ofiarą wprowadzających w błąd twierdzeń i nieprawdziwych informacji o pandemii.

W czerwcu hiszpański arcybiskup Antonio Cañizares Llovera podczas mszy Bożego Ciała oznajmił, że "diabeł znajduje się wewnątrz pandemii, próbując prowadzić badania nad szczepionkami i lekarstwami". "Mamy do czynienia z bardzo przykrą wiadomością: że jedna ze szczepionek jest zrobiona z komórek płodów pochodzących z aborcji" - stwierdził duchowny. Wypowiedź arcybiskupa szeroko komentowały hiszpańskie media, m.in. dziennik "La Vanguardia" i stacja RTVE.

Podobne obawy wobec szczepionki wyrażał publicznie arcybiskup Sydney Glenn Davies - informował australijski serwis News.com.au.

Jak przypomina redakcja First Draft, praktyka stosowania komórek wyhodowanych z płodu abortowanego w 1972 r. jest powszechna w rozwoju szczepionki od dziesięcioleci.

W Indiach hinduscy przywódcy religijni i polityczni promowali tezę, że mocz krów jest lekarstwem na COVID-19. Twierdzili ponadto, że koronawirus zniknie w Indiach po ukończeniu kontrowersyjnej świątyni hinduskiego bóstwa Rama. Zbudowana na miejscu meczetu, zniszczonego przez tłum w 1992 roku, jest ważnym symbolem hinduskiej nacjonalistycznej narracji promowanej przez premiera Indii Narendra Modi.

Stwierdzenie, że szczepionka przeciwko polio zawiera produkty wieprzowe lub składniki toksyczne jest często rozpowszechniane przez muzułmańskich duchownych. Te nieprawdziwe informacje o szczepionce utrudniły walkę z polio w większości muzułmańskim Pakistanie.

Na koronawirusa cudowna fasola i konsekrowane oleje

Niektórzy duchowni w Ameryce Łacińskiej w czasie pandemii promowali fałszywe i potencjalnie niebezpieczne preparaty mające rzekomo leczyć COVID-19 lub zapobiegać zakażeniu koronawirusem. W Brazylii ewangelicki pastor Valdemiro Santiago sprzedawał fasolę rzekomo leczącą COVID-19. Jedna sztuka kosztowała tysiąc brazylijskich realów (ok. 180 dolarów lub ok. 660 zł). Trwa dochodzenie prokuratora federalnego Brazylii w tej sprawie.

Koronawirus w Argentynie
Koronawirus w Argentynietvn24

Za to policja w brazylijskim mieście Porto Alegre bada sprawę pastora Sílvio Ribeiro podejrzanego o szarlataństwo. 1 marca Ribeiro zorganizował wydarzenie, które było reklamowane i transmitowane w mediach społecznościowych. "Przyjdźcie, ponieważ odbędzie się namaszczenie konsekrowanym olejem... by uodpornić się na jakąkolwiek epidemię, wirusa lub chorobę!" - informowała ulotka promująca wydarzenie.

Z kolei meksykański pastor Gutierrez spopularyzował pracę Andreasa Kalckera, rzekomego niemieckiego naukowca i znanego rzecznika ruchu antyszczepionkowego. Butelki CDS, które pastor promuje w swoich transmisjach na Facebooku, są oznaczone nazwiskiem Kalckera i wersetem z Ewangelii św. Jana 10:10: "Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości".

Teorie spiskowe szerzone przez pastorów

Teorie spiskowe szerzone w globalnych społecznościach antyszczepionkowych zostały entuzjastycznie przyjęte przez niektórych działaczy religijnych we wspólnotach Ameryki Łacińskiej. 6 maja podczas transmisji na żywo na Instagramie dla ponad 390 tys. obserwatorów pastora Miguela Arrázola jeden z zaproszonych gości, ewangelicki pastor Ruddy Gracia, stwierdził, że "za obowiązkową szczepionką kryje się czip stworzony przez Billa Gatesa o nazwie ID2020".

Według teorii spiskowej o nazwie ID2020 Bill Gates zamierza przejąć kontrolę nad ludźmi poprzez wprowadzenie do ich organizmów mikroczipów. W Konkret24 opisaliśmy polskie przykłady szerzenia się tej teorii.

Według pastora Gracii za pomocą mikroczipa Gates stworzy globalny rejestr wszystkich, którzy zostali zaszczepieni. "To jest początek platformy Antychrysta, kiedy przyniesie on znak 666 i sprawi, że nie będziesz mógł otrzymać paszportu, podróżować, mieć licencji, kupować lub sprzedawać bez tego czipa" - przekonywał.

Natomiast małżeństwo ewangelickich pastorów z Argentyny - Fernando i Viviana Vienni - w maju opublikowało na Facebooku wpis wzywający do bojkotowania szczepień. Przekonywali m.in., że szczepionka jest nośnikiem tajnego implantu pochodzącego od rzekomych masonów takich jak Gates.

Szerzenie dezinformacji we wspólnotach chrześcijańskich Ameryki Łacińskiej jest korzystne dla niezależnych mediów chrześcijańskich - mogą wzmacniać narracje, które niekoniecznie przekażą inne media. W czerwcu hiszpańskojęzyczny chrześcijański portal Bibliatodo opublikował historię o burzy gradowej w Chinach, gdzie lód miał rzekomo kształt koronawirusa. Nietypowy kształt gradu połączono z końcem świata i cytowano rabina, który twierdzi, że burza była boską interwencją, związaną z siódmą plagą opisaną w Biblii - informuje First Draft.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, First Draft; zdjęcie: Forum/Reuters

Pozostałe wiadomości

Po ogłoszeniu projektu budżetu na 2025 rok podniosły się głosy oburzenia, że rząd Donalda Tuska dał jeszcze więcej pieniędzy Kancelarii Prezydenta, Krajowej Radzie Sądownictwa czy Trybunałowi Konstytucyjnemu. Premier i minister finansów tłumaczą, że to tak zwane budżetowe "święte krowy". O które instytucje chodzi i jak rosły ich budżety w ostatnich latach? Wyjaśniamy.

Budżety "świętych krów". Jak rosły?

Budżety "świętych krów". Jak rosły?

Źródło:
Konkret24

Skąd się wzięła opowieść o uleczeniu salcesonem pewnej wegetarianki przez księdza Michała O.? Jego obrońca twierdzi teraz, że to "totalnie bzdurna historia". A my sięgnęliśmy do książki, którą napisał sam egzorcysta.

Salceson i egzorcyzmy. "Totalnie bzdurna historia"? Oto słowa księdza

Salceson i egzorcyzmy. "Totalnie bzdurna historia"? Oto słowa księdza

Źródło:
Konkret24

Według posła Janusza Kowalskiego po odrzuceniu przez PKW sprawozdania komitetu wyborczego PiS będzie można "w sposób skuteczny windykować członków PKW z własnych majątków za straty związane z tą decyzją". Czyli że za straty finansowe partii mieliby odpowiadać osobiście członkowie PKW. Prawnicy, pytani o taką możliwość, nie mają złudzeń.

Kowalski chce "windykować Ryszarda Kalisza do ostatniej złotówki". To możliwe?

Kowalski chce "windykować Ryszarda Kalisza do ostatniej złotówki". To możliwe?

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy w szkołach podstawowych ruszył rozszerzony program szczepień przeciw wirusowi HPV, w mediach społecznościowych rozkręca się dezinformacja na temat ich skuteczności. Według jednego z przekazów szczepienia na HPV w Australii wcale nie przyniosły skutku. Tłumaczymy, na czym polega manipulacja przy cytowaniu tych danych - i nie tylko.

Po szczepieniach na HPV "liczba zachorowań nie zmalała"? Manipulacja na danych

Po szczepieniach na HPV "liczba zachorowań nie zmalała"? Manipulacja na danych

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marek Suski na mazowieckich dożynkach rozprawiał o "pomysłach obecnej władzy", a jako przykład podał "podręcznik do pierwszej klasy, gdzie dzieciom tłumaczy się, co to jest LGBT, lesbijki, geje i tak dalej". MEN wyjaśnia, że to "dezinformacja ze strony PiS" i że wciąż obowiązują podręczniki zatwierdzone przez poprzedni rząd. Wypowiedź posła Suskiego to powielanie fałszywego przekazu z mediów społecznościowych.

Suski opowiada o "podręczniku do pierwszej klasy". Co poseł mógł zobaczyć

Suski opowiada o "podręczniku do pierwszej klasy". Co poseł mógł zobaczyć

Źródło:
Konkret24

Szczepienie, którego miało nie być. Strzykawka bez igły. Film mający to pokazywać, jest rozsyłany znowu w sieci jako dowód, że Kamala Harris wcale nie przyjęła szczepionki na koronawirusa. Nagranie jest prawdziwe, ale towarzyszący mu przekaz to fake news.

Kamala Harris, szczepienie i "oszustwo na światową skalę"? Tajemnica strzykawki

Kamala Harris, szczepienie i "oszustwo na światową skalę"? Tajemnica strzykawki

Źródło:
Konkret24

Posłowie opozycji alarmują, że Donald Tusk "szykuje totalną cenzurę w sieci", przygotowując ustawę o specjalnych uprawnieniach dla szefa ABW. Rzeczywiście, miałby on otrzymać możliwość usuwania niektórych przekazów z internetu. Wyjaśniamy, skąd pomysł tego prawa i o co w nim chodzi.

Uprawnienia ABW to "totalna cenzura"? Co zmieni nowa ustawa

Uprawnienia ABW to "totalna cenzura"? Co zmieni nowa ustawa

Źródło:
Konkret24

Ponad dwadzieścia fałszywych bądź wprowadzających w błąd wypowiedzi padło podczas debaty telewizyjnej kandydatów na prezydenta Stanów Zjednoczonych Kamali Harris i Donalda Trumpa. Więcej nieprawd wypowiadał były prezydent, ale i kandydatka demokratów nie zawsze wyrażała się precyzyjnie. Przedstawiamy fact-checking wybranych fragmentów tego pojedynku.

Debata Harris-Trump. W pojedynku na fałszywe tezy wygrany jest pewny

Debata Harris-Trump. W pojedynku na fałszywe tezy wygrany jest pewny

Źródło:
Konkret24, CNN, PolitiFact, AP, New York Times

Komentarze o "wychudzonym", "zmaltretowanym psychicznie" księdzu Michale O. podbijają emocjonalnie tezę polityków PiS i Suwerennej Polski, jakoby duchowny został niewinnie aresztowany. Opozycja podaje dwa "dowody" na takie twierdzenie - oba są manipulacją.

PiS o Funduszu Sprawiedliwości: zasady takie same, ksiądz siedzi za "zły statut". Dwie nieprawdy

PiS o Funduszu Sprawiedliwości: zasady takie same, ksiądz siedzi za "zły statut". Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkre24

"Mam zamiar zrobić niezłą awanturę" - zapowiedział na swoim profilu poseł klubu Konfederacji Roman Fritz na początku września. Chodzi mu o dwa przedmioty w szkole podstawowej: "Kultura i historia Niemiec" oraz "Historia i kultura Ukrainy". Według niego są obowiązkowe. To nieprawda. Wyjaśniamy, skąd się wzięły na liście.

Poseł chce "zrobić niezłą awanturę" o dwa przedmioty. I manipuluje

Poseł chce "zrobić niezłą awanturę" o dwa przedmioty. I manipuluje

Źródło:
Konkret24

Seria wpisów w serwisie X wywołała dyskusję o tym, że Donald Tusk i jego rząd zatrzymują inwestycję w Centralny Port Komunikacyjny, by skorzystały na tym Niemcy. Niemiecki przewoźnik towarowy ogłosił bowiem rozbudowę portu cargo we Frankfurcie nad Menem. Wyjaśniamy, dlaczego tej inwestycji i budowy CPK nie należy porównywać.

"Niemieckie CPK" we Frankfurcie. Fałsz i manipulacja o inwestycji Lufthansy

"Niemieckie CPK" we Frankfurcie. Fałsz i manipulacja o inwestycji Lufthansy

Źródło:
Konkret24

Popularność w sieci zdobył film pokazujący, jakoby - według komentarzy internautów - aktywista klimatyczny zablokował autem rolnikowi wjazd na farmę, więc ten usunął samochód za pomocą wózka widłowego. Zdarzenie nie miało jednak związku z aktywistami klimatycznymi, a nagranie jest sprzed trzech lat, nie pochodzi z Polski.

Aktywista klimatyczny zablokował rolnikowi wjazd na farmę? Co to za nagranie

Aktywista klimatyczny zablokował rolnikowi wjazd na farmę? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

"Prawda zwyciężyła", "ostateczny dowód na zbrodnie globalistów" - tak internauci komentują doniesienia o rzekomym wyroku Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, który miał uznać, że szczepionki na COVID-19 nie są szczepionkami. Nie pierwszy raz ten przekaz jest rozpowszechniany w sieci. Jest nieprawdziwy.

Szczepionki na COVID-19 "nie są szczepionkami"? Sąd w USA tak nie stwierdził

Szczepionki na COVID-19 "nie są szczepionkami"? Sąd w USA tak nie stwierdził

Źródło:
Konkret24

- Nie dotykaliśmy publicznych pieniędzy - oświadczyła ministra edukacji Barbara Nowacka, odpowiadając na pytanie o finansowanie Campusu Polska Przyszłości w 2023 roku. Jak jednak sprawdziliśmy, zarówno w tamtym, jak i w tym roku samorządy wspierały finansowo organizację Campusu. W 2024 roku zapłaciły w sumie ponad 840 tysięcy złotych.

Campus Polska. "Ani złotówki pieniędzy publicznych"? Sprawdziliśmy

Campus Polska. "Ani złotówki pieniędzy publicznych"? Sprawdziliśmy

Źródło:
Konkret24

Prezydencki minister Marcin Mastalerek, podkreślając osiągnięcia Andrzeja Dudy jako prezydenta, przypomniał, że Duda jest "jedynym prezydentem od wielu lat, który zwiększył swoje kompetencje". To prawda. Mastalerek nie wyjaśnił jednak, dzięki czemu te zmiany były możliwe i jak naruszają prawo. Przypominamy więc.

"Prezydent, który zwiększył swoje kompetencje". Oto jak bardzo

"Prezydent, który zwiększył swoje kompetencje". Oto jak bardzo

Źródło:
Konkret24

W ramach zbiórki na PiS partia zebrała już ponad cztery miliony złotych, a jej politycy chwalą się w sieci dokonanymi przelewami. Były prezes Orlenu, a teraz europoseł PiS Daniel Obajtek deklaruje, że może wpłacać nawet więcej, niż prosił Jarosław Kaczyński. Na jego przykładzie tłumaczymy, ile rzeczywiście posłowie PiS mogą przelać na konto partii.

Obajtek: mogę wpłacić na PiS "więcej niż 5 tysięcy złotych". Może?

Obajtek: mogę wpłacić na PiS "więcej niż 5 tysięcy złotych". Może?

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w mediach społecznościowych - również w polskich - generuje nagranie z lotniska na Wyspach Kanaryjskich. Według internautów film pokazuje, że rząd Hiszpanii "zamknął wszystkie lotniska" na tych wyspach i wpuszcza na kontynent tylko migrantów z Afryki. Wielu wierzy w ten fałszywy, wręcz absurdalny przekaz.

Lotniska na Wyspach Kanaryjskich zamknięte z powodu imigrantów? Sprawdzamy

Lotniska na Wyspach Kanaryjskich zamknięte z powodu imigrantów? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

"Powielaczowe prawo minister Leszczyny", "furtka Tuska" - tak komentowane są opublikowane kilka dni temu wytyczne Ministerstwa Zdrowia w sprawie dostępu do aborcji. Czy słusznie? Prawnicy tłumaczą, o co w nich chodzi. I dlaczego "zmiana realiów" nie oznacza wcale zmiany prawa.

"Furtka Tuska"? Czy wytyczne rządu w sprawie aborcji zmieniają prawo

"Furtka Tuska"? Czy wytyczne rządu w sprawie aborcji zmieniają prawo

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen zaczął już swoją kampanię jako kandydat na prezydenta w wyborach w 2025 roku. Prowadząc taką autopromocję czy prekampanię, polityk Konfederacji wykorzystuje - zdaniem ekspertów - "szarą strefę polskiej polityki". A raczej polskiego prawa, bo żadne przepisy tego nie zakazują i żadne nie przewidują kar.

Mentzen ruszył z kampanią,"łamiąc prawo"? Oto "szara strefa polskiej polityki"

Mentzen ruszył z kampanią,"łamiąc prawo"? Oto "szara strefa polskiej polityki"

Źródło:
Konkret24

Poseł Marcin Warchoł ogłosił, że rząd "wprowadzi nowy podatek audiowizualny". To nieprawda. W rządowych dokumentach postuluje się likwidację abonamentu radiowo-telewizyjnego i finansowanie mediów publicznych wprost z budżetu państwa. Samego projektu odpowiedniej ustawy jeszcze nie ma.

Rząd Tuska wprowadza "nowy podatek audiowizualny"? Wyjaśniamy

Rząd Tuska wprowadza "nowy podatek audiowizualny"? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z liczebnością obecnego rządu Donalda Tuska? Według opozycji za czasów Zjednoczonej Prawicy gabinety nie były tak liczne jak teraz. A według ministry Katarzyny Kotuli liczebność rządu Tuska wcale nie jest rekordowa. Policzyliśmy więc - do rekordu brakuje niewiele.

"Rekordowo" liczny rząd Tuska? Policzyliśmy

"Rekordowo" liczny rząd Tuska? Policzyliśmy

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak w Southport nożownik zabił troje dzieci, przez Wielką Brytanię przeszła fala protestów, w ich wyniku niektórym uczestnikom wytoczono sprawy sądowe. Zapadające teraz wyroki są wykorzystywane do szerzenia fałszywych, antymigranckich przekazów, jakoby za wymachiwanie brytyjską flagą czy okrzyki o "odzyskaniu kraju" karano obywateli więzieniem. To nieprawda, wyroki dotyczą innych czynów.

Kara więzienia za patriotyczne zachowania obywateli? Nie za to

Kara więzienia za patriotyczne zachowania obywateli? Nie za to

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń w mediach społecznościowych generuje zdjęcie rzekomo zrobione w pociągu polskim kibicom jadącym na mecz piłkarski. Uwagę przyciąga stolik między fotelami. Jednak nie są to polscy kibice.

"Zakupy młodzieży w Warsie"? To nie Wars i nie pociąg Warszawa-Szczecin

"Zakupy młodzieży w Warsie"? To nie Wars i nie pociąg Warszawa-Szczecin

Źródło:
Konkret24

Zaczęła się zbiórka na PiS. Partia po odrzuceniu przez PKW sprawozdania jej komitetu wyborczego podała konto do wpłat. Prosi wpłacających o podanie numeru PESEL - co budzi wątpliwości ekspertów. Na co zezwala prawo, jeśli chodzi o finansowe wpieranie partii, a czego zabrania? Wyjaśniamy.

"Narodowa zrzuta" na PiS. Co jest, a co nie jest prawnie dozwolone

"Narodowa zrzuta" na PiS. Co jest, a co nie jest prawnie dozwolone

Źródło:
Konkret24

"Zabrali PiS całą subwencję", "PiS pozbawione subwencji w całości" - taki przekaz niesie się w sieci, a podgrzewają go politycy partii Jarosława Kaczyńskiego. To jednak błędna interpretacja decyzji PKW o odrzuceniu sprawozdania Komitetu Wyborczego PiS. Bo decyzja o rocznej subwencji dla partii PiS jeszcze nie zapadła.

PiS "pozbawiony całej subwencji"? Jeszcze nie

PiS "pozbawiony całej subwencji"? Jeszcze nie

Źródło:
Konkret24

Decyzja Państwowej Komisji Wyborczej sprawia, że w najbliższych latach Prawo i Sprawiedliwość może stracić kilkadziesiąt milionów złotych. Pokazujemy, ile dokładnie.

PKW odrzuciła sprawozdanie z kampanii PiS. Ile straci partia?

PKW odrzuciła sprawozdanie z kampanii PiS. Ile straci partia?

Źródło:
Konkret24