Internauci piszą o "aferze w Krakowie", gdzie rzekomo nowe mieszkania zostaną przekazane ukraińskim uchodźcom, zamiast polskim rodzinom - ale to zmanipulowany przekaz. Wyjaśniamy, o jaką sytuację chodzi.

Podawana w sieci wiadomość o rzekomych "kradzieżach w sklepach i supermarketach" dokonywanych przez uchodźców z Ukrainy oraz "stratach polskich przedsiębiorców" to część kampanii dezinformacyjnej towarzyszącej rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Celem jest zniechęcenie Polaków do pomocy uchodźcom.

W lutym zmarło w Polsce ponad 41 tysięcy osób - to najwięcej w tym miesiącu od co najmniej 2016 roku, choć mniej niż w styczniu. Wzrost zgonów rok do roku odnotowano w dziewięciu województwach. W 11 województwach co najmniej 15 procent stanowiły zgony z COVID-19.

Wizerunki znanych postaci są wykorzystywane do preparowania fałszywych przekazów związanych z wojną w Ukrainie - dla ich twórców nie ma zna znaczenia, czy chodzi o królową angielską, czy znanego narodowca.

Ręka "przechodząca" przez mikrofon, ucięte ramię Putina, odbicie w dzbanku - takie dowody na manipulacje w nagraniu ze spotkania Putina ze stewardesami publikowali w sieci internauci. Film wzbudził ogromną dyskusję. Na prośbę Konkret24 przeanalizował go ekspert od montażu - i tłumaczy, skąd ta dyskusja.

Nie ma placówek obsługujących tylko Polaków czy tylko obywateli Ukrainy; o kolejności przyjęcia do lekarza decyduje stan zdrowia pacjenta - podkreśla resort zdrowia w reakcji na post informujący, że w jednym ze szpitali "teraz przyjmują tylko Ukraińców i z wypadków". NASK zaleca czujność wobec kontrowersyjnych informacji pojawiających się w internecie.

Ludność cywilna jest ofiarą inwazji Rosji, lecz nie wszystkie rozpowszechniane w sieci zdjęcia mające to pokazywać rzeczywiście pochodzą z Ukrainy. Fotografie rannej dziewczynki oraz mężczyzny, który stracił dom, są stare i powstały w innych krajach.

Rosyjska inwazja na Ukrainę jest wykorzystywana przez środowiska antyszczepionkowe do szerzenia w sieci teorii spiskowej, jakoby pod osłoną wojny międzynarodowa społeczność chciała przeforsować "globalny traktat pandemiczny" dający WHO "potężną władzę nad światem". Tłumaczymy, na czym polega fałsz i manipulacja w tej teorii.

Częścią wojny informacyjnej, która towarzyszy inwazji Rosji na Ukrainę, są fake newsy tworzone pod marką dużego medium. To celowe fałszerstwa mające dyskredytować media, które rzekomo wyolbrzymiają to, co się teraz dzieje w Ukrainie.

"Nad Polską latają ruskie samoloty", "to jak jest z tymi sankcjami?" - zastanawiają się użytkownicy mediów społecznościowych, notując zauważone loty. To prawda, że przestrzeń powietrzną nad całą Unią Europejską zamknięto dla rosyjskich samolotów - lecz są wyjątki.

Wiadomość o zestrzeleniu rosyjskiego samolotu w pobliżu Odessy podawano w mediach społecznościowych zilustrowaną archiwalnym zdjęciem. Ta fotografia nie powstała podczas wojny w Ukrainie.

Po ataku Rosjan na Zaporoską Elektrownię Atomową w Ukrainie w polskim internecie narasta dezinformacja na temat możliwego promieniowania i konieczności zakupu płynu Lugola. To fałszywe informacje. Ostrzegamy: płynu Lugola nie należy przyjmować, nawet "na wszelki wypadek".

Zgodnie z celem prorosyjskiej dezinformacji - czyli podważaniem faktu inwazji na Ukrainę - o słynnym zdjęciu zrobionym pierwszego dnia ataku pisze się, że "nie ma nic wspólnego z wojną w 2022 roku" i jest efektem "planu globalistów". Lecz to jest prawdziwe zdjęcie i prawdziwa ofiara rosyjskich pocisków.

Rozsyłane w sieci zdjęcie mające przedstawiać ostrzelany pod Kijowem "pociąg paliwowy z Białorusi wraz z torami" to obraz z katastrofy kolejowej w Polsce 12 lat temu. Błędnie wykorzystuje się go do ilustracji bieżących wydarzeń.

Typowymi fake newsami i dezinformacją wojenną nazywa samorząd Przemyśla nagły wysyp wpisów w mediach społecznościowych na temat rzekomej agresji ze strony uchodźców o "nieukraińskim" wyglądzie. Policja informuje, że nie odnotowano zwiększonej liczby przestępstw - a wpisy tej treści mają wywoływać negatywne reakcje. Bo tak właśnie działa dezinformacja.

Będą służyć w międzynarodowym batalionie - piszą internauci o Gruzinach, którzy rzekomo "przylecieli pomóc Ukraińcom". To komentarze do nagrania pokazującego gruzińskiego żołnierza wysiadającego z samolotu. Nie jest to jednak ani aktualny film, ani lotnisko w Ukrainie.

Celem ataku Rosji na Ukrainę jest likwidacja sieci tajnych laboratoriów wytwarzających broń biologiczną - to nagłaśniana teraz w internecie teoria spiskowa, która powiela prorosyjską narrację. To fałsz. USA zaprzeczyły, że w Ukrainie są amerykańskie laboratoria wojskowe.

Podawane w mediach społecznościowych informacje o walczących ukraińskich pilotach nie zawsze są ilustrowane zdjęciami akurat tych osób. Radzimy uważać przy rozpowszechnianiu takich wpisów.

Rozsyłana w sieci rzekoma okładka kolejnego wydania amerykańskiego magazynu "Time", na której widać zdjęcie Putina z hitlerowskim wąsikiem, nie jest prawdziwa.

Według rozsyłanych w sieci postów przywódca Czeczenii Ramzan Kadyrow miał powiedzieć w swoim wystąpieniu, że Czeczeni "nie chcą i nie mają ochoty walczyć z narodem ukraińskim". Lecz udostępniane wideo jest montażem z tego wystąpienia - całość nie daje złudzeń, że Kadyrow wesprze Rosję.

Ogromną popularność zdobyło w mediach społecznościowych zdjęcie pokazujące żołnierzy ukraińskich i białoruskich, którzy mają walczyć teraz z rosyjskim agresorem. Ale to stara fotografia, krąży w sieci co najmniej od sześciu lat.

Popularne w sieci nagranie pokazujące rzekomo zestrzelenie rosyjskiego samolotu ma już setki tysięcy wyświetleń. Nie jest autentyczne.

Krótko po ataku Rosji na Ukrainę w sieci zaczęły krążyć fragmenty nagrania przedstawiającego między innymi przesłuchiwanie ukraińskich wojskowych przez prorosyjskich separatystów. Ostrzegamy: wbrew opisom dołączanym do filmów nie przedstawiają one aktualnych wydarzeń.

W mediach społecznościowych krąży krótkie wideo, na którym widać jak transporter opancerzony jest obrzucany koktajlami Mołotowa. To jest nagranie z Kijowa - ale z 2014 roku.

Zdjęcie dzieci obserwujących przejazd czołgów z ukraińską flagą jest rozsyłane w internecie z opisem "dzieci wojny" jako aktualne – to nieprawda. Fotografia jest stara.

Zanim Rosja zaatakowała Ukrainę, razem z prorosyjskimi separatystami przeprowadziła szereg prowokacji, które miały stanowić pretekst do interwencji. Prezentujemy materiały z akcji pod fałszywą flagą, które zostały zweryfikowane przez dziennikarzy i analityków.

Stare zdjęcia, materiały z innych części świata, dezinformujące wpisy. Napaść Rosji na Ukrainę wywołała lawinę informacji i komentarzy w mediach społecznościowych. Weryfikujemy to, co pierwszego dnia ataku publikowali internauci w sieci.

Czy Polska nie może nałożyć embarga na import węgla z Rosji bez decyzji Komisji Europejskiej? - zastanawiają się internauci, komentując wpis wiceministra Piotra Wawrzyka na Twitterze. Wywołał dyskusję. Sprawdzamy, czy wiceminister ma rację.

Liczba antyukraińskich i prorosyjskich komentarzy w polskiej sieci wzrosła nagle w ostatnich dniach. Powielają wątki z przemówienia Putina, w którym argumentował uznanie przez Rosję niepodległości dwóch separatystycznych republik na wschodzie Ukrainy. Przedstawiamy główne antyukraińskie narracje, które wybijają się teraz w polskim internecie.

Polacy są podatni na dezinformację - nawet mimo tego, że świadomość istnienia tego zjawiska jest już w naszym społeczeństwie wysoka. Jak wynika z raportu "Dezinformacja oczami Polaków", blisko jedna trzecia badanych uważa, że pandemia COVID-19 została zaplanowana, jedna czwarta wierzy w spisek klimatyczny, a co dziesiąty Polak uważa, że lądowanie Amerykanów na Księżycu było mistyfikacją.