Złośliwe komentarze pod adresem uchodźców z Ukrainy wzbudza w polskim i zagranicznym internecie film, który ma rzekomo pokazywać uchodźczynię zatrzymaną we Francji za posługiwanie się fałszywym dokumentem. Lecz to nagranie nie ma nic wspólnego z Ukrainą i uchodźcami.

Polski rząd zapowiada zakaz importu węgla z Rosji i nawołuje do tego inne kraje Unii Europejskiej. Ale wiceszef MSZ dyskusję o tym, jak dużo Rosja zarabia na eksporcie węgla do UE, określa "suflowaną z zagranicy". Sprzedaż którego surowca do UE daje więc Rosji największe dochody?

Wielu użytkowników polskiego Twittera chwali słowackich parlamentarzystów po obejrzeniu nagrania, na którym widać, jak dwóch z nich znieważa flagę Ukrainy. Do incydentu doszło jednak przed wojną - a film jest teraz wykorzystywany do wzbudzania nastrojów antyukraińskich.

"Kampania fake news przeciwko Rosji" - tak komentują internauci rozpowszechnianą w sieci informację, jakoby stacja CNN zmanipulowała relację ze Lwowa, nadając tak naprawdę z kanadyjskiego Edmonton. To nie jest prawda. Fałszywy przekaz uderzający w CNN jest częścią prokremlowskiej dezinformacji.

Prezydent Ukrainy śpiewający "Imagine" - tak opisane w YouTube nagranie i towarzysząca temu symbolika spowodowały, że wideo jest masowo udostępniane w mediach społecznościowych. Tylko że słynny utwór Johna Lennona śpiewa ktoś inny.

Prawie cztery miliony – na tyle szacuje się liczbę ukraińskich uchodźców, którzy od początku rosyjskiej inwazji opuścili swój kraj. Choć wojna trwa niewiele ponad miesiąc, już wywołała największy kryzys humanitarny w Europie i piąty na świecie pod względem wielkości w ostatnim półwieczu.

"Ruscy prędzej siebie są w stanie pokonać, niźli przeciwnika" - napisał jeden z internautów, komentując popularny w sieci film, na którym widać, jak mężczyźni rozładowują pociski i nagle następuje wybuch. Jednak film został przerobiony i na pewno nie pochodzi z trwającej wojny w Ukrainie.

Setki tysięcy odtworzeń w mediach społecznościowych ma nagranie z rzekomego otwarcia pierwszej restauracji Wujaszek Wania w Rosji w miejscu dotychczasowego lokalu McDonald's. Lecz ani nowa sieć jeszcze nie ruszyła, ani film nie jest prawdziwy.

Krążące w sieci nagranie z programu kabaretowego, w którym Władimir Putin rzekomo śmieje się z żartu, jaki na jego temat powiedział Wołodymyr Zełenski, wywołało liczne komentarze i pytania, czy jest prawdziwe. Wyjaśniamy.

Niedowierzanie i kpiny wśród internautów wywołuje zdjęcie rosyjskiego żołnierza z bronią pochodzącą z czasów drugiej wojny światowej opisane, że to "potężna rosyjska armia". Sprawdziliśmy – zdjęcie jest aktualne, ale żołnierz nie jest z rosyjskiej armii.

Wielu użytkowników Twittera i Facebooka uwierzyło, że film pokazujący helikoptery zestrzeliwane przez obronę przeciwlotniczą to obraz trwających walk w Ukrainie. Tymczasem to wirtualna rzeczywistość.

Rosyjska dezinformacja ponownie wykorzystuje ciężarną kobietę ze zbombardowanego szpitala w Mariupolu do negowania dokonanej tam zbrodni - szerzy przekaz, że kobieta, która "umarła na propagandowym filmiku po zbombardowaniu szpitala", teraz "jest częścią nowego filmu propagandowego". Oto jak rozpowszechniana jest ta fałszywa narracja.

Prawie 1500 przeanalizowanych profili, ponad 400 zgłoszonych jako szerzące dezinformację - to efekt pierwszego miesiąca akcji #WłączWeryfikację prowadzonej przez NASK. Jednak liczba zablokowanych kont jest znikoma.

Przed wybuchem wojny w Ukrainie w tekstach na tej stronie czytaliśmy, że szczepionki na COVID-19 to syf, a Ministerstwo Zdrowia to Ministerstwo Propagandy Covidowej. Teraz witryna Kancelarii Lega Artis publikuje teksty straszące przed uchodźcami z Ukrainy "żyjącymi na rachunek Polaków". Ostrzegamy przed korzystaniem z tych artykułów.

Internauci w Polsce i za granicą rozpowszechniają w ostatnich dniach wiadomość, że walczący w Ukrainie kanadyjski snajper Wali zginął "zaledwie 20 minut po wejściu do akcji w Mariupolu". To nieprawda - o czym zaświadczył sam Wali.

Opozycja i organizacje pozarządowe ostrzegają: poprawka PiS w tak zwanej ustawie o pomnikach umożliwi premierowi przekazywanie publicznych pieniędzy organizacjom pozarządowym kiedy zechce i którym zechce. Choć dzisiaj Senat ustawę odrzucił - wróci ona do Sejmu i to on zdecyduje o jej losie.

Filmy na TikToku oznaczone hasztagiem #Ukraina miały od początku wojny ponad 30 miliardów wyświetleń - lecz firma NewsGuard zbadała, że algorytmy tej aplikacji sprzyjają wyświetlaniu fake newsów. Zarówno antyukraińskich, jak i antyrosyjskich.

Mocno antyukraiński charakter mają rozpowszechniane w polskim internecie przekazy o tym, że Ukraina to "skupisko chorób zakaźnych", a uchodźcy mogą zarażać polio. Eksperci wyjaśniają, że w Polsce ryzyko zachorowania na polio jest małe dzięki wysokiemu poziomowi zaszczepienia i przestrzegają przed poddawaniem się fałszywej narracji budowanej na strachu.

Wiceszef MON Wojciech Skurkiewicz stwierdził w radiowym wywiadzie, że po przyjęciu 20 tys. uchodźców z Ukrainy możliwości Niemiec były "na wyczerpaniu". Jak sprawdziliśmy, Niemcy przyjęły już wielokrotnie więcej ukraińskich uchodźców.

Najwięcej osób przyjeżdżających z Ukrainy do Polski od początku wojny przekroczyło granicę w Medyce - ponad pół miliona. W pierwszym szczycie ucieczki przed wojną do naszego kraju wjeżdżało z Ukrainy ponad 140 tys. osób dziennie. Ostatnio jest ich mniej.

Dzięki wprowadzeniu danych uchodźców z Ukrainy do rejestru PESEL zostanie potwierdzona ich tożsamość - a to ułatwi im funkcjonowanie w naszym kraju. Zdaniem ekspertów polski PESEL nie wiąże się dla Ukraińców z żadnymi problemami w przyszłości.

Zdaniem internautów założyciel Światowego Forum Ekonomicznego Klaus Schwab ujawnił plan światowych elit na to, jak pozbyć się "co najmniej czterech miliardów 'bezużytecznych zjadaczy'" do 2050 roku. Jednak przypisywany mu cytat jest autorstwa kogo innego.

Fotografia zniszczonego wiaduktu kolejowego ilustruje rozpowszechniany w mediach społecznościowych przekaz, jakoby białoruscy kolejarze wysadzili wszystkie połączenia kolejowe między Białorusią a Ukrainą, by uniemożliwić transport rosyjskiego sprzętu wojennego. Lecz zdjęcie nie jest aktualne, a na wysadzanie torów przez Białorusinów nie ma dowodów.

Niedawna decyzja Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości nakazująca Rosji wstrzymanie wojny w Ukrainie jest błędnie przypisywana Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu. Wyjaśniamy, jakie są kompetencje obu instytucji, które mają siedziby w holenderskiej Hadze.

Portal był "niezależnym źródłem informacji" od blogerów i mieszkańców ukraińskich miast, a teksty blogera Władimira z Kijowa i redaktor Iriny z Charkowa otwarcie uderzały w rząd Ukrainy. Inne zresztą też. Tyko że portal był częścią rosyjskiej akcji dezinformacyjnej, a autorzy tekstów nie istnieją - są przykładem wykorzystania sztucznej inteligencji w tego typu działaniach.

Falę antyukraińskich komentarzy w sieci wywołała ilustracja, na której połączono prawdziwe zdjęcie z wprowadzającym w błąd opisem. Ten celowy zabieg spowodował, że internauci sądzą, iż to budynek polskiego parlamentu - co nie jest prawdą.

W rozsyłanej SMS-em "wiadomości od sąsiadki" ostrzega się, że jeśli ktoś przyjmie pod swój dach ukraińskich uchodźców, musi ich utrzymywać przez półtora roku - bo "jest taka ustawa". To fałsz zbudowany na manipulacji treścią ustawy.

Pandemia nie wygasła - twierdzą tak eksperci, widać to też w danych epidemicznych. Choć w Polsce krzywa średniej liczby zachorowań nie rośnie, to w 13 krajach Unii Europejskiej wzrost już jest widoczny. Zdaniem wiceministra zdrowia Waldemara Kraski są już wczesne sygnały, że i u nas nowych zakażeń może być coraz więcej.

Komentarze o "histerii dobroczynności" i "końcu wolnej Polski" wywołuje krążące w sieci zdjęcie pokazujące rzekomo, że aby wejść do restauracji, trzeba mieć "dowód poparcia dla Ukrainy". Ostrzegamy przed rozpowszechnianiem fotografii, bo to fotomontaż.

Od wybuchu wojny w Ukrainie tworzenie fake newsów odbywa się na tak dużą skalę, że do preparowania fałszywych przekazów wykorzystywane są nieraz te same materiały, które użyto do manipulacji na temat pandemii. Przykładem jest nagranie z "ciałami ofiar".